"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
FER'İ MÜDAHİL : S.S. AMASYA ... ... KOOPERATİFİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, İlk Derece Mahkemesince asıl davanın kabulüne, birleştirilen davanın reddine ilişkin olarak verilen karar asıl davada davalı-birleştirilen davada davacı ... ... A.Ş. vekili ile fer'i müdahil S.S. Amasya ... ... Kooperatif vekili tarafından yasal süre içerisinde duruşma istemli, ihbar olunan ... vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla, duruşma günü olarak saptanan 11/01/2022 Salı günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davalı ... ... A.Ş. vekili Avukat ... ile temyiz edilen davacı Türkiye ... Fabrikaları A.Ş. vekili Avukat ... ... geldiler. Davetiye tebliğine rağmen temyiz eden Fer'i Müdahil Amasya ... ... Koop. vekili ve diğerleri gelmedi. Yokluklarında duruşmaya başlandı, süresinde verildiği ve kayıt olunduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi, iş karara bırakıldı. Dosya incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü:
I. DAVA
Asıl Davada Davacı-Birleştirilen Davada Davalı Türkiye ... Fabrikaları A.Ş.;
1. Asıl davada: 277 ada 1 parsel sayılı taşınmazın malik hanesinde ünvanının ... A.Ş. olarak yazıldığını, ... ... Fabrikasına ait olan taşınmazın Özelleştirme Yüksek Kurulunun 18/01/2008 tarih, 2008/6 sayılı kararı ile taşınmaz üzerinde bulunan kendisine ait ... ... Fabrikasının, Amasya Belediyesine devrine karar verildiğini, devir işlemleri sırasında ...nin söz konusu taşınmazın kendi adlarına kayıtlı olduğunu belirterek devre muvafakatlarının bulunmadığını, söz konusu taşınmazın 1946 yılında şirketlerinin sabit kıymetlerine girdiğini, bu tarihte şirketlerine bağlı ..., ... ve Eskişehir ... Fabrikaları haricinde başka bir ... fabrikasının bulunmadığını, Amasya ... Fabrikasının 1954 yılında kurulduğunu, davalı dışında mülkiyet iddia edenin olmadığını ileri sürerek, adının tapuya tescilini istemiş,
2. Birleştirilen davaya yönelik; davanın reddini savunmuştur.
II. CEVAP
Asıl Davada Davalı-Birleştirilen Davada Davacı ... ... A.Ş.;
1. Asıl davaya yönelik; Kadastro Kanunu'nun 12. maddesinde aranan 10 yıllık zamanaşımı nedeniyle tespit öncesi nedenlere dayanılarak dava açılamayacağını, bu nedenle davanın esasına girilmeden reddine karar verilmesini, kadastro tutanaklarında davacının isminin hiçbir şekilde geçmediğini, tutanaklarda kendi adının zikredildiğini, taşınmazın kadastro sonrasındaki tüm vergilerinin tarafınca ödendiğini, dava konusu taşınmazın kadastro tespitinden önce 6 parça iken, 277 ada 1 parsel olarak tescil edildiğini, taşınmazlardan ikisinin bizzat şirketçe satın alındığını, davanın Amasya Belediyesine ihbar edilmesinin hiçbir hukuki dayanağı olmadığını belirterek davanın reddini savunmuş,
2. Bozma kararından sonra açılan birleştirilen davada; dava konusu 277 ada 1 parsel sayılı taşınmazın uzun süredir Amasya ... A.Ş. tarafından kullanıldığını, kadastro tutanakları ve dayanak kayıtlar dikkate alındığında tapuda yazan "... A.Ş." ibaresinin Amasya ... A.Ş. olduğunu, yine TMK’nın 712. maddesi gereğince de mülkiyeti kazandıklarını, Kadatro Kanunu’nun 12/3. fıkrasında düzenlenen hak düşürücü süre gözetildiğinde 1945 tarihli tapu kayıtlarının hükmünü yitirdiğini ileri sürerek, tapu kaydının iptali ile adına tescilini istemiştir.
3. Fer’i müdahil S.S. Amasya ... ... Kooperatifi; asıl davada davalı-birleştirilen davada davacı ...nin yanında fer’i müdahale talebinde bulunmuş, talebi kabul edilmiştir.
4. İhbar olunan ...; davaya cevap vermemiş, duruşmalara da katılmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 03/09/2014 tarihli ve 2013/257 E., 2014/479 K. sayılı kararıyla; çekişme konusu taşınmazın malikinin Amasya ... A.Ş. değil, davacı Türkiye ... Fabrikaları A.Ş. olduğu, tapu kaydındaki malik hanesinde yazılı bulunan ... A.Ş.den kastın, Türkiye ... Fabrikaları A.Ş. olduğu, bu itibarla davacı yanın kendi adına kayıtlı olan taşınmazın tapu kaydının iptali ve tescil talebinde hukuki bir yarar bulunmadığı gerekçesiyle, hukuki yarar yokluğundan davanın reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Türkiye ... Fabrikaları A.Ş. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Bozma Kararı
Dairenin 17/05/2017 tarihli ve 2014/22145 E., 2017/2667 K. sayılı kararıyla; "...Somut olayda; davacı tarafından tapu kayıt düzeltim davası ile elde edilemeyen netice, mülkiyet hakkına dayalı, çekişmenin giderilmesi isteğine ilişkin olarak açılan tapu iptali ve tescil talepli eldeki davada ileri sürülmüştür. Öyle ise, davacının bu davayı açmakta hukuki yararı olduğu açıktır. Hal böyle olunca; işin esasına girilerek, dava konusu 277 ada 1 parsel sayılı taşınmazın dayanak 23.05.1963 tarih, cilt 170, sahife 30, sıra 23 ve 21.05.1963 tarih, cilt 170, sahife 28, sıra 16 numaralı kayıtların davalı tarafından 1963 yılında satın alındığının ileri sürülmesine göre, bahse konu kayıtların ve varsa satış akit tablosunun mercinden temini ile mahallinde uzman bilirkişiler marifetiyle keşif yapılarak, bilirkişilerden uygulamayı gösterir, denetime elverişli, kadastro tespiti sırasında bir parsel halinde tespit gören 6 ayrı tapu kaydının mahalline uygulanarak tek bir krokide gösterir şekilde rapor alınması, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik araştırma ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı olduğu üzere hüküm tesisi isabetsizdir." gerekçesiyle bozulmuştur.
3. Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 15/09/2020 tarihli ve 2017/425 E., 2020/405 K. sayılı kararıyla; çekişme konusu taşınmazın malikinin Amasya ... A.Ş. değil, davacı Türkiye ... Fabrikaları A.Ş. olduğu, tapu kaydındaki malik hanesinde yazılı bulunan ... A.Ş.den kastın Türkiye ... Fabrikaları A.Ş. olduğu gerekçesiyle asıl davanın kabulü ile dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı Türkiye ... Fabrikaları A.Ş. adına tesciline, birleştirilen davanın ise reddine karar verilmiştir.
4. Bozma Sonrası Mahkeme Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl davada davalı-birleştirilen davada davacı ... ... A.Ş. vekili, fer’i müdahil ... vekili ve ihbar olunan ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Temyiz Nedenleri
5.1. Asıl davada davalı-birleştirilen davada davacı ... ... A.Ş. vekili; müvekkil şirketin taşınmaz üzerindeki zilyetliğinin davasız ve aralıksız olarak on yıldan fazla sürdüğünü, Türk Medeni Kanunu’nun 712. maddesinde yer alan düzenleme gereğince bugüne kadar malik sıfatıyla üzerindeki yapıları inşa ederek kullandığını, taşınmazın kadastro tespitinin 1966 yılında yapıldığını, müvekkil şirketin 1952 yılında kurulduğunu ve tespit tarihinde şirketin faaliyetinin devam ettiğini, kadastro tutanaklarında Türkiye ... Fabrikaları A.Ş. isminin geçmediğini, aksine müvekkil şirket isminin geçtiğini, 3402 Sayılı Kadastro Kanunu'nun 12. maddesi hükümleri gereğince yasal süre içerisinde dava açılmadığını, eski tapu kayıtlarından tevhit edilen taşınmazların bir kısmını müvekkil şirketin 1963 yılında satın aldığının anlaşıldığını, mülkiyet ihtilafını çözmeyen bilirkişi raporunun dikkate alınarak karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek, hükmün bozulmasını istemiştir.
5.2. Fer’i müdahil S.S. Amasya ... ... Kooperatifi vekili; Amasya ... A.Ş. vekilinin ileri sürdüğü nedenleri tekrar ederek, hükmün bozulmasını istemiştir.
5.3. İhbar olunan ... vekili; bozma kararın belirtildiği üzere inceleme ve araştırma yapılmadığını, hükme dayanak yapılan bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olmadığını, mahalli bilirkişi beyanlarının raporda irdelenmediğini ileri sürerek, hükmün bozulmasını istemiştir.
6. Gerekçe
6.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
6.2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 1025. maddesinde, "Bir aynî hak yolsuz olarak tescil edilmiş veya bir tescil yolsuz olarak terkin olunmuş ya da değiştirilmiş ise, bu yüzden aynî hakkı zedelenen kimse tapu sicilinin düzeltilmesini dava edebilir.",
3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 12/3. maddesinde, "Bu tutanaklarda belirtilen haklara, sınırlandırma ve tespitlere ait tutanakların kesinleştiği tarihten itibaren on yıl geçtikten sonra, kadastrodan önceki hukuki sebeplere dayanarak itiraz olunamaz ve dava açılamaz. ",
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 63. maddesinde, "Dava kendisine ihbar edilen kişi, davayı kazanmasında hukuki yararı olan taraf yanında davaya katılabilir.", hükümlerine yer verilmiştir.
6.3. Değerlendirme
6.3.1. Celp edilen şirket kayıtları incelendiğinde; ...nin 12/08/1952 tarihinde 99 yıl süre ile Türkiye İş Bankası, Türkiye Ziraat Bankası, Türkiye ... Fabrikaları A.Ş., S.S. ... ve ... ... ... İstihsal Kooperatifi ve S.S. Amasya ve ... ... ... İstihsal Kooperatifi ortaklığı ile her biri 1000-ETL olan 10.000 hissenin meydana getirdiği 10.000.000-ETL sermayeyle özel hukuk tüzel kişisi olarak kurulduğu ( 13.10.1952 tarihinde tasdik edildiği ), Amasya ili Suluova ilçesinde faaliyet gösterdiği, zaman içerisinde hisse devirleri ile ortaklık yapısının değiştiği, Türkiye ... Fabrikaları A.Ş.ye ait % 15’lik hissenin 11/08/2004 tarihinde özelleştirilmesi neticesinde Amasya ... ... Kooperatifi tarafından devir alındığı, kurulduğu tarihten itibaren ünvanının aynı olduğu, Türkiye ... Fabrikaları A.Ş.nin 03/07/1935 tarihinde sermayesi kamuya ait olarak kurulduğu, faaliyet merkezinin Ankara ili olduğu, ülkenin çeşitli yerlerinde fabrikalarının bulunduğu, kurulduğu tarihte "Türkiye ... T.A.Ş. " olan ünvanının "Türkiye ... Fabrikaları A.Ş. " olarak kısmen değiştiği,
6.3.2. Dava konusu taşınmazın tapu kaydı incelendiğinde; Amasya ili Merkez ilçesi ... Mahallesinde bulunan 277 ada 1 parsel sayılı taşınmazın ( 1.953,33 m2’lik – Lojman ve Tesisleri ... ) halihazırda "... Anonim Şirketi" adına 21/06/1966 tarihli tesis kadastrosu ile kayıtlı olduğu,
6.3.3. Kadastro işlemine dayanak yapılan eski tapu kayıtları incelendiğinde;
- 21/05/1963 tarihli ve 682 yev. no’lu işlem ( 170 cilt, 28 sayfa ve 16 sıra no’lu tapu ); 3. kişiler adına 28,70 m2 + 370 m2 ( toplam 398,7 m2 ) olarak kayıtlı iken, bu taşınmaz iki kısma ifraz edilerek oluşan 251,50 m2’sinin T.C. Amasya ... A.Ş. adına 15.090 liraya satış işleminden ‘’ T.C. Amasya ... A.Ş. ‘’ adına tescil edildiği, satın alma işlemini Amasya ... Fabrikasına izafeten idare meclisi reisi ... ile idare meclisi azası ... ...’nin vekil kıldığı kişinin yaptığı,
- 23/05/1963 tarihli ve 700 yev. no’lu işlem ( 170 cilt, 28 sayfa ve 23 sıra no’lu tapu ); 3. kişi ... adına 241,77 m2 olarak kayıtlı iken, bu taşınmaz ikiye ifraz edilerek oluşan 91 m2’sinin T.C. Amasya ... A.Ş. adına 7280 liraya satış işleminden ‘’ T.C. Amasya ... A.Ş. ‘’ adına tescil edildiği, satın alma işlemini Amasya ... Fabrikasına izafeten idare meclisi reisi ... ile idare meclisi azası ... ...’nin vekil kıldığı kişinin yaptığı,
- Gelen ticaret sicil kayıtları ve toplantı tutanağına göre, idare meclisi reisi ... ile idare meclisi azası ... ...’nin, ...nin temsilcileri olduğu,
- 17/09/1945 tarihli, 96 cilt, 124 sayfa ve 15 sıra no’lu tapu kaydı; 3. kişi adına kayıtlı iken, bu taşınmaz ifraz edilerek oluşan 477 m2’si ... Fabrikaları Anonim şirketine 1500 liraya satış işleminden "T.C. T.... Fabrikaları Anonim Şirketi " adına tescil edildiği,
- 20/06/1945 tarihli, 97 cilt, 20 sayfa ve 28 sıra no’lu tapu kaydı; 3. kişi adına kayıtlı iken, bu taşınmazın tamamı ... Fabrikaları Anonim Şirketine 400 liraya satış işleminden ‘’ T.C. T.... Fabrikaları Anonim Şirketi ‘’ adına tescil edildiği,
- 20/06/1945 tarihli, 97 cilt, 20 sayfa ve 29 sıra no’lu tapu kaydı; 3. kişi adına kayıtlı iken, bu taşınmazın tamamı ... Fabrikaları Anonim Şirketine 4600 liraya satış işleminden ‘’ T.C. T.... Fabrikaları Anonim Şirketi ‘’ adına tescil edildiği,
- 20/06/1945 tarihli, 97 cilt, 20 sayfa ve 30 sıra no’lu tapu kaydı; 3. kişi adına kayıtlı iken, bu taşınmazın tamamı ... Fabrikaları Anonim Şirketine satış işleminden "T.C. T.... Fabrikaları Anonim Şirketi" adına tescil edildiği,
6.3.4. 28/12/2018 tarihinde dava konusu taşınmaz başında kadastro, ziraat, fen ve mülk bilirkişileri ile keşif icra edildiği, teknik bilirkişiler tarafından 17/02/2020 tarihli rapor ve ek olarak kroki ile alan ve koordine özet çizelgesinin sunulduğu, eski tapu kayıtlarının zemine uygulanması ile ortaya çıkan sınırların ekteki krokide gösterildiği anlaşılmıştır.
6.3.5. Öncelikle, dava kendisine ihbar olunan Amasya Belediye Başkanlığının HMK’nın 63. maddesinden yararlanarak taraflardan birinin yanında davaya katılmadığı, sadece davanın ihbar olunduğu, eldeki davada taraf sıfatı olmadığından temyiz hakkının da bulunmadığı ortadadır.
6.3.6. Diğer temyiz edenler tarafından, 3402 sayılı Kanun’un 12/3. maddesi gereğince asıl davada hak düşürücü sürenin geçtiği savunulmuş ise de; dava konusu taşınmazın tesciline ilişkin kadastro tutanaklarında "... Anonim Şirketi" şeklinde ismi geçen şirketin gerçekte var olmadığı, bu nedenle taraflar arasındaki uyuşmazlığın kadastro öncesi nedenden kaynaklanmadığı, hal böyle olunca da 3402 sayılı Kanun’un 12/3. maddesinin eldeki dava bakımından uygulanma olanağı bulunmadığı anlaşıldığından hak düşürücü süre itirazı yerinde görülmemiştir.
6.3.7. Asıl davada davalı-birleştirilen davada davacı ... ... A.Ş. vekili ile fer’i müdahil ... vekilinin diğer temyiz itirazlarına gelince; ( 6.3.3. ) paragrafında açıklandığı üzere 21/05/1963 ve 23/05/1963 tarihli işlemler ile dava konusu taşınmazın tevhidi öncesi 251,50 ve 91 m2’lik kısımların Amasya ... A.Ş. tarafından 3. kişilerden satın alındığı, kalan kısımların ise öncesinde -1945 yılında- Türkiye ... Fabrikaları A.Ş. tarafından 3. kişilerden satın alındığı, 6 parça halinde bulunan taşınmazların 24/03/1966 tarihli komisyon kararı ile dava konusu 277 ada 1 parsel sayılı taşınmaz altında tevhidine karar verildiği kayden sabit olduğuna göre, 17/02/2020 tarihli teknik bilirkişi raporuna ekli krokide ( A ) ve ( B ) harfleriyle gösterilen yerlerin ifrazının mümkün olup olmadığı ilgili kurumlardan araştırıldıktan sonra, ifraz edilmesi mümkün ise; ( A ) ve ( B ) harfleriyle gösterilen yerlerin bir parsel numarası altında Amasya ... A.Ş. adına, ( C ) harfiyle gösterilen yerin de Türkiye ... Fabrikaları A.Ş. adına tesciline, ifraz edilmesi mümkün değil ise; gerek duyulduğu takdirde bilirkişilerden rapor alınarak dava konusu 277 ada 1 parsel sayılı taşınmazda Amasya ... A.Ş. ve Türkiye ... Fabrikaları A.Ş.nin edinim miktarları gözetilerek paydaş kılınmak suretiyle, karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
V. SONUÇ:
( 6.3.5. ) paragrafında açıklanan gerekçeyle ihbar olunan vekilinin temyiz dilekçesinin sıfat yokluğundan reddine, ( 6.3.7. ) paragrafında açıklanan gerekçeyle, asıl davada davalı-birleştirilen davada davacı ... ... A.Ş. vekili ile fer’i müdahil ... vekilinin değinilen temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün (6100 sayılı Yasa'nın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, 20/11/2021 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince gelen temyiz eden asıl davada davalı-birleştirilen davada davacı ... ... A.Ş. vekili için 3.815,00-TL duruşma vekâlet ücretinin temyiz edilen asıl davada davacı-birleştirilen davada davalı Türkiye ... Fabrikaları A.Ş.’den alınmasına, alınan peşin harcın temyiz edenlere geri verilmesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 11/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.