"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine ilişkin olarak verilen karar davacı ve davalı vekilleri tarafından ayrı ayrı yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği görüşüldü;
Davacı ... Köyü Tüzel Kişiliği vekili köy tüzel kişiliğine ait hudutlarını ve miktarını dava dilekçesinde belirttiği 3 parça taşınmazın farklı tarihlerde davalı şirkete kiraya verildiğini, 2010 yılına kadar kira ilişkisinin devam ettiğini, 2011 yılında kira bedellerinin ödenmemesi üzerine taşınmazların kadastro çalışmaları sırasında ... ada ... parsel olarak başta davalı şirketin müdürü olmak üzere, şirket ortakları, çalışanlar ve yakınları olmak üzere toplam 16 kişi adına ve her bir malike 1/16 hisseli olarak tespit edildiğini ve tespitin kesinleştiğini, sonrasında bu maliklerin tüm hisselerini davalı şirkete 10.12.2010 tarihinde satmış olduklarını, davalı şirketin üzerine almış olduğu bu taşınmazı ifraz ederek iki taşınmaz hale getirdiğini, ... ada ... parsel ve ... ada ... parsele dönüştürüldüğünü, ... ada ... parsel sayılı taşınmazın 17.06.2011 tarihinde ... Ltd. Şti adına satış yolu ile devir edildiğini, dava konusu olan taşınmazın ... ada ... parsel sayılı taşınmaz olduğunu belirterek ... ada ... parsel sayılı taşınmaz içinde kalan 3 adet taşınmaz parçasının dava konusu taşınmazdan ayrılarak ayrı birer parsel numarası altında davacı Köy Tüzel Kişiliği adına tapu siciline tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Yargılama sırasında ... Köyü Tüzel Kişiliğinin sona ermesi nedeniyle yargılamaya ... tarafından devam edilmiştir.
Kadastro sonucunda, ... İlçesi ... Köyü çalışma alanında bulunan ... ada ... parsel sayılı 1.544.199,56 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz evvelce birçok parçalar halinde değişik birden fazla kişilerin malik sıfatıyla 20 yıldan fazla süredir zilyetliğinde iken bu kez bedelleri mukabilinde satılarak zilyetliklerini devrettikleri ve müşterek halde aldıkları yerleri birleştirerek bir bütün haline getirdikleri ve maden sahası olarak işlettikleri, ...’nün ise hissesini ...’ye hibe ettiği belirtilerek 1/16'şar hisse ile ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ... ve ... adlarına tespit ve tescil edilmiş, bilahare 30.06.2009 ve 10.12.2010 tarihli satış işlemleri ile taşınmaz kayden ... Madencilik San. A.Ş'ne devredilmiştir. Bu kez 17.06.2011 tarihinde taşınmaz ifraz edilmiş, dava konusu ... ada ... parsel sayılı taşınmaz 1.517.525,29 metrekare olarak tapuya kaydedilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda zemin itibariyle tespit edilemeyen taşınmazlar yönünden davanın reddine, zemin itibariyle tescili mümkün olan taşınmaz yönünden davanın kabulü ile bilirkişi raporunda C harfi ile gösterilen 1.159,62 metrekarelik kısmın iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
Mahkemece, yazılı şekilde karar verilmiş ise de, yapılan inceleme, araştırma ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Mahalli bilirkişi ve tanık beyanları ile davacı yanın zilyetliği doğrulanmakla birlikte, ziraat mühendisi bilirkişi tarafından düzenlenen raporda taşınmaz bölümlerinin su altında kalması nedeniyle bir değerlendirme yapılamadığı belirtilmesine karşın, taşınmazın niteliğinin saptanması bakımından en etkili yöntem olan hava ve uydu fotoğraflarından yararlanılmamış, davacı vekili tarafından dosyaya sunulan kira sözleşmeleri ile dosya içinde yer alan kamulaştırma belgeleri ve taraf vekillerinin iddia ve savunmaları değerlendirilmemiş, kadastro tespit tarihine kadar davacı köy tüzel kişiliği yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının oluşup oluşmadığı yöntemince araştırılmadan karar verilmiştir. Bu şekilde eksik ve yetersiz bir incelemeye dayalı olarak karar verilemez.
Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece öncelikle çekişmeli taşınmazlara ait temin edilebilen en eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilmek suretiyle taşınmazlarıın bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı olduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle buradan elde edilen verilere göre tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirtilerek dosya arasına konulmalı, davaya konu taşımazlar ile komşu taşınmazların kamulaştırmalarıyla ilgili olarak keşif ve kıymet taktirlerinin yapılıp yapılmadığı, bu yerlerle ilgili olarak taşınmazların sular altında kalmadan önce film ve fotoğraflarının çekilip çekilmediği araştırılmalı, bundan sonra çekişmeli taşınmazların işaretlendiği ve komşu taşınmazların açıkça gösterildiği kadastro paftası üzerinden taşınmazın bulunduğu yöreyi iyi bilen, elverdiğince yaşlı, yansız, yerel bilirkişi ve aynı yönteme göre belirlenecek taraf tanıkları, ziraat mühendisi bilirkişi, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisi ve fen bilirkişisinin katılımı ile keşif yapılmalı; yapılacak keşif sırasında mahalli bilirkişiler ve taraf tanıklarından pafta üzerinden nizalı taşınmazların mevkii, sınırları, sınır komşuları, geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden kime nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, tespit tarihine kadar 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. maddesinde belirtilen sürenin geçip geçmediği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, dinlenen bilirkişi ve tanık beyanlarında çelişki doğduğu takdirde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeye çalışılmalı; jeodezi ve fotogrametri uzmanı ve ziraat mühendisi bilirkişilerden, yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik üç adet hava fotoğrafının stereoskop aletiyle incelemesi yaptırılarak taşınmazların sınırlarını ve niteliğini, taşınmazlar üzerinde zilyetlik mevcut ise bu zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı, sunulan raporda çekişmeli taşınmazların uydu fotoğrafları üzerindeki konumu gösterilmeli, denetime elverişli ve bilimsel verilere dayalı ayrıntılı rapor tanzim edilmesi istenilmeli; fen bilirkişisinden, keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli rapor alınmalı; mahalli bilirkişi ve tanık beyanları teknik raporlar ve komşu parsel tutanakları ve dayanak kayıtları ile denetlenmeli, diğer taraftan dosya arasında bulunan ve tarafların kabulünde olduğu anlaşılan ... Madencilik San.ve Tic. A.Ş. parsel alanı açıklamalı planı başlıklı plandan faydalanılmak suretiyle tarafların kira sözleşmeleri ve kamulaştırmaya dair iddia ve savunmaları da değerlendirilmek suretiyle davacı yararına nizasız ve fasılasız şekilde iktisap koşullarının bulunup bulunmadığı kesin olarak belirlenerek ulaşılacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
Temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edenlere geri verilmesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 23.12.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.