"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : GAZİANTEP BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 16. HUKUK DAİRESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
Taraflar arasındaki tapu iptal ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince verilen davanın kabulüne ilişkin kararın, davalı Hazine vekili ile dahili davalılar vekilleri tarafından ayrı ayrı istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi tarafından yapılan inceleme sonucunda; başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, Hazine aleyhine açılan davanın kabulüne ve dahili davalılar aleyhine açılan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair verilen karar, süresi içinde davalılar Hazine ve dahili davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili, dava dilekçesinde hudutlarını belirttiği eki krokide gösterilen 40.995,46 m²'lik taşınmazın kadastro çalışmalarından birkaç yıl sonra davacı tarafından ekime elverişli hale getirildiğini, imar ve ihya çalışması tamamlanarak zirai alanda kullanılmaya başlandığını, davacının ilk tasarrufundan bu yana malik sıfatı ile aralıksız ve niza olmadan bugüne kadar kullanmaya devam ettiğinı ve halen tasarrufunda olduğunu belirterek taşınmazın davacı adına tapuya tescilini talep etmiştir.
Yargılama sırasında davacı vekili 20.03.2014 tarihli dilekçe ile Fen Bilirkişi raporunda A harfi ile gösterilen kısmın tapusunun iptali ile davacı adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili davanın reddini savunarak taşınmazın Hazine adına tescilini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Şanlıurfa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 22.06.2018 tarihli 2012/71 Esas, 2018/536 Karar sayılı kararıyla; davacı lehine kazandırıcı zamanaşımı koşullarının oluştuğu gerekçesiyle 2070 parsel sayılı taşınmaz içerisinde bulunan ve A harfi ile işaretli 39.335,99 metrekare yüzölçümlü taşınmaz bölümünün tapusunun iptali ile davacı adına tapuya tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine ve dahili davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. İstinaf Nedenleri
Davalı Hazine vekili, yazılı cevap ve itirazlarını aynen tekrar ettiklerini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle istinaf yoluna başvurmuştur.
Davalı ... Belediyesi vekili, davacı yönünden imar ihya ve zilyetlikle iktisap koşullarının gerçekleştiğinin yargılama aşamasında sübuta ermediği, bu nedenle davanın reddine karar verilmesi gerektiği, ilk derece mahkemesi kararının usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçeleriyle istinaf yoluna başvurmuştur.
Davalı ... Belediyesi, davacı yönünden imar ihya ve zilyetlikle iktisap koşullarının gerçekleşmediği, bu nedenle davanın reddine karar verilmesi gerektiği, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçeleriyle istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Gerekçe ve Sonuç
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi 10.05.2019 tarihli 2019/459 E.2019/439 K. sayılı kararıyla, davalı Hazine vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, dahili davalılar Eyyübiye Belediyesi ve ... vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, Davalı ... aleyhine açılan davanın KABULÜ İLE; davaya konu olan ve fen bilirkişisi ... ile Harita Mühendisi ... tarafından hazırlanan 15/02/2018 havale tarihli bilirkişi raporu ve ekindeki krokide A harfi ile işaretli bulunan 39.335,99 m2 büyüklüğündeki Karaali Mahallesi 2070 parsel sayılı taşınmaz içerisinde bulunan taşınmaz bölümünün, davalı ... adına olan tapusunun iptali ile davacı adına tarla vasfı ile tapuya kayıt ve tesciline, davalılar Eyyübiye Belediyesi ve Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi yönünden dava konusuz kaldığından, haklarında bir karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili ile dahili davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davalı Hazine, imar-ihyanın tamamlandığı ve davacı lehine kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle iktisap şartlarının oluşup oluşmadığı hususunun eksik araştırıldığı gerekçesi ile kararın bozulması gerektiğini savunmuştur.
Davalı ... Belediyesi, davacı yönünden imar ihya ve zilyetlikle iktisap koşullarının gerçekleştiğinin yargılama aşamasında sübuta ermediğini, imar-ihyanın tamamlandığı ve davacı lehine kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle iktisap şartlarının oluşup oluşmadığı hususunun eksik araştırıldığı gerekçesi ile kararın bozulması gerektiğini savunmuştur.
3.Gerekçe
3.1.Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, yörede yapılan kadastro sırasında ‘’taşlık’’ vasfıyla tespit harici bırakılan ve bilahare yargılama sırasında “ham toprak” vasfıyla ihdasen Hazine adına tapuya kayıt ve tescil edilen taşınmazın, tapu kaydının iptali ile davacı adına tescili isteğinden ibarettir.
3.2.İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz malların tespiti başlıklı 14. maddesinde “Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir. (Değişik ikinci fıkra: 3/7/2005 - 5403/26 md.) Sulu veya kuru arazi ayrımı, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu hükümlerine göre yapılır.”
İhya edilen taşınmaz mallar başlıklı 17.maddesinde “Orman sayılmayan Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarfı ile imar ve ihya edilerek tarıma elverişli hale getirilen taşınmaz mallar 14 üncü maddedeki şartlar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adına, aksi takdirde Hazine adına tespit edilir. İl, ilçe ve kasabaların imar planının kapsadığı alanlarda kalan taşınmaz mallarda bu hüküm uygulanmaz.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun olağanüstü zamanaşımı başlıklı 713. maddesinin birinci fıkrasında “ Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir. “ düzenlemeleri yer almaktadır.
3.3. Değerlendirme
3.3.1. Çekişmeli taşınmazın yörede 1976 yılında yapılan kadastro çalışmaları sırasında taşlık olarak tespit harici bırakıldığı, bilahare karar tarihinden önce, 19.02.2014 tarihinde Hazine adına hali arazi vasfıyla 2070 parsel numarasıyla ihdasen tapuya tescil edildiği saptanmıştır.
3.3.2. Hükmü temyiz yetkisi, temyizde hukuki yararı bulunmak kaydıyla davanın taraflarına ve aleyhine hüküm kurulan üçüncü kişilere aittir. Somut olayda; dava; kazanmayı sağlayan zilyetlik, imar ve ihya hukuki sebeplerine dayalı olarak TMK'nın 713/1 ve 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14 ve 17. maddeleri gereğince tapusuz taşınmazın tescili istemi ile açılmış olmakla beraber davaya konu taşınmazın yargılama sırasında idari yoldan Hazine adına tapuya tescil edilmesi nedeniyle tapu iptali ve tescil davasına dönüştüğünün kabulü zorunludur. Şu halde hükmü temyiz eden Eyyübiye Belediye Başkanlığının çekişmeli taşınmazın kayıt maliki olmadığı, ayrıca bağımsız hak talebi ile çekişmeli taşınmazlar hakkında açılmış bir davası ya da yargılama sırasında eldeki davaya katılma talebi de bulunmadığı gibi, temyiz isteğinde bulunanın aleyhine bir hüküm de kurulmadığı kuşkusuzdur. Hal böyle olunca; davanın tarafı olmayan, hükmü temyizde de hukuki yararı bulunmayan ... vekilinin temyiz inceleme isteminin reddi gerekir.
3.3.3. Davalı Hazine vekilinin temyiz istemine gelince; dosya içeriğine, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalı Hazinenin sair temyiz itirazları yerinde değildir. Ancak, davanın tapu iptal ve tescil davasına dönüştüğü ve Hazine aleyhine açılan davanın kabul edildiği anlaşıldığına göre, yargılama gideri olan harcın Hazinenin harçtan muaf olduğu ve harç hususunun kamu düzeninden olması nedeniyle re’sen incelenmesi gerektiği hususu gözetilerek karar verilmesi gerekir iken, hüküm fıkrasının 4. fıkrasında davalı Hazinenin harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına karar verilmesi gerekirken, dava tescil davası gibi değerlendirilip harcın davacıya yükletilmesi isabetsiz olup, harca yönelik temyiz itirazları açıklanan nedenle yerinde ise de bu yanılgının giderilmesi yargılamanın tekrarını gerektirmediğinden hüküm fıkrasının 4. bendi hükümden çıkarılarak; Hüküm fıkrasının 4. bendinin yerine gelecek şekilde "4- Davalı Hazine harçtan muaf olduğundan davalıdan harç alınmasına yer olmadığına, davacı tarafından yatırılmış bulunan 148,50 TL peşin harç, 1.750,73 TL ve 1.740,00 TL tamamlama harcı olmak üzere toplam 3.639,23 TL harcın davacıya iadesine," ifadesinin eklenmesi ve düzeltilerek onanması, HMK'nin 370' inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmü gereğidir.
VI. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı ... vekilinin (5.3.3.2) bendinde açıklanan nedenlerle hükmü temyizde hukuki yararları bulunmadığından, temyiz inceleme isteminin REDDİNE
2-Davalı Hazine vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine,
3.Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının (5.3.3.3) bendinde açıklanan nedenlerle kabulü ile hüküm fıkrasının 4. bendi hükümden çıkarılarak; Hüküm fıkrasının 4. bendinin yerine gelecek şekilde "4- Davalı Hazine harçtan muaf olduğundan davalıdan harç alınmasına yer olmadığına, davacı tarafından yatırılmış bulunan 148,50 TL peşin harç, 1.750,73 TL ve 1.740,00 TL tamamlama harcı olmak üzere toplam 3.639,23 TL harcın davacıya iadesine," ibaresinin yazılarak hükmün bu hali ile DÜZELTİLEREK ONANMASINA, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, istek halinde peşin alınan temyiz harcının yatırana iadesine, 24/01/2022 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.