"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : GAZİANTEP BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ŞANLIURFA 4. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince verilen 20/05/2021 tarihli ve 2021/404 Esas 2021/509 Karar sayılı karar yasal süre içerisinde davalı vekili tarafından duruşma istekli temyiz edilmiş olmakla; duruşma günü olarak saptanan 17.02.2022 Perşembe günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davalı vekili Avukat ... ile temyiz edilen davacı vekili Avukat ... geldiler, duruşmaya başlandı, süresinde verildiği ve kayıt olunduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi, iş karara bırakıldı. Dosya incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, dava konusu 1855 ada 5 parsel sayılı taşınmazdaki A -Blok 9 no.lu bağımsız bölümün kayıt malikinin kendisi olmasına rağmen, taşınmazın gerçek malikinin dava dışı...... olduğunu,..... ile..... müdürü olan..... ...’nin taşınmazın 320.000,00 TL bedelle satışı hususunda anlaştıklarını, taşınmazın satışına aracılık yapan .....’ın taşınmazı alan kişilerin güvenilir olduğunu belirtmesi üzerine devir işlemleri sırasında herhangi bir bedel alınmaksızın taşınmazın Önkol bayii çalışanı olan davalı ...’ya devredildiğini,davalının temlikten sonra taşınmazı ...’in borcuna mahsuben aldığını belirterek satış bedelini ödemediğini, temlikin hile ile yapıldığını ileri sürerek tapu kaydının iptali ile adına tescilini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı, taşınmazı bedelini ödeyerek satın aldığını, kendisi tarafından davacıya yönelik herhangi bir hileli eylem gerçekleştirilmediğini, dava dışı... ile ... arasındaki iç ilişkinin kendisini ilgilendirmediğini, resmi senede satış bedelinin alınmadığına dair itirazi kayıt konulmadığını, taşınmaza 320.000,00 TL ödemeyi vaat etmediğini, ...’ın böyle bir vaadi söz konusu ise bunun kendini bağlamayacağını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince, satış bedelinin ileriki tarihlerde ödeneceği yönünde taraflar arasında bir anlaşma bulunmadığı,bedelin hemen ödeneceği yönünde davacıda bir kanı uyandırılarak temlikin hile ile gerçekleştirildiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2.İstinaf Nedenleri
Resmi senette de görüleceği üzere taşınmazın 109.500,00 TL bedelle davalıya satıldığını, davacı tarafça kendisinin hileye maruz kaldığının ileri sürülmediği gibi, davalı tarafından da hile yapıldığına yönelik bir iddiada bulunulmadığını, davacı iddialarının, dava dışı...’ın hileye maruz kalarak temlikin yapıldığı yönde olduğunu, ...’a karşı yapıldığı ileri sürülen hilenin davacı lehine bir sonuç doğurmayacağını, resmi senette satış bedelinin alındığının belirtildiğini, davacının aktif husumet ehliyetinin bulunmadığını, Mahkemece ...’ın sunduğu beyan dilekçesinin hükme esas alınmasının doğru olmadığını, resmi senette satış bedelinin ödenmediğine veya sonradan ödeneceğine ilişkin bir şerh konulmadığını, resmi satış senedine üstünlük tanınması gerektiğini, davacı tarafça iddiaların ispatlanamadığını belirterek kararın kaldırılmasını istemiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 20/05/2021 tarihli ve 2021/404 Esas 2021/509 Karar sayılı kararıyla; davalı tarafın satış bedelinin ödendiğine yönelik savunmasının soyut beyanlar dışında somut delillerle desteklenmediği, dosyadaki tüm deliller ve tanık anlatımları gereğince taşınmaz bedelinin devir sırasında ödeneceğinin kararlaştırılmasına rağmen, davalının, davacı tarafın dava dışı...’e olan güvenini kötüye kullanarak taşınmazın hileli yollarla bedelsiz olarak kendi üzerine devrini sağladığı, sonrasında da davalının çalışanı olduğu, Önkol Fiat Bayiine olan...’in borcuna muhsuben taşınmazın alındığını belirterek bedeli ödemeyi reddettiği, temlikin hile ile gerçekleştirildiği, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b-1. maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davalı vekili, temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesindeki itiraz nedenlerini tekrar ile,dava dışı... ile... ...’ın birlikte hareket ederek menfaat temin etmeye çalıştıklarını, davalının anılan kişiler ile bir bağlantısının olmadığını, davacının iddialarını ispatlayamadığını, belirterek kararın kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hile hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
Bilindiği üzere, hile (aldatma), genel olarak bir kimseyi irade beyanında bulunmaya, özellikle sözleşme yapmaya sevk etmek için onda kasten hatalı bir kanı uyandırmak veya esasen var olan hatalı bir kanıyı koruma yahut devamını sağlamak şeklinde tanımlanır. Hata da yanılma, hilede ise yanıltma söz konusudur. 6098 s. Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 36/1. maddesinde açıklandığı üzere taraflardan biri diğer tarafın kasıtlı aldatmasıyla sözleşme yapmaya yöneltilmişse yanılma (hata) esaslı olmasa bile aldatılan taraf için sözleşme bağlayıcı sayılamaz. Değinilen koşulların varlığı halinde aldatılan taraf hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili (makable şamil) olarak ortadan kaldırabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir.
Öte yandan, hile her türlü delille ispat edilebileceği gibi iptal hakkının kullanılması hiç bir şekle bağlı değildir. Aldatmanın öğrenildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde karşı tarafa yöneltilecek bir irade açıklaması, defi yahut dava yoluyla da kullanılabilir.
6098 sayılı Borçlar Kanunu'nun 39. (eski Borçlar Kanunu'nun 31. maddesi) maddesinde öngörülen bir yıllık hak düşürücü sürenin hileye maruz kalan kimsenin bunu öğrendiği tarihten itibaren işlemeye başlayacağı, mağdurun öğrenme tarihi olarak ileri sürdüğü tarihin esas alınacağı belirgin olup; diğer tarafın öğrenmenin (ıttılaın) bu tarih değil de daha önce olduğunu iddia etmesi durumunda, bu iddiasını ispat zorunluluğunda olduğunda da kuşku bulunmamaktadır. Nitekim, Hukuk Genel Kurulunun 20.04.1983 tarihli ve 1980/1-1846-397 sayılı kararında da aynı hususa işaret edilmiştir.
3.3. Değerlendirme
Dosya içeriğine, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına, kararın (III.) no.lu paragrafında yer verilen İlk Derece Mahkemesinin gerekçesine göre Bölge Adliye Mahkemesince kararın (IV./3.) no.lu bendinde yazılı olduğu üzere karar verilmesinde isabetsizlik bulunmamaktadır.
VI. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK'nın 370. maddesi uyarınca ONANMASINA, 20/11/2021 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince gelen temyiz edilen davacı vekili için 3.815,00 TL duruşma vekâlet ücretinin ve aşağıda yazılı 16.394,40 TL bakiye onama harcının temyiz eden davalıdan alınmasına, 17/02/2022 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.