"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesince kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı ... vekili ve ihbar olunan Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, dava konusu ... ili, ... ilçesi, ... köyü 131 ada 1 parsel sayılı taşınmazın 2006 yılında yapılan kadastro çalışmaları sonucunda davalı ... adına tespit ve tescil edildiğini, ancak taşınmazın babasından intikal etiğini ve taksim neticesinde kendisine kaldığını, üzerine 1978 yılında ev yapıldığını, uzun yıllardır malik sıfatıyla zilyet olduğunu ileri sürerek, tapu kaydının iptali ile adına tescilini istemiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili, dava konusu taşınmazın 21.01.1990 tarihli ve 1 sıra no.lu tapu kaydına istinaden davalı İdare adına tescil edildiğini, öncesinin tapulu olduğunu, davacının mülkiyeti zilyetlikle kazanamayacağını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
2.İhbar olunan Hazine vekili, davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Sandıklı Asliye Hukuk Mahkemesinin 09/04/2015 tarihli ve 2013/169 E., 2015/235 K. sayılı kararıyla; davanın kabulüne çekişmeli taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... temsilcisi temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 09.04.2019 tarihli ve 2016/5730 Esas, 2019/2594 Karar sayılı kararıyla: “...doğru sonuca ulaşılabilmesi için mahkemece öncelikle, dava konusu taşınmazın tespitine esas 21.01.1990 tarih ve 1 sıra numaralı tapu kaydı, tesisinden itibaren tüm dayanakları varsa haritalarıyla birlikte getirtilerek dosyasına konulmalı, tapu kaydının revizyon durumu Tapu Müdürlüğü ve Kadastro Müdürlüğünden ayrı ayrı sorulmalı ve dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra, mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi kurulu, taraf tanıkları ile uzman teknik bilirkişi eşliğinde yeniden keşif icra edilmelidir. Yapılacak keşifte, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 20/A maddesi hükmü uyarınca çekişmeli taşınmazın tespitine dayanak tapu kaydının oluşumuna esas varsa haritalar ile kadastro paftasının ölçeği eşitlenip çakıştırılarak yerel bilirkişi yardımı ve uzman bilirkişi eliyle yerine uygulanmalı, tapu kaydının dayanağı harita yoksa ya da uygulanma kabiliyeti bulunmuyorsa, kayıtta tarif edilen sınır yerleri esas alınarak uygulama yapılmalı, tapu kayıtlarında tarif edilen sınır yerlerinden yerel bilirkişilerce bilinemeyen sınır yerleri bulunduğu takdirde bu konuda taraflara tanık dinletme olanağı sağlanmalı; uzman fen bilirkişisinden, dayanılan tapu kayıtlarında tarif edilen sınır yerlerini düzenleyeceği haritada ayrı ayrı işaretlemesi istenilmeli, uygulamaya ilişkin yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu taşınmazların tespit tutanaklarının içerikleri ve varsa dayanakları kayıtlarla denetlenmeli, bu yolla dava konusu taşınmazın dayanılan tapu kaydının kapsamında kalıp kalmadığı iktisap sebebi de göz önüne alınarak duraksamasız şekilde saptanmalı, tapu kaydının kapsamı dışında kalan bölümler varsa öncesinin ne olduğu, zilyetliğin bulunup bulunmadığı, zilyetliğin hangi tarihte başladığı, sürdürülüş biçimi, kimden kime ve nasıl intikal ettiği, zilyetliğin kesintiye uğrayıp uğramadığı, kesintiye uğramış ise bunun sebebinin ne olduğu ve terk iradesine dayalı olup olmadığı hususlarında yerel bilirkişi ve tanıklardan ayrı ayrı somut olaylara dayalı bilgiler alınmalı, beyanlar arasında çelişki bulunması halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle çelişki giderilmeli, çelişkinin giderilmemesi halinde hangi beyana neden üstünlük tanındığının gerekçesi karar yerinde açıklanmalı, fen bilirkişisine keşfi takibe imkan verir ayrıntılı rapor ve kroki düzenlettirilmeli ve bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece, bu yönler göz ardı edilerek eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz ...” olduğu gerekçesiyle karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozma Kararına Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bilirkişiler tarafından dayanak 21.01.1990 tarih ve 1 sıra no.lu tapu kaydı ve dayanak 25.01.1987 tarihli tescil krokisinin dava konusu parselin kadastro pafta durumu ile çakıştırıldığı, dinlenen tanık anlatımları ve tüm dosya kapsamından dava konusu taşınmazın davacının babasından kaldığı ve davacının yirmi yılı aşkın süredir davasız aralıksız zilyet olduğu, kazandırıcı zamanaşımı yoluyla iktisap şartlarının davacı lehine gerçekleştiği gerekçesiyle davanın kabulü ile dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili ve ihbar olunan Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; bilirkişi raporundaki tespit ve hesaplamaların usul ve yasaya aykırı olduğunu, bilirkişi raporunda taşınmazın değeri hesaplanırken emsal olarak internet sitelerindeki m2 fiyatlarının belirlendiğini, belediyeden rayiç araştırması ve tapudan emsal araştırmasının yapılması gerektiğini, taşınmazın değerinin yöntemince belirlenmediğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.İhbar olunan Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; kararın eksik inceleme sonucunda verildiğini, dava konusu taşınmaz ... İl Özel İdaresi adına kayıtlı olup Hazine yönünden husumet nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, yargılama giderleriyle vekalet ücreti yönünden hükümde "Hazine hariç" ibaresi yazılması gerektiğini belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun; 14/1. maddesi şöyledir; “Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.”
20. maddesi ise şöyledir; “Tapu kayıtları ile diğer belgelerin kapsadığı yeri tayinde;
A) Kayıt ve belgeler, harita, plan ve krokiye dayanmakta ve bunların yerlerine uygulanması mümkün bulunmakta ise, harita, plan ve krokideki sınırlara itibar olunur.
B) Harita, plan ve krokiye dayanmayan kayıt ve belgelerde belirtilen sınırlar mahalline uygulanabiliyor ve bu sınırlar içinde kalan yer hak sahibi tarafından kullanılıyor ise, kayıt ve belgelerde gösterilen sınırlar esas alınarak tespit yapılır.
C) Harita, plan ve krokiye dayanmayan kayıt ve belgelerde belirtilen sınırlar, değişebilir ve genişletilmeye elverişli nitelikte ise, bunlarda gösterilen miktara itibar olunur. Ancak değişebilir ve genişletilmeye elverişli sınırlardaki taşınmaz malların kayıtları, fizik yapıları ve konumları itibariyle belli bir yeri kapsıyorsa, tespit o sınır esas alınarak yapılır.
D) Hazinece, özel kanunlar hükümlerine göre değişmez ve genişlemeye müsait olmayan sınırlarla miktar üzerinden satılan, tefviz veya tahsis veya parasız dağıtılan taşınmaz mallarda çıkan fazlalık, taşınmaz malla birlikte satış, tefviz, tahsis ve dağıtım tarihinden itibaren on yıl geçmiş ise, miktarına bakılmaksızın kayıt sahibi adına tespit edilir.
Bu maddede yazılı taşınmaz mallarda meydana gelen fazlalıklar hakında şartlar uygun bulunduğu takdirde, 14 üncü ve 17 nci madde hükümleri uygulanır.”
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı HMK'nın geçici 3/2. maddesinin yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un uygulanacağı davalar yönünden HUMK'un 428. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, özellikle davalı ... adına ihdasen tescil edilen 21.01.1990 tarihli ve 1 sıra no.lu tapu kaydının oluştuğu tarihten geriye doğru davacı lehine zilyetlikle mülk edinme koşullarının oluştuğu anlaşıldığına göre, davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiş ihbar olunan Hazine vekilinin temyiz talebinin ise Hazinenin taraf sıfatının ve temyiz hakkının bulunmaması nedeniyle usulden reddine karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
İhbar olunan Hazine vekilinin temyiz dilekçesinin reddine,
Davalı ve ihbar olunan harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
20.06.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.