"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/1226 E., 2021/2474 K.
HÜKÜM/KARAR : Kabul/Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/582 E., 2019/406 K.
Taraflar arasındaki kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ..., irsen intikal eden eklemeli zilyetliğe dayanarak çekişmeli 175 ada 50 parsel sayılı taşınmazın bir bölümü hakkında tapu iptali ve adına tescili isteğiyle dava açmıştır.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili, çekişmeli taşınmazın toprak tevzi sırasında mera olarak belirtildiğini, taşınmazın mera vasfında olduğunu ve meraların zilyetlikle kazanılamayacağını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; çekişmeli taşınmazın davacının iddiasına konu bölümünün kamu malı niteliğinde mera olmadığı, özel mülkiyete konu yerlerden bulunduğu ve davalı yararına taşınmaz üzerinde eklemeli zilyetlikle kazanım koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne, çekişmeli 175 ada 50 parsel sayılı taşınmazın teknik bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 2.015,41 metrekare yüz ölçümündeki bölümünün tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı Hazine vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacının çekişmeli taşınmazla ilgili zilyetliğe delil teşkil edecek şekilde vergi kaydı ibraz etmesi, eklemeli zilyetliğe dayanmakta ise önceki zilyetlerden kendisine zilyetliğin teslimini somut belgelerle ispatlaması gerektiğini, eksik inceleme ile karar verildiğini, aynı çalışma alanı içerisinde davacı yararına zilyetlikle iktisap edilen taşınmazların araştırılmadığını, çekişmeli taşınmazın Hazinenin özel mülkiyetinde olduğunu, taşınmaz üzerinde Hazine dışında kimsenin zilyetlik ve tasarrufunun bulunmadığını, 3402 sayılı Kanun'un 14 üncü ve 46'ıncı maddelerinde belirlenen zilyetlikle kazanım koşullarının davacı lehine gerçekleştiğinin ispatlanamadığını ileri sürerek hükmün kaldırılmasını ve yeniden yargılama yapılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, kamu düzenine ilişkin hususlara, dosyadaki belgelere, taraflarca ileri sürülen ve kararın dayandığı delillerle kanuna uygun sebeplere ve özellikle İlk Derece Mahkemesince delillerin takdirinde usul ve yasaya aykırılık görülmemesine göre istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde, istinaf dilekçesinde öne sürdüğü hususları tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14 üncü ve 46 ncı maddeleri
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Kadastro sonucunda,... ili, ... ilçesi,... köyü çalışma alanında bulunan 175 ada 50 parsel sayılı taşınmaz Toprak Tevzi çalışması sonucu 894 parsel numarası ile mera olarak sınırlandırıldığı gerekçesiyle mera olarak tahdit edilip özel siciline kaydedilmiştir.
3.Hemen belirtilmelidir ki; Mahkemece çekişmeli taşınmaz üzerinde davacı yararına zilyetlikle edinme koşullarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır.
Somut olayda; Kadastro tutanağına göre dava konusu taşınmazın Toprak Tevzi Komisyonunun 894 numaralı mera parseli kapsamında olduğu belirlendiği halde hükme esas alınan fen bilirkişi raporuna ekli kroki uygulamayı izlemeye elverişli nitelikte bulunmadığı gibi Toprak Tevzi haritası ve Kadastro paftası sabit sınırlardan başlanılıp ölçeği eşitlenerek yöntemince çakıştırılmak suretiyle taşınmazın kesin olarak tevzi haritasının kapsamında kalıp kalmadığı, tevzi sırasında mera olarak sınırlandırılan yerlerden olup olmadığı aynı harita üzerinde net bir şekilde gösterilmemiştir. Öte yandan, çekişmeli taşınmazın öncesinin zilyetlikle iktisap edilecek yerlerden olması halinde mera olarak sınırlandırma tarihine kadar 3402 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesinde öngörülen diğer koşulların gerçekleşip gerçekleşmediği üzerinde durulmamış, bu anlamda eski tarihli hava fotoğraflarından yöntemince yararlanılmamış, denetime elverişsiz jeodezi raporuna itibar edilmiş, taşınmazın niteliğinin tespiti hususunda yöntemince mera araştırması yapılmamış, son derece soyut, taşınmazın niteliğini açıklamaktan ve bilimsel verilerden uzak ziraat mühendisi bilirkişi raporuna itibar edilmiştir.
4. Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için taşınmazın bulunduğu yere ait toprak tevzi çalışmalarına ilişkin tüm belgeler, varsa mera tahsis kararı, ekleri ve haritaları getirtilip dosya ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, komşu köylerde ikamet edip davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi ve aynı yöntemle belirlenecek taraf tanıkları ve tüm tespit bilirkişileri, 3 kişilik zirai bilirkişi, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisi ve fen bilirkişisi huzuruyla yeniden keşif yapılmalıdır.
5. Yapılacak keşif sırasında bilirkişi ve tanıklardan, varsa tevzi çalışmaları sırasında uygulanan kayıt ve belgelerin çekişmeli taşınmazı kapsayıp kapsamadığı, çekişmeli taşınmazın öncesinin ne olduğu, kime ait bulunduğu, kimden kime nasıl intikal ettiği, kim ya da kimler tarafından hangi tarihten itibaren ve ne şekilde kullanıldığı hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, bilirkişi ve tanık beyanları komşu parsellere ait kadastro tutanakları ve tespit dayanakları olan belgelerle denetlenmeli, ziraat mühendislerinden oluşan 3 kişilik bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmazın öncesinin ne olduğu, mera ya da meradan açılan yerlerden olup olmadığı, zilyetliğin başlangıç ve sürdürülüş şekli ile çekişmeli taşınmazın tarımsal niteliğini bildirir, komşu parsellerle karşılaştırmalı olarak toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden mera parselinden nasıl ayrıldığını, mera parseli ile iddiaya konu bölüm arasında doğal ya da yapay ayırıcı unsur bulunup bulunmadığını açıklar nitelikte, çekişmeli taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş ayrıntılı rapor alınmalı, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisine taşınmazı kapsayan hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak, dava konusu taşınmazın hava fotoğraflarında gösterilmesi istenilmeli, taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğinin ne olduğunu ve arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığını belirten, komşusu mera parseli ile çekişmeli taşınmazın yerlerinin ve sınırlarının özellikle belirtildiği ayrıntılı rapor hazırlatılmalı; fen bilirkişisine toprak tevzi haritası ile kadastro paftası çakıştırılmak suretiyle keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli, mera tahdit haritasının kapsamını gösterecek şekilde çekişmeli taşınmaz ile mera parselinin geri kalanının konumlarını yan kesit krokisi ile gösterip açıklayan rapor ve harita düzenlettirilmeli, bundan sonra toplanmış ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.