"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2356 E., 2021/2626 K.
HÜKÜM/KARAR : Usulden Ret / Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Hozat Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2013/190 E., 2021/48 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı ve asli müdahiller vekili ile asli müdahil Hazine temsilcisi tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun davacı ve asli müdahil gerçek kişiler yönünden esastan reddine, asli müdahil olarak davaya katılan Hazinenin istinaf başvurusunun kabulü ile hükmün kaldırılması ve dava dosyasının ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve asli müdahiller vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I .DAVA
Davacı ve asli müdahiller; dava dilekçesinde belirttikleri 12 taşınmazın köy merası olmasına rağmen davacılar adına tescil edildiğini iddia ederek davanın Hazineye ihbarı ile davaya konu taşınmazların tapusunun iptal edilerek köy tüzel kişiliği adına mera olarak tescillerine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili; davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davaya konu taşınmazların bulunduğu ......, köyünde seçimlerin yapılmaması sebebiyle köyü temsil eden bir muhtar ve ihtiyar heyetinin bulunmadığı, köyde yerleşim olmadığından köy derneğinin de bulunmadığı, davanın köy halkından olan davacı tarafından açıldığı gerekçesiyle aktif dava ehliyeti yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen karar süresi içinde davacı ve asli müdahiller vekili ile asli müdahil Hazine temsilcisi tarafından istinaf edilmiştir.
B. İstinaf Nedenleri
Davacı ve asli müdahiller vekili; köy halkından bir ya da birkaç kişinin dava açarak meradan yararlanma haklarının korunmasını istemede hukuki yararlarının varlığının kabulünün Yargıtay emsal kararlarında yer aldığını belirterek hükmün kaldırılmasını talep etmiştir.
Asli müdahil Hazine temsilcisi; aktif dava ehliyetlerinin bulunduğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Meraların mülkiyetinin Hazineye, yararlanma hakkının ise ilgili Köy veya Belediye Tüzel Kişiliğine ya da taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olması nedeniyle Hazine’ye ait olduğu, gerçek kişilerin bu konuda dava açma ehliyetlerinin bulunmadığı hususunun Yargıtay emsal kararlarında belirtildiği, somut olayda davacı ... ile asli müdahiller ..., ... ve ...’ın çekişmeli taşınmazların mera olduğu iddiasıyla dava açmakta aktif dava ehliyetlerinin bulunmadığı, dolayısıyla İlk Derece Mahkemesince davacı ve asli müdahil gerçek kişiler yönünden açılan davanın usulden reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik olmadığı, ancak davanın ihbarı üzerine asli müdahil olarak davaya katılan Hazinenin mera iddiasıyla dava açmakta aktif dava ehliyeti bulunduğu, dolayısıyla asli müdahil olan Hazinenin delillerinin toplanması ve değerlendirilerek karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle Hazinenin istinaf başvurusunun kabulü ile hükmün kaldırılmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve asli müdahiller vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı ve asli müdahiller vekili özetle, Bölge Adliye Mahkemesi kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek istinaf dilekçelerindeki taleplerini tekrar ile kararın hükmen bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro tespiti sonucunda davalı adına tescil edilen çekişmeli taşınmazlar hakkında mera iddiasıyla açılan tapu iptali ve mahsus sicile tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunun'un 114/1, 355/1, 359/2 ve 297/2 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1-Davacı ve asli müdahiller vekilinin temyiz istemi yönünden; Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı ve asli müdahiller vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
2-6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 297/2 nci maddesine göre “hükmün sonuç kısmında, gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında, açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi zorunludur.”
Aksi hal kamu düzenini olumsuz yönde etkileyecektir (Hukuk Genel Kurulu - 2007/14-778 E., 2007/611 K., sayılı ilamı)
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından kararın gerekçesinde, Hazinenin istinaf başvurusunun kabulü ile hükmün kaldırılması ve dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesine rağmen hükümde kararın kaldırılmasına karar vermekle yetinilip, ilk derece mahkemesinin gönderme kararı verilmeyerek hükümle gerekçe arasında çelişki oluşturulduğu gibi, hükmün infazında tereddüte mahal verilmek suretiyle 6100 sayılı HMK'nın 359/2 nci maddesine aykırı olarak hüküm tesisi bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1- Davacı ve asli müdahiller vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının REDDİNE,
2- Kamu düzeni yönünden; 6100 sayılı HMK'nın 359/2 maddesine aykırı hüküm tesis edilen Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.