"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE MAHKEMESİ : BAKIRKÖY 9. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince verilen davanın kabulüne ilişkin kararın, davalılar ... ve ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi tarafından yapılan inceleme sonucunda; istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/(1)-b-1. maddesi gereğince esastan reddine dair verilen karar, süresi içinde davalılar ... ve ... vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosyadaki belgeler incelenerek gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, mirasbırakan ...'nun 1026 parsel sayılı taşınmazını oğlu olan davalı ...’ya ölünceye kadar bakma akdi ile temlik ettiğini, ...’nın da taşınmazı kısa bir süre sonra kayınbiraderi olan davalı ...’e, ...’in de kardeşi ve ...’nın eşi olan davalı ...’ya devrettiğini, işlemlerin mirasçılardan mal kaçırma amacıyla ve muvazaalı olarak yapıldığını ileri sürerek, dava konusu taşınmazın tapu kaydının miras payı oranında iptali ile adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalılar ... ve ... vekili, mirasbırakanın iradesinin bakım karşılığı temlik olduğunu, mirasçılardan mal kaçırma amacı olmadığını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Bakırköy 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 18.09.2018 tarihli ve 2017/344 E., 2018/436 K. sayılı kararıyla; tüm dosya kapsamına göre mirasbırakanın dava konusu taşınmazı satmasını gerektirir maddi bir sıkıntısının bulunmadığı, davalı oğlu ... ve gelini ... ile aynı çatı altında oturmadığı, köyde oturduğu, herhangi bir sağlık sorunu bulunmadığı, temlik işlemlerinin mirasçılardan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğu gerekçesiyle, davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ... ve ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. Bölge Adliye Mahkemesinin Kaldırma Kararı
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 05.02.2019 tarihli ve 2018/1981 E., 2019/203 K. sayılı kararıyla; mirasbırakana ait tüm taşınmazların araştırılarak, değerlerinin belirlenmesi, ölünceye kadar bakma akdi ile temlik edilen çekişmeli taşınmazın değerinin mirasbırakanın tüm malvarlığı içindeki oranı belirlenerek temlikin makul sınırlar içinde kalıp kalmadığının değerlendirilmesi, bu arada mirasbırakan tarafından davacıya kazandırma yapılıp yapılmadığının, yapılmışsa değerlerinin saptanması, mirasbırakanın gerçek amaç ve iradesinin tereddüde yer bırakmayacak şekilde açıklığa kavuşturulması ve sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1.a.6. maddesi gereğince kararın kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren mahkemeye gönderilmesine karar verilmiştir.
3. İlk Derece Mahkemesince Kaldırma Kararı Sonrasında Verilen Karar
Bakırköy 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 23.02.2021 tarihli ve 2019/83 E., 2021/78 K. sayılı kararıyla; tüm dosya kapsamına göre mirasbırakanın dava konusu taşınmazı satmasını gerektirir maddi bir sıkıntısının bulunmadığı, davalı oğlu ... ve gelini ... ile aynı çatı altında oturmadığı, köyde oturduğu, herhangi bir sağlık sorunu bulunmadığı, işlemlerin mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı yapılan bağış işlemi niteliğinde olduğu, bağışın şekil şartlarına uyulmaması, satışın da muvazaalı olması nedeni ile geçersiz bulunduğu gerekçesiyle, davanın kabulüne karar verilmiştir.
4. İlk Derece Mahkemesince Kaldırma Kararı Sonrasında Verilen Karara Karşı İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ... ve ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
5.İstinaf Nedenleri
Davalılar ... ve ... vekili, eksik ve hatalı karar verildiğini, ölünceye kadar bakma akdi dikkate alınmadan olaya sadece muris muvazaası gözüyle bakıldığını, bakım alacaklısı mirasbırakan ...'nın trafik kazasında öldüğü tarihe kadar, bakım borçlusu ... tarafından bakılıp gözetildiğini, davacının açacağı davanın ancak tenkis talepli olabileceğini, böyle bir davanın da koşullarının mevcut olmadığını belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
6. Gerekçe ve Sonuç
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 31.03.2022 tarihli ve 2021/751 E., 2022/505 K. sayılı kararıyla; mirasbırakanın 06.09.1989 tarihinde trafik kazasında 51 yaşında iken öldüğü, geride davacı kızı Hamide ile davalı oğlu ...’nın kaldığı, mirasbırakanın adına kayıtlı dava konusu taşınmazı ölünceye kadar bakım akdi ile davalı oğlu ...'ya devrettiği, akit tarihinde mirasbırakanın Kastamonu....'de, davalı ...'nın İstanbul da ikamet ettiği, mirasbırakanın sözleşme tarihinde bakıma muhtaç olmadığı gibi ileriye yönelik olarak da bakım kaygısı ile ölünceye kadar bakım sözleşmesini yaptığının ispat edilemediği, bakım sözleşmesinin muvazaalı olup, kız çocuk olan davacıdan mal kaçırma amacını taşıdığı, mirasbırakanın gelini olan davalı ... ile onun kardeşi olan davalı ...'in de bu durumu bilebilecek durumda oldukları, taşınmazın kısa aralıklarla satış suretiyle ...’e ondan da ...’ya temlik edildiği, temliklerin mirasbırakanın yaptığı muvazaayı gizlemeye yönelik olduğu gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ... ve ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davalılar ... ve ... vekili, istinaf talepli dilekçesinde ileri sürdüğü nedenleri tekrarla kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) m. 611. maddesine göre ölünceye kadar bakıp gözetme sözleşmesi, taraflarına karşılıklı hak ve borçlar yükleyen bir akittir. (818 s. Borçlar Kanunu'nun (BK) m. 511). Başka bir anlatımla ivazlı sözleşme türlerindendir. Bu sözleşme ile bakım alacaklısı, sözleşme konusu malın mülkiyetini bakım borçlusuna geçirme; bakım borçlusu da bakım alacaklısına yasanın öngördüğü anlamda ölünceye kadar bakıp gözetme yükümlülüğü altına girer. (TBK m. 614 (BK) m. 514)).
3.2.2. Hemen belirtmek gerekir ki, bakıp gözetme koşulu ile yapılan temliki işlemin geçerliliği için sözleşmenin düzenlendiği tarihte bakım alacaklısının özel bakım gereksinimi içerisinde bulunması zorunlu değildir. Bu gereksinmenin sözleşmeden sonra doğması ya da alacaklının ölümüne kadar çok kısa bir süre sürmüş bulunması da sözleşmenin geçerliliğine etkili olamaz.
3.2.3. Kural olarak, bu tür sözleşmeye dayalı bir temlikin de muvazaa ile illetli olduğunun ileri sürülmesi her zaman mümkündür. En sade anlatımla muvazaa, irade ile beyan arasında kasten yaratılan aykırılık olarak tanımlanabilir. Böyle bir iddia karşısında, asıl olan tarafların akitteki gerçek ve müşterek amaçlarının saptanmasıdır. (TBK m. 19 (BK m. 18)). Şayet bakım alacaklısının temliki işlemde bakıp gözetilme koşulunun değil de, bir başka amacı gerçekleştirme iradesini taşıdığı belirlenirse (örneğin mirasçılarından mal kaçırma düşüncesinde ise), bu takdirde akdin ivazlı (bedel karşılığı) olduğundan söz edilemez; akitte bağış amacının üstün tutulduğu sonucuna varılır. Bu halde de Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 01.04.1974 tarihli, 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı olayda, uygulama yeri bulur.
3.2.4. Mirasbırakanın, ölünceye kadar bakıp gözetme karşılığı yaptığı temlikin muvazaa ile illetli olup olmadığının belirlenebilmesi için de, sözleşme tarihinde murisin yaşı, fiziki ve genel sağlık durumu, aile koşulları ve ilişkileri, elinde bulunan mal varlığının miktarı, temlik edilen malın, tüm mamelekine oranı, bunun makul karşılanabilecek bir sınırda kalıp kalmadığı gibi bilgi ve olguların göz önünde tutulması gerekir.
3.3. Değerlendirme
Dosya içeriğine, toplanan delillere, delillerin takdirinin yerinde olmasına, kararın dayanağı olan, (V/3.2) no.lu paragraftaki yasal ve hukuksal gerektirici nedenlere göre, Bölge Adliye Mahkemesince, (IV/3) no.lu paragrafta yazılı şekilde karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
VI. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle, davalılar ... ve ... vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün HMK'nın 370. maddesi gereğince ONANMASINA, aşağıda yazılı 12.640,57 TL bakiye onama harcının temyiz eden davalılardan alınmasına, 01.12.2022 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.