"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
Yerel Mahkeme kararı davacı ... mirasçıları vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, mirasbırakanı ... ... 307 ada 36 parsel sayılı taşınmazını davalılara satış suretiyle temlik ettiğini, işlemin mirasçılardan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek, miras payı oranında tapu iptali ve tescile karar verilmesini istemiş, aşamada 26.01.2016 tarihli dilekçe ile davadan feragat etmiş, 08.07.2017 tarihinde ölümü üzerine mirasçıları davaya dahil edilmişlerdir.
II. CEVAP
Davalılar, taşınmazı bedeli karşılığında mirasbırakandan satın aldıklarını, muvazaanın olmadığını belirterek, davanın reddini savunmuşlar, aşamada davalılardan ...’ün 08.12.2020 tarihinde ölümü üzerine mirasçıları davaya devam etmişlerdir.
III. MAHKEME KARARI
... (...) 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 11.02.2016 tarihli ve 2014/519 E., 2016/55 K. sayılı kararıyla; feragat nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Dairece 22.01.2020 tarihli ve 2016/14384 E., 2020/314 K. sayılı kararıyla “...davacı, 26.01.2016 tarihli dilekçesi ile davasından feragat etmiş, Mahkemece feragat nedeniyle davanın reddine karar verilmiş ise de, temyiz dilekçesinde feragatin özgür iradesini yansıtmadığını, hile ve edimler arasındaki aşırı oransızlık nedeniyle geçersiz olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir. Bilindiği üzere, davacının davasından feragat etmesi ile dava konusu uyuşmazlık sona erer, kesin hükmün hukuksal sonuçları doğar (HMK m.311). Bu nedenle mahkeme henüz feragat nedeniyle davanın reddine karar vermemiş olsa bile davacı feragatten dönemez (rücu edemez) başka bir ifadeyle davacı, feragat beyanı ile bağlıdır. Ancak, feragatle ortaya çıkan sonucun iradeyi bozan bir halin nedenine dayandığı (HMK m.311) kanıtlanırsa, doğurduğu netice bakımından iradesi fesada uğrayan kimseye talep hakkı bahşedeceğinden kuşku yoktur. ... ilişkin irade açıklamasının gerçeği yansıtmadığının bildirilmesi halinde, bu halin ya aynı dava içerisinde HMK'nın 163.maddesine göre ön sorun (hadise) şeklinde ya da ayrı bir dava olarak incelenmesi olanaklı ve gereklidir. Hâl böyle olunca; Mahkemece, feragatin hileye dayalı olduğu iddiasının hadise şeklinde (6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 162. ve 163. maddeleri-önsorun) aynı dava içerisinde her türlü delille ispatının mümkün olduğu gözetilerek, bu yöndeki taraf delillerinin toplanması ile hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi için hüküm bozulmalıdır." gerekçesiyle bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
... (...) 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 11.11.2021 tarihli ve 2020/173 E., 2021/567 K. sayılı kararıyla; dinlenilen tanık beyanlarından davacının feragatinde iradesinin ne şekilde fesada uğratıldığına dair açık olguların ortaya konulamadığı, davacının feragat beyanının irade fesadı suretiyle gerçekleştiğinin TMK’nın 6. ve HMK’nın 190. maddeleri uyarınca ispatlayamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... mirasçıları vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı ... mirasçıları vekili temyiz dilekçesinde özetle; yargılama aşamasında dinlenen tanıklar ..., Mete Öztürk, ... ve Sunay Alnıak davacının feragatinin hileye dayalı olduğunu beyan ettiklerini, davalı tanıklarının ise çelişkili beyanda bulunduklarını, taraflar arasında 25.01.2016 tarihli sulh protokolü düzenlendiğini, buna göre davalılar tarafından davacıya 85.000 TL para ödenmesinin kararlaştırıldığını, bunun üzerine davacı tarafından Mahkemeye 26.01.2016 tarihli feragat dilekçesi verildiğini, geçen süre içerisinde davalılar tarafından davacıya herhangi bir ödeme yapılmadığını ileri sürerek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı HMK'nın; 311. maddesi; ''Feragat ve kabul kesin hüküm gibi sonuç doğurur. İrade bozukluğu hallerinde feragat ve kabulün iptali istenebilir.'',
2. Aynı Kanun′un 190. maddesi; "İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.",
3. 4721 sayılı TMK'nın; 6. maddesi; "Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür." hükümlerini içermektedir.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı HMK’nın geçici 3/2. maddesinin yollamasıyla 1086 sayılı HUMK’un uygulanacağı davalar yönünden HUMK’un 428. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen ... (...) 1.Asliye Hukuk Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı ... mirasçıları vekilinin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 120,60 bakiye onama harcının temyiz eden davacı ... mirasçılarından alınmasına,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
15.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.