"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen tapu iptali ve tescil davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın davalı ... yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin mirasbırakan babası ...'in 2007 (243 ada 20), 2009 (243 ada 36), 2010 (243 ada 21), 2012 (243 ada 37), 465 ve 500 parsel sayılı taşınmazlarını vekil kıldığı oğlu davalı ... aracılığıyla ...'in eşi diğer davalı ...'ya satış suretiyle temlik ettiğini, temlikin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek miras payı oranında tapu iptali ve tescil istemiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili, kesin hüküm itirazında bulunarak, davalı ...'e husumet yöneltilemeyeceğini, müvekkillerinin taşınmazları üzerindeki hacizlerle birlikte mirasbırakandan satın alıp akitte belirtilen bedellerin yanında mirasbırakanın icra takip dosyalarındaki borçlarını da ödediklerini, satın aldıkları tarihten bu yana taşınmazları kullandıklarını, davanın kötüniyetle açıldığını belirterek davanın usulden ve esastan reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Çine Asliye Hukuk Mahkemesinin 30.04.2018 tarihli ve 2014/153 E. 2018/124 K. sayılı kararıyla mirasbırakanın temlikteki amacının mal kaçırma olmadığı, taşınmazların cebri icra yoluyla satılmasını önlemek olduğu, mirasbırakanın borçlarının davalı ... tarafından ödendiği, ...’in kabulü üzerine taşınmazların eşi Semra adına tescil edildiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 03.04.2019 tarihli ve 2018/2241 Esas, 2019/744 Karar sayılı kararıyla; davalı ... yönünden davanın esastan reddinin doğru olduğu ancak davalı ... satış işlemlerinde satın alan ya da vekil sıfatıyla taraf olmadığından aleyhine açılan davanın pasif husumet yokluğundan reddinin gerektiği gerekçesiyle 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-2. maddesi uyarınca davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, yerel mahkeme kararının kaldırılmasına, davalı ... yönünden davanın reddine, diğer davalı ... yönünden ise davanın husumetten reddine karar verilmiştir.
V BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili rafından temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairece 25.05.2021 tarihli 2019/2701 E. 2021/2795 K. sayılı kararıyla “...Somut olayda, mirasbırakanın, mal satmaya ihtiyacının olmadığı, başkaca taşınmazının bulunmadığı, davalı tarafça ödendiği bildirilen mirasbırakana ait icra takip borcunun 1.500.000,00 ETL olduğu, taşınmazların akit tarihindeki toplam değerinin ise 25.922.225,03 ETL olduğunun keşfen saptandığı, temlikin muvazaalı olduğu anlaşılmakla; mirasbırakanın borcunun ödenmesi karşılığında taşınmazların temlik edildiği savunmasının kabulü mümkün bulunmamaktadır. Hal böyle olunca, davalı ... bakımından davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, delillerin yanlış takdiri suretiyle yazılı olduğu üzere karar verilmesi doğru değildir...." gerekçesiyle bozulmuştur.
B.Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tüm dosya kapsamı ve uyulmasına karar verilen Yargıtay bozma kararındaki gerekçelerle davalı ... aleyhine açılan davanın kabulüne, davalı Cahit Karademir aleyhine açılan davanın taraf sıfatı yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili, davacının boşandığı kocası Tuncay'ın farklı kişilere önemli meblağlar ile borçlandığını, aleyhine icra takipleri başladığını, mirasbırakan Mevlüt'ün borçlara kefil olduğunu, dava konusu taşınmazların icra yolu ile satışını engellemek yabancı kişilerin eline geçmesini önlemek amacıyla müvekkilleri tarafından borçların ödendiğini, her ne kadar Yargıtay bozma kararında ödenen borç miktarı 1.500.000,00 ETL olarak belirtilmiş ise de çok daha fazla miktarda ödeme yapıldığını, mirasbırakanın amacının mal kaçırmak olmadığını, işlemlerin gerçek satış olduğunu, muvazaa söz konusu olmadığını, tanık beyanları ile de savunmanın doğrulandığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere, görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de ... Medeni Kanunu'nun 706., ... Borçlar Kanunu'nun 237. (Borçlar Kanunun 213.) ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle mirasbırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile mirasbırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 4.273,29 TL bakiye onana harcının temyiz eden davalı ...'den alınmasına
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.06.2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olmak üzere karar verildi.