"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen Kartal 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1965/462 Esas sayılı dosyasının ihyası istemine ilişkin davada, Mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar, süresi içerisinde davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiş olmakla, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar ... ve müşterekleri vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu 447 parsel sayılı taşınmazın müvekkillerinin murisi olan ...’a ait olduğunu ancak kadastro çalışmaları sırasında taşınmazın Hazine adına tespit ve tescil edildiğini, bunun üzerine muris ... tarafından, dava konusu taşınmazın adına tescili istemiyle dava açıldığı, Kartal 1. Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan yargılama sonunda, Mahkemenin 1965/462 Esas, 1969/24 Karar sayılı kararıyla, davanın kabulüne, dava konusu taşınmazın ... adına tesciline karar verildiğini, ancak karar henüz infaz edilemeden, dava dosyasının imha edildiğini ileri sürerek, söz konusu dava dosyasının ihya edilerek, kararın infazının sağlanmasını istemiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde özetle; 1972 yılında İstanbul Defterdarlığında çıkan yangın sebebiyle, ihya talebine konu dava dosyasına ilişkin yazışmaların, tapu kayıtlarının ve diğer evrakın zayii olduğunu, bu nedenle Kartal 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1965/462 Esas, 1969/24 Karar sayılı kararının Hazine tarafından temyiz edilip edilmediği bilgisine ulaşamadıklarını, her ne kadar Mahkemece yapılan yargılama sonunda, davacıların murisi ...’ın davası kabul edilmiş ise de, söz konusu karar Hazine aleyhine olduğundan, kararın Hazine tarafından temyiz edilmiş ve Yargıtay tarafından Hazine lehine karar verilmiş olabileceğini, idarenin mevzuatı ve yerleşik teamüller gereği, bu tür davalarda kanun yolu tükenene kadar idare tarafından işlem yapıldığını, davacıların murisi veya davacılar tarafından, kararın bugüne kadar kesinleştirilmemiş olmasının, yapılan yargılama sonunda davanın Hazine lehine sonuçlanmış olabileceği savını güçlendirdiğini ileri sürerek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
İstanbul Anadolu 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 13.02.2020 tarihli ve 1965/462 Esas, 1969/24 Karar sayılı kararıyla; ilgili dosya ve karar yönüyle yapılan araştırmada, ihya talebine konu dosyanın su basmasından kaynaklı olarak zayii olduğuna ilişkin tutanak ve yazışmalar gereğince, temin edilen kesinleşmemiş mahkeme kararı ve tapu kütüğünün şerh ve beyanlar hanesindeki açıklamalar da dikkate alınarak, 4473 sayılı Kanun kapsamında ilgili kararın ihyasına karar vermek gerektiği gerekçesiyle;
Davacı tarafın ihya talebinin kabulü ile Kartal 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 28.01.1969 tarihli ve 1965/462 Esas, 1969/24 Karar sayılı dosyasının ve kararının ihyasına, bu nedenle karar içeriği gereğince davanın kabulü ile "Kartal'ın Tuzla köyünün Kafkale mevkiinde 1 pafta, 447 parsel sayılı 768,00 metrekare yüz ölçümündeki tarlaya ait davalı Hazine adına tesis olunan tapu kaydının iptali ile davacı ... adına tashihen tapuya tesciline, Tapulama Kanunu'nun 2510 sayılı Kanundan sonra çıkarılmış olması itibariyle, aşağıda müfredatı yazılan mahkeme masrafları ile 768 Lira üzerinden ilam harcının davacı ...'dan tahsiline, peşin ödenen harcın mahsubuna," kararın bu şekilde ihyasına karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkeme kararına karşı süresi içerisinde davalı Hazine vekili tarafından temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; Mahkemece yapılan yargılama sonunda verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, Kartal 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1965/462 Esas, 1969/24 Karar sayılı kararının, Hazine tarafından temyiz edilip edilmediği bilgisine ulaşamadıklarını, her ne kadar Mahkemece yapılan yargılama sonunda, davacıların murisi ...’ın davası kabul edilmiş ise de, söz konusu karar Hazine aleyhine olduğundan, kararın Hazine tarafından temyiz edilmiş ve Yargıtay tarafından Hazine lehine karar verilmiş olabileceğini, idarenin mevzuatı ve yerleşik teamüller gereği, bu tür davalarda kanun yolu tükenene kadar idare tarafından işlem yapıldığını, davacıların murisi veya davacılar tarafından, kararın bugüne kadar kesinleştirilmemiş olmasının, yapılan yargılama sonunda davanın Hazine lehine sonuçlanmış olabileceği savını güçlendirdiğini ileri sürerek, kararın bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, Kartal 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 28.01.1969 tarihli ve 1965/462 Esas, 1969/24 Karar sayılı dava dosyasının ihyası istemine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1. 4473 sayılı Yangın, Yersarsıntısı, Seylap veya Heyelan Sebebiyle Mahkeme ve Adliye Dairelerinde Ziyaa Uğrayan Dosyalar Hakkında Yapılacak Muamelelere Dair Kanun’un 1. maddesi; “Yangın, yersarsıntısı, seylap veya heyelan sebebiyle mahkeme ve adliye dairelerinde ziyaa uğrayan dosyaların yenilenmesi bu kanun hükümleri dairesinde yapılır.”
3.2.2. 4473 sayılı Yangın, Yersarsıntısı, Seylap veya Heyelan Sebebiyle Mahkeme ve Adliye Dairelerinde Ziyaa Uğrayan Dosyalar Hakkında Yapılacak Muamelelere Dair Kanun’un 12. maddesi; “Davaya dair hüküm verilmiş olduğu hususunda tarafların ifadeleri birleşirse mahkeme veya büro hükmün mahiyeti, delilleri, muhakeme safhaları, hüküm tarihi hakkında malümat ve vesikaları ve ilanın tebliğ edilip edilmediği hakkında tarafların beyanlarını toplıyarak dosyayı mahkemeye verir. İki tarafın birleşmesi kafi olan hadiselerde mahkeme buna müstenit hükmünü yenileme suretiyle yeniden ilama bağlar. Bu ilamda iddia ve müdafaa sebepleriyle hükmün istinat ettiği delil ve sebepler tekrar edilmek suretiyle yazılır. Alakalılar, hükmün müddeti içinde temyiz edilmeksizin katileştiğini birlikte ifade ve kabul ettikleri takdirde tanzim edilecek ilamın altına hükmün katileştiği şerh ve tasdik olunur. İlamın tebliğ edildiğini inkar eden tarafa diğerinin talebiyle mahkeme veya büro yemin verir.” hükümlerini içermektedir.
3.2.3. Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğünün 30.01.2006 tarihli ve 107 sayılı “Zayi Olan Dosyaların Yenilenmesi” başlıklı Genelgesi hükümleri
3.3. Değerlendirme
Kadastro sonucunda İstanbul ili, Kartal ilçesi, Tuzla köyü çalışma alanında bulunan 447 parsel sayılı 768,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, kadastro tutanağının beyanlar hanesine, taşınmaza 30 seneden beri ...’ın zilyet olduğu şerhi verilerek, 345 parsel sayılı taşınmaza uygulanan tapu kaydının miktar fazlası olmakla, tarla vasfıyla Hazine adına tespit ve tescil edilmiştir.
Mahkemece yapılan araştırma ve inceleme sonunda, ihya istemine konu Kartal 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 28.01.1969 tarihli ve 1965/462 Esas, 1969/24 Karar sayılı dava dosyasının imha edildiğinin anlaşılması üzerine, 4473 sayılı Yangın, Yersarsıntısı, Seylap veya Heyelan Sebebiyle Mahkeme ve Adliye Dairelerinde Ziyaa Uğrayan Dosyalar Hakkında Yapılacak Muamelelere Dair Kanun ve Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğünün 30.01.2006 tarihli ve 107 sayılı “Zayi Olan Dosyaların Yenilenmesi” başlıklı Genelgesi hükümleri uyarınca, dava dosyasının usulüne uygun şekilde ihya edildiği anlaşılmıştır. Dairemizin 16.06.2022 tarihli ve 2021/5369 Esas, 2022/4918 Karar sayılı geri çevirme kararıyla, ihya istemine konu kararın aslı ile Mahkemenin 1965 yılına ait esas defterinin aslının getirtilerek dosya arasına alınması istenilmiş, geri çevirme kararı üzerine dosya arasına getirtilen Mahkemenin 1965 yılına ait esas defteri incelendiğinde, defterin ilgili sütununda Mahkemenin söz konusu kararının temyiz edildiğine dair herhangi bir bilginin bulunmadığı görülmüştür. Mahkemece ihya istemine konu dava dosyası yöntemine uygun şekilde ihya edilmiş ise de, ihya aşamasında taraflarca Mahkemeye dosya ile ilgili herhangi bir bilgi veya belge sunulamadığı, dosya arasında Mahkeme kararının aslı dışında başka bir belgenin bulunmadığı, bu şekilde hükmün denetlenmesinin de mümkün olmadığı anlaşılmıştır.
Hal böyle olunca Mahkemece öncelikle, dava konusu 447 parsel sayılı taşınmazı, sınırında bulunan taşınmazlarla bir arada gösterir tesis paftası getirtilmeli, taşınmazın sınırında bulunan 342, 345, 398 ve 399 parsel sayılı taşınmaz ile taşımazın güney sınırında bulunan taşınmazın numarasının ne olduğu belirlenerek, bu taşınmazlara ait kadastro tespit tutanakları varsa dayanakları ile birlikte getirtilmeli, taşınmazların kadastro tespiti kesinleşmiş ise tedavüllü tapu kayıtları getirtilip dosya arasına alınmalı, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, ziraat mühendisi ve teknik bilirkişinin katılımı ile keşif yapılmalı, yapılacak keşifte 345 parsel sayılı taşınmaza revizyon gören tapu kaydı yöntemince uygulanmalı, yerel bilirkişi ve tanıklardan dava konusu yerin öncesinin ne olduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri, ne suretle kullanıldığı hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanakları ve dayanakları ile denetlenmeli, teknik bilirkişiye uygulanan tapu kaydının kapsadığı alanı gösterir ve keşfi takibe imkan verir rapor düzenlettirilmeli, ziraat mühendisi bilirkişiden taşınmazın geçmişteki ve şimdiki niteliği, üzerindeki bitki örtüsü ve toprak yapısıyla ilgili ayrıntılı rapor alınmalı, bundan sonra toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir. Mahkemece bu yön göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, hükmün açıklanan nedenlerle bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
V. SONUÇ
Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı Hazine vekilinin yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün 6100 sayılı Yasanın geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 10.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.