"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2001/16 E., 2001/25 K.
HÜKÜM : Ret
Taraflar arasındaki muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın feragat nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;... ili,...lçesi, ... mahalle sınırlarında bulunan 165 ada 13 parsel sayılı taşınmazın davalılar ile ...k mirasbırakanı olan babaları...tan kaldığını, ...'ın bu taşınmazı eşi...'a 1965 yılında sattığı gerekçesiyle 1988 yılında... adına tespit edildiğini,...'un bu taşınmazı davalıların ...kları olan... isimli kişiye 06.09.1999 tarihinde muvazaalı olarak sattığını, ...isimli kişinin 29.11.2000 tarihinde taşınmazı davalı kardeşlerine devrettiğini, aslında bu işlemlerin gerçek birer satış işlemi olmadığını ileri sürerek dava konusu taşınmazın tapusunun iptali ile davacının miras payı oranında tapuya tesciline karar verilmesini talep etmiş; davacı ve vekili 03.04.2001 tarihli duruşmada ise davalılar ile anlaşıldığını ve davadan feragat ettiklerini bildirmişlerdir.
II. CEVAP
Davalılar tarafından davaya cevap verilmemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Adilcevaz Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının davadan feragat ettiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; açılan muris muvazaası nedeniyle tapu iptali ve tescil davasının feragat nedeniyle reddedildiğini, ancak davacının kandırılarak dosyadan feragat ettirildiğini, anlaşılan konularda davalıların verdikleri sözü tutmadıklarından kararı temyiz ettiklerini, davacının feragat talebini irade fesadı altında verdiğini, hataya düşürüldüğünü, kararın kesinleştiğini düşünerek 2021 yılında tekrar dava açtıklarını ve Adilcevaz Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/108 Esas sayılı dosyasında yargılamanın devam ettiğini, daha sonra eldeki dava dosyasının kesinleşmediğinin öğrenildiğini, davacıya miras hakkı olan taşınmazların verilmediğini, davacının feragat talebinin irade fesadı altında verildiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali - tescil isteğine ilişkin olup feragat beyanının hile ile alındığı iddiası temyiz konusu yapılmıştır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 163 üncü ve 164 üncü ile 311 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Dava konusu 165 ada 13 parsel sayılı taşınmazın kadastro tespit tutanağı 1989 yılında kesinleşmiş olup, dava 2001 yılında muris muvazaası nedenine dayalı olarak davacının miras payı oranında tapu iptali ve tescil istemli olarak açılmıştır.
2. Davacı, 03.04.2001 tarihli duruşmada verdiği beyanı ile davasından feragat etmiş, Mahkemece feragat nedeniyle davanın reddine karar verilmiş ise de, temyiz dilekçesinde feragatin özgür iradesini yansıtmadığını, hile nedeniyle geçersiz olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
3. Bilindiği üzere, davacının davasından feragat etmesi ile dava konusu uyuşmazlık sona erer, kesin hükmün hukuksal sonuçları doğar (HMK m. 311). Bu nedenle mahkeme henüz feragat nedeniyle davanın reddine karar vermemiş olsa bile davacı feragatten dönemez (rücu edemez), başka bir ifadeyle davacı feragat beyanı ile bağlıdır. Ancak, feragatle ...ya çıkan sonucun iradeyi bozan bir nedene dayandığı kanıtlanırsa, doğurduğu netice bakımından iradesi fesada uğrayan kimseye talep hakkı bahşedeceğinde kuşku yoktur. Feragate ilişkin irade açıklamasının gerçeği yansıtmadığının bildirilmesi halinde, bu halin ya aynı dava içerisinde HMK'nın 163 üncü maddesine göre ön sorun (hadise) şeklinde ya da ayrı bir dava olarak incelenmesi olanaklı ve gereklidir.
4. Hâl böyle olunca; Mahkemece, feragatin hileye dayalı olduğu iddiasının hadise şeklinde (6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 163 üncü ve 164 üncü maddeleri - ön sorun) aynı dava içerisinde ele alınıp her türlü delille ispatının mümkün olduğu gözetilerek bu yöndeki taraf delillerinin toplanması ve hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi için hüküm bozulmalıdır.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün 6100 sayılı HMK'nın geçici 3 üncü maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un 428 inci maddesi gereğince BOZULMASINA,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde davacıya iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
26.10.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.