"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Kısmen Kabul Kısmen Ret
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı Bismil 1. Asliye Hukuk Mahkemesinden verilen 28.02.2019 tarih ve 2018/446 Esas, 2019/36 Karar sayılı davanın kısmen kabulüne ilişkin kararın onanmasına dair Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 16.02.2022 tarihli ve 2021/3795 Esas, 2022/1205 Karar sayılı kararının düzeltilmesi süresi içerisinde davalı ... vekili tarafından istenilmiş olmakla, dosya incelendi gereği görüşülüp düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ..., dava dilekçesinde mevkii ve sınırlarını açıkladığı yaklaşık 50 dönüm miktarındaki taşınmazların tapulama çalışmaları sırasında taşlık niteliğiyle tespit harici bırakıldığını, 30 yıl önce imar ve ihya edilerek tarıma elverişli hale getirdiğini ve tasarruf edildiğini açıklayarak dava konusu taşınmazların adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Davalı ... tüzel kişiliği yöntemine uygun bir biçimde dava dilekçesi tebliğ edilmesine karşın yargılama oturumlarına katılmamış ve davaya cevap vermemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Bismil 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 13/04/2011 tarihli ve 2008/569 Esas, 2011/136 Karar sayılı kararıyla; davanın kısmen kabul ve kısmen reddine; davacı yararına kazanmayı sağlayan zilyetlik koşulları gerçekleştiği gerekçesiyle teknik bilirkişinin 25.03.2011 havale tarihli raporuna ekli krokisinde (A) harfi ile gösterilen 16.171,26 metrekare, (B) harfi ile işaretlenen 2.671,92 metrekare ve (C) harfi ile belirlenen 20.667,69 metrekare yüzölçümündeki taşınmazların davacı adına yeni bir parsel numarası verilmek suretiyle tapuya kayıt ve tesciline, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A.Birinci Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Karar; Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 17.04.2012 tarihli ve 2011/6353 Esas, 2012/2968 Karar sayılı kararı ile "Mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin yetersiz olduğu zira; toplanan deliller ve tüm dosya kapsamından; dava konusu taşınmazlar 1976 yılında, 766 sayılı Tapulama Kanunu'na göre yapılan tapulama çalışmalarında "taşlık" vasfı ile tespit harici bırakıldığına göre, taşlık niteliği ile tapulama harici bırakılan yerlerin imar ve ihyaya muhtaç olduklarından imar-ihyanın araştırılması gerektiği, eldeki davada, keşfe katılan uzman bilirkişilerin 25.03.2011 hakim havale tarihli müşterek raporları hüküm kurmaya yeterli olmadığı nizalı taşınmazların kıraç yapıda, taşlı ve eğimli olduğu bildirilmekle birlikte imar-ihya olgusunun tamamlanıp tamamlanmadığı, tamamlanmış ise hangi tarihte tamamlandığı ve arazi kullanım kabiliyeti olarak hangi sınıf arazi kapsamında kaldıkları hususunun açıklanmadığı, öte yandan sadece 1984 yılına ait ... fotoğrafının uygulandığı ve anılan tarihte taşınmazların sürülü olduğunun bildirildiği, bu kapsamda müşterek rapora göre taşınmazların halen taşlık nitelikte olduğu da bildirildiğine göre, taşınmazlarda kazanmayı sağlayan imar ve ihya işleminin tamamlanıp tamamlanmadığı noktasında tereddüt hasıl olduğu, sağlıklı bir yargıya ulaşmak için 2008 olan dava tarihine göre, 20-30 yıl öncesine ait (1988-1978) stereoskopik ... fotoğraflarının istenilmesi ve bu fotoğrafların stereoskopla incelenmesi gerekeceği, ne var ki Mahkemece, uyuşmazlığın net bir biçimde çözüme kavuşturulabilmesi için gerekli olan ... fotoğraflarından yeterince yararlanılmadığı belirtilmiştir. Doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece, dava tarihine göre 20-30 yıl öncesine ait iki ayrı tarihte çekilmiş stereoskopik çift ... fotoğraflarının bulunup bulunmadığının usulüne uygun ve tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Komutanlığı’ndan sorularak getirtilmesi, yapılacak keşifte ziraat mühendisi, kadastro fen bilirkişisi, jeodezi ve fotoğrametri mühendisinden oluşacak üç kişilik uzman bilirkişi kurulu marifetiyle stereoskop aletiyle yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda inceleme yaptırılarak taşınmazın niteliği ve kullanım süresinin ne zaman başlandığının belirlenmesine çalışılması, bundan ayrı taraflara delillerini varsa tanıklarını liste halinde vermesi için usule uygun süre ve imkan verilmesi, belirlenen yerel bilirkişi listesinde yer alan kişiler ile taraf tanıklarının ...nın 240., 243. ve 259. maddeleri uyarınca davetiye ile keşif yerine çağrılarak, aynı Kanun'un 259/2. ve 290/2. (HUMK m. 259) maddeleri hükümleri uyarınca ve mümkün olduğunca taşınmaz başında yapılacak keşifte dinlenilmeleri, beyanları arasında aykırılık çıktığı takdirde aynı Kanunun 261/1. (HUMK m. 265) maddesi hükmü gözönünde tutularak çelişkinin giderilmesine çalışılması, taşınmazların kim tarafından hangi tarihte imar ve ihyasına başlandığı, imar ve ihyanın hangi tarihte tamamlandığı, tarımsal amaçlı zilyetliğin hangi tarihte başladığı, kim tarafından ne şekilde sürdürüldüğü hususları ile kazanmayı sağlayan zilyetlik koşullarının sorularak açıklığa kavuşturulması, bundan ayrı çifte tapunun önlenmesi ve tescil davasının konusunu ancak tapusuz taşınmazlar oluşturacağından teknik bilirkişi tarafından düzenlenen rapor ve kroki gönderilmek suretiyle taşınmazların tapulu olup olmadığının Tapu Sicil Müdürlüğünden sorulması, ondan sonra iddia ve savunma çerçevesinde tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre hüküm tesisi gerektiği " gerekçesiyle bozulmuştur.
3. Bismil 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 13.03.2015 tarihli ve 2012/369 Esas, 2015/130 Karar sayılı kararıyla; davacı yararına zilyetlikle iktisap koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, çekişmeli 117 ada 11 parsel sayılı taşınmazın davalı ... adına olan tapu kaydının iptali ile; davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş karar verilmiştir.
B.İkinci Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararı süresi içinde davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
2. Karar; Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 09.11.2017 tarihli ve 2015/10093 Esas, 2017/7714 Karar sayılı kararı ile "Mahkemece, kararın gerekçe bölümünde, çekişmeli 117 ada 11 parsel sayılı taşınmazın 09.06.2014 havale tarihli teknik bilirkişi raporunda (C3) ile gösterilen 3.800,00 metrekare yüzölçümündeki kısmı yönünden zilyetlikle taşınmaz edinme koşullarının davacı lehine gerçekleştiği kabul edilerek bu kısım yönünden davanın kısmen kabulüne karar verildiği bildirilmesine karşın; hüküm kısmında teknik bilirkişi raporuna göre herhangi bir ayrım yapılmaksızın 117 ada 11 parsel sayılı taşınmazın tamamı yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir. Hal böyle olunca, kararın gerekçesi ile hüküm fıkrası arasında çelişki yaratıldığı anlaşılmaktadır. 6100 sayılı HMK'nın 298/2. maddesi gereğince kısa karar ile gerekçeli kararın birbirine uygun olması zorunludur. Kararların farklı ve çelişkili olması mahkemelere olan ... ilkesini zedeler. Bu durum 10.04.1992 tarihli ve 1991/7 Esas, 1992/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında da benimsendiği gibi bozma nedenidir. O halde, önceki kararla bağlı kalınmaksızın çelişkiyi kaldırmak suretiyle yeniden bir hüküm kurulması gerekli olduğu" gerekçesiyle bozulmuştur.
3. Bismil 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 28.02.2019 tarihli ve 2018/446 Esas, 2019/36 Karar sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazın 1977 yılında geçen kadastro tespitinde tapulama harici taşlık alan olarak nitelendirilerek tescil dışı bırakıldığı, tescil dışı bırakılma tarihinden dava tarihine kadar 20 yılık süre geçtiği, davacının imar ve ihya işlemlerinin 30 yıl kadar önce yani son olarak 1980 yılında tamamlayıp bu tarihten beri malik sıfatıyla davasız ve aralıksız olarak taşınmazı zilyetliğinde bulundurduğu, dava konusu taşınmazın kuru tarım arazisi olup bilim ve fenne göre tesciline engel bir durumunun bulunmadığı, davacının aynı kadastro çalışma bölgesinden zilyetlikle ediniminin bulunmadığı, gerekli ilanlar yapılmış olmasına rağmen üstün hak iddia eden bir kimsenin bulunmadığı, davacının 20 yılı aşkın bir süre ile taşınmazı davasız ve aralıksız olarak malik sıfatıyla zilyetliğinde bulundurduğundan davacı yönünden zilyetlikle kazanma koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile, 117 ada 11 parsel sayılı taşınmazın 3.800 metrekare yüzölçümündeki bölümünün davalı ... adına kayıtlı tapusunun iptali ile; davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
C.Onama Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili ile davalı ... vekili tarafından ayrı ayrı temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 1.Hukuk Dairesinin 16.02.2022 tarihli ve 2021/3795 Esas, 2022/1205 Karar sayılı kararı ile hükmü temyizde hukuki yararı bulunmayan ... vekilinin temyiz inceleme isteminin reddine, dosya içeriğine, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına, usule yasaya ve bozma ilamına uygun karar verilmiş olmasına göre davalı ... vekilinin yerinde olmayan temyiz itirazlarının reddiyle hükmün onanmasına karar verilmiştir.
V. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuranlar
Yargıtay 1. Hukuk Dairesi’nin onama ilamına karşı süresi içerisinde davalı ... vekili tarafından karar düzeltme başvurusunda bulunulmuştur.
B. Karar Düzeltme Nedenleri
Davalı ... vekili karar düzeltme dilekçesinde özetle, haksız ve hukuka aykırı olarak temyiz itirazlarının yerinde olmadığına karar verildiğini, kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, yörede yapılan kadastro sırasında "taşlık-kayalık" vasfıyla tespit harici bırakılan, ardından karar tarihinden önce "ham toprak" vasfıyla toplulaştırma çalışmaları sonucunda Hazine adına tapuya kayıt ve tescil edilen taşınmazın, tapu kaydının iptali ile davacı adına tescili isteğinden ibarettir.
2.İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun;
297/2 maddesi şöyledir;
"Hükmün sonuç kısmında, gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında; açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gereklidir."
326. maddesi şöyledir;
''(1) Kanunda yazılı hâller dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verilir. (2) Davada iki taraftan her biri kısmen haklı çıkarsa, mahkeme, yargılama giderlerini tarafların haklılık oranına göre paylaştırır. (3) Aleyhine hüküm verilenler birden fazla ise mahkeme yargılama giderlerini, bunlar arasında paylaştırabileceği gibi, müteselsilen sorumlu tutulmalarına da karar verebilir.''
3.Değerlendirme
1. Bismil ilçesi, ... Mahallesi çalışma alanında bulunan çekişmeli 117 ada 11 parsel sayılı taşınmaz yörede yapılan kadastro sırasında "taşlık-kayalık" vasfıyla tescil harici bırakıldıktan sonra, 02.07.2012 tarihinde yapılan toplulaştırma sonucunda "ham toprak" niteliğiyle Hazine adına tapuya tescil edilmiş olup, davacı ... imar ihya ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği iddiasıyla dava açmış, Mahkemece hükmüne uyulan bozma ilamı uyarınca davanın kısmen kabulü ile, 117 ada 11 parsel sayılı taşınmazın 3.800 metrekare yüzölçümündeki bölümünün davalı ... adına kayıtlı tapusunun iptali ile; davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
2. Dosya içeriğine, mahkeme kararında belirtilip, Yargıtay ilamında benimsenen gerektirici sebeplere göre, davalı ... vekilinin sair karar düzeltme itirazları yerinde değildir.
3. Ne var ki; harç ve hükmün infaza elverişli olması hususu kamu düzenini ilgilendirdiğinden re'sen gözetilmesi gerekmektedir. Mahkemece dava konusu taşınmaz bölümü 09.06.2014 tarihli raporda "C3" harfi ile gösterilip 3.800,00 metrekare olarak belirtilmesine rağmen Mahkeme tarafından hangi kısmın iptal edildiği belirtilmeksizin 3.800,00 metrekarenin iptali yönünde HMK'nın 297. maddesine aykırı olacak şekilde karar verildiği anlaşılmıştır.
4. Öte yandan eldeki davanın tapu iptali ve tescil davasına dönüştüğü ve davalı ... aleyhine açılan bu dava kısmen kabul edildiğine göre, davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına karar verilmesi gerekirken dava tescil davası gibi değerlendirilip harcın davacı üzerinde bırakılması da hatalı olmuştur.
5. Bu hususlar bozmayı gerektirmekte ise ise de, bu yanılgının giderilmesi yargılamanın tekrarını gerektirmediğinden, hükmün 2. fıkrasında yer alan 117 ada 11 parsel sayılı taşınmazın kelimelerinden sonra gelmek üzere "09.06.2014 havale tarihli bilirkişi raporunda (C3) harfi ile gösterilen" kelimelerinin eklenmesine; yine harca yönelik düzenlenen 4. fıkranın hüküm yerinden çıkartılmasına, yerine 4 nolu fıkra olarak “Hazine harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına” ibaresinin yazılmasına ve hükmün bu şekliyle düzeltilerek onanmasına karar verilmesi gerekmektedir.
VI. KARAR;
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı ... vekilinin sair karar düzeltme taleplerinin reddine,
2. Davalı ... vekilinin karar düzeltme isteminin açıklanan nedenlerle kabulü ile Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 16.02.2022 tarihli ve 2021/3795 Esas, 2022/1205 Karar sayılı onama ilamının ortadan kaldırılmasına ve gerekçeli kararın 2. fıkrasında yer alan 117 ada 11 parsel sayılı taşınmazın kelimelerinden sonra gelmek üzere " 09.06.2014 havale tarihli bilirkişi raporunda (C3) harfi ile gösterilen" kelimelerinin eklenmesine, harca yönelik düzenlenen 4. fıkranın hüküm yerinden çıkartılmasına, yerine 4 nolu fıkra olarak “Hazine harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına” sözcükleri eklenerek hükmün bu şekilde DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
20.02.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.