"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ:Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2008/401 E., 2014/197 K.
HÜKÜM : Ret
Taraflar arasındaki kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı Hazine; Hakkari ili, Merkez ilçesi, ... köyünde yapılan kadastro çalışmaları neticesinde dava konusu 116 ada 9 parsel sayılı taşınmazın davalı adına tescil edildiğini, taşınmazın tepelik ve yamaç alanda kaldığını, %15-20 eğimli olduğunu, imar-ihya görmediğini ve tarımsal amaçlı olarak kullanılmadığını, boş olduğunu, yabani ot ve çayırlarla kaplı olduğunu ileri sürerek taşınmazın Kadastro Kanunu'nun 17 nci ve 18 inci maddeleri gereğince Hazine adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı; yüzyılı aşkın süredir eklemeli zilyetlikle dava konusu taşınmazı kullandığını, taşınmazı Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı tarafça davalı lehine zilyetlik şartlarının oluşmadığı ile ilgili mahkemeye herhangi bir delil sunulmadığı, nitelik itibari ile de taşınmazın zilyetlikle iktisap edilebilecek yerlerden olduğu bu şartlarda yeniden keşif yapmanın dosyaya yenilik katmayacağı, dava konusu yerin mera olduğundan şüphelenilse bile davacının talebinin dava konusu taşınmazın Kadastro Kanunu'nun 17 nci ve 18 inci maddeleri uyarınca Hazine adına tescili olduğu, bu yönde bir araştırma yapılsa bile davanın sonucunu değiştirmeyeceği belirlenerek davanın reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı Hazine vekili temyiz başvuru dilekçesinde; bilirkişi raporlarının genelinde de bahsedildiği üzere dava konusu yerde tarımsal ürüne rastlanılmadığını, davalının taşınmazı tespit tarihinden önce 20 yıl kullandığına, imar ve ihya ettiğine dair, hiçbir belirti olmadığını, Mahkemece yalnızca mahalli bilirkişilerin beyanına itibar edilmesinin isabetsiz olduğunu, bilirkişiden hava fotoğrafları üzerinde çekişmeli taşınmazı, komşu parseller ile bir arada konumunu gösterir şekilde denetime elverişli harita düzenlenmesi istenilmesi gerekirken dosyanın bu yönüyle de eksik kaldığını ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü,17 nci ve 18 inci maddeleri,
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
Kadastro sonucu; Hakkâri ili, Merkez ilçesi, ... köyü çalışma alanında bulunan 116 ada 9 parsel sayılı 3216,04 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, irsen intikal, taksim ve kazandırıcı zamanaşımına zilyetliği nedeniyle çayır vasfıyla davalı adına tespit ve tescil edilmiştir. Davacı Hazine, çekişmeli taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğu iddiasıyla taşınmazın tapu kaydının iptali ve adına tescili istemiyle dava açmıştır.
Mahkemece, dava konusu taşınmazın mera olduğundan şüphelenildiği, davacının talebinin dava konusu taşınmazların Kadastro Kanunu'nun 17 nci ve 18 inci maddeleri uyarınca Hazine adına tescili olduğu, bu yönde bir araştırma yapılsa bile davanın sonucunu değiştirmeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Yapılan araştırma, inceleme ve uygulama karar vermek için yeterli bulunmamaktadır. Bir taşınmazın kullanım şeklini ve süresini en iyi belirleme yöntemi hava fotoğraflarının incelenmesi olduğu halde, somut olayda hava fotoğraflarından hiç yararlanılmamış, tek mahalli bilirkişi (tespit bilirkişisi) ile keşif yapılmış, çekişmeli taşınmaza komşu parsellerin tespit tutanakları ve dayanakları getirilerek yöntemince mahalline uygulanmamıştır. Tek mahalli bilirkişinin beyanına ve hüküm kurmaya elverişli bulunmayan tek kişilik ziraatçi bilirkişi raporuna dayanılarak karar verilmiştir. Bu şekilde eksik ve yetersiz bir incelemeye dayalı olarak karar verilemez.
Doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek, taşınmazın bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle buradan elde edilen verilere göre taşınmazın tespit tarihi olan 2007 yılından 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğü'nden getirtilerek dosya arasına konulmalı, aynı tarihler arasında düzenlenen fotoplan, fotometrik ve fotogrametrik paftalar, uydu fotoğrafları ile memleket haritaları ilgili kurumlardan celbedilmeli, çekişmeli taşınmaza komşu parsellerin tamamının kadastro tutanakları ve varsa dayanakları ile davalı iseler dava dosyaları temin edilmelidir.
Dosya bu şekilde keşfe hazır hale getirildikten sonra mahallinde, elverdiğince yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile fen bilirkişisi, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi ve üç kişilik ziraatçi bilirkişi kurulunun katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve yapılacak bu keşifte dinlenilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıklarından, çekişmeli taşınmazın öncesinin ne olduğu, imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığı, taşınmaz üzerindeki zilyetliğin hangi tarihte ve ne zaman başladığı, zilyetliğin hangi tasarruflarla sürdürüldüğü, kimden kime ve nasıl intikal ettiği, taşınmaz imar-ihyaya muhtaç yerlerden ise ne şekilde imar-ihya edildiği ve imar-ihyanın ne zaman tamamlandığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanlar arasında çelişki oluştuğu takdirde yöntemine uygun şekilde çelişkiler giderilmeye çalışılmalı, yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsellerin tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli, komşu taşınmazların varsa dayanak kayıtlarının çekişmeli taşınmaz yönünü ne okuduğu belirlenmelidir.
Ziraat mühendisleri bilirkişi kurulundan, taşınmazın niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, zilyetlik var ise ara verilip verilmediğini, taşınmaz üzerindeki bitki örtüsünü belirten ve komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde toprak yapısını, eğimini ve bitki desenini irdeleyen, önceki ziraat bilirkişi raporunu da değerlendirir şekilde, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş ve sınırları işaretlenen fotoğrafları ile desteklenmiş, somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalıdır.
Jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiye yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle incelemesi yaptırılarak, çekişmeli taşınmazın fotoğrafların çekildiği tarihlerdeki niteliği, kullanım şekli ve süresi ile varsa imar-ihyanın tamamlanıp tamamlanmadığı hususlarında ayrıntılı rapor düzenlettirilmeli, belirtilen dönemlere ilişkin memleket haritaları ile uydu fotoğrafları yapılacak inceleme sırasında dikkate alınmalı ve çekişmeli taşınmazın değişik yönlerden ve komşu parseller ile arasındaki sınırları gösterecek şekilde çekilmiş yakın plan panoramik fotoğrafları dosya arasına konulmalıdır.
Fen bilirkişisine, yerel bilirkişi ve tanıkların gösterdiği hudutlar haritasında işaretlettirilmeli, denetime açık ve keşfi takibe imkan verir rapor ve harita düzenlettirilmeli ve bundan sonra iddia ve savunma çerçevesinde toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu hususlar göz ardı edilerek eksik incelemeyle hüküm kurulması isabetsizdir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Temyiz eden Hazine harçtan muaf olduğundan bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
29.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.