"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/858 E., 2023/1157 K.
HÜKÜM/KARAR : Ret / Davacılar istinaf başvurusunun esastan reddine
İLK DERECE MAHKEMESİ : Antalya 9. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/6 E., 2022/27 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, kararın kesin mahiyette olduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun HMK’nın 341/2 nci ve 352/1 inci maddeleri uyarınca reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından temyizi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, kararın miktar itibariyle kesin olduğu gerekçesiyle 14.10.2020 tarihli ek karar ile davacıların temyiz dilekçesinin reddine karar verilmiş, anılan ek kararın davacılar vekili tarafından temyizi üzerine Dairece, Antalya Bölge Adliye Mahkemesinin 14.10.2020 gün ve 2020/836 Esas, 2020/808 Karar sayılı ek kararı ortadan kaldırılarak, Bölge Adliye Mahkemesi kararı bozulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesince, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi tarafından kaldırma kararına uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar; mirasbırakan...’ın 13023 ada 1 parsel sayılı taşınmazdaki payını “lise” yapılması koşuluyla 26.09.1996 tarihinde davalı Belediyeye bağışladığını ancak aradan uzun bir süre geçmesine rağmen taşınmazın hala boş vaziyette olduğunu, bağış koşulunun gerçekleşmediğini ileri sürerek tapu kaydının iptali ile miras payları oranında adlarına tescilini istemişlerdir.
II. CEVAP
Davalı; davanın 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde açılmadığını, imar planında taşınmazın lise olarak yer aldığını, bağıştan rücu koşullarının oluşmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Antalya 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 26.11.2019 tarihli ve 2018/500 Esas, 2019/394 Karar sayılı kararıyla; davanın zamanaşımı süresi içerisinde açılmadığı gerekçesiyle reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 22.09.2020 tarihli ve 2020/836 Esas, 2020/808 Karar sayılı kararıyla; kararın kesin mahiyette olduğu gerekçesiyle davacılar vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 341/2 nci ve 352/1 inci maddeleri uyarınca reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından temyizi üzerine , Bölge Adliye Mahkemesince, 14.10.2020 tarihli ek karar ile kararın miktar itibariyle kesin olduğu gerekçesiyle davacılar vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin yukarıda belirtilen 14.10.2020 tarihli ek kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairenin 23.09.2021 tarihli ve 2020/3969 Esas, 2021/4630 Karar sayılı kararıyla; ''...Somut olayda, dava 1.000,00 TL değer gösterilmek suretiyle açılmış, yapılan keşif sonucunda çekişmeli taşınmazın davacıların miras payına isabet eden değeri dava tarihi itibarıyla 831.077,50 TL olarak saptanmış olup Mahkemece belirlenen bu değer üzerinden eksik harç tamamlatılmadan sonuca gidilmiştir. Hâl böyle olunca, Harçlar Kanunu'nun 30 uncu ve 32 nci maddeleri gereğince taşınmazın keşfen saptanan değeri üzerinden eksik harcın tamamlanması için davacılara usulünce süre verilmesi, harcın tamamlanması halinde davaya devam edilerek işin esasının incelenmesi, aksi halde HMK’nın 150 nci maddesi gereğince işlem yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.” gerekçesiyle Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince verilen temyiz dilekçesinin reddine ilişkin 14.10.2020 gün ve 2020/836 Esas, 2020/808 Karar sayılı ek karar ortadan kaldırılarak Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi kararı bozulmuştur.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 07.12.2021 tarihli ve 2021/2061 Esas, 2021/1766 Karar sayılı kararıyla; İlk Derece Mahkemesince belirlenen dava değeri üzerinden eksik harç tamamlanmadan sonuca gidildiği, bu nedenle Harçlar Kanunu 30 uncu ve 32 nci maddeleri gereğince taşınmazın keşfen saptanan değeri üzerinden eksik harcın tamamlanması için davacılara usulünce süre verilmesi, harcın tamamlanması halinde davaya devam edilerek işin esasının incelenmesi, aksi halde HMK’nın 150 nci maddesi gereğince işlem yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesince Gönderme Kararı Sonrasında Verilen Karar
Antalya 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 08.02.2022 tarihli ve 2022/6 Esas, 2022/27 Karar sayılı kararıyla; 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 246 ncı maddesinin 2. fıkrasında gösterilen istisna dışında rücu hakkının kural olarak mirasçılara geçmediği ve temlik edilemeyeceği, dava konusu taşınmazdaki payını bağışlayan...’ın 26.01.2015 tarihinde öldüğü, eldeki davanın ise 20.11.2018 tarihinde açıldığı, mirasçılar tarafından açılan davanın dinlenebilme olanağının bulunmadığı, davanın zamanaşımına uğradığı gerekçesiyle reddine karar verilmiştir.
VI. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde; kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, İlk Derece Mahkemesi kararının Dairenin 2020/3969 Esas, 2021/4630 Karar sayılı bozma ilamına uyularak verildiğinden Hukuk Muhakemeleri Kanunu gereğince hükmün temyiz incelemesine tabi olduğunu, dava konusu taşınmazda, davacıların akrabaları tarafından açılan bağıştan rücu davasının kabul edildiğini, anılan dosya ile taşınmazda yapılan bağışın lise yapılması amacıyla gerçekleştiğinin kabul edilmiş olduğunu, davacıların akrabalarının açmış olduğu dava nedeniyle durumdan haberdar olduklarını, Mahkemece davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine karar verilmesinin Anayasanın eşitlik ve hak arama hürriyetine aykırı olduğunu, davalı tarafça dava konusu taşınmaz için Encümen kararı alındığını, hak düşürücü sürenin bu Encümen kararından itibaren işlemeye başlayacağını, kaldı ki lise yapma yetkisinin Milli Eğitim Bakanlığında olması nedeniyle, yapılan bağışın baştan itibaren mutlak butlanla sakat olup davalı adına oluşan tescilin de yolsuz olduğunu, davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 26.09.2023 tarihli ve 2022/858 Esas, 2023/1157 Karar sayılı kararıyla; davanın, bağış koşulunun yerine getirilmemesi nedeniyle tapu iptali ve tescil isteğine ilişkin olduğu, bağıştan rücunun, bağışlayandan bağışlanana varması gerekli tek taraflı bir beyanı ile bağışlamanın geriye etkili olarak ortadan kaldırılması olduğu, rücu hakkının bir hukuki ilişkiye son veren yenilik doğurucu ve şahsa sıkı suretle bağlı haklardan olduğu, mirasbırakan...'ın 26.01.2015 tarihinde öldüğü, TBK'nın 297/3 üncü madde hükmüne göre; bağışlayan sağlığında geri alma sebebini öğrenememişse, mirasçılarının ölümünden başlayarak bir yıl içinde bağışlamayı geri alma hakkını kullanabileceği, bu durumda davacıların mirasbırakanlarının payına ilişkin açtıkları bu davada mirasbırakanın ölüm tarihi gözetildiğinde 1 yıllık hak düşürücü sürenin geçtiği gerekçesiyle davacılar vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b.1 inci maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
VII. TEMYİZ
A.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle, istinaf dilekçesindeki beyanlarını tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, bağışlamadan rücu hukuki nedenine dayalı tapu iptal ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 291 inci, 295 inci ve 297 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; davacıların mirasbırakanları...’ın çekişme konusu 13023 ada 1 parsel sayılı taşınmazdaki 11067/500000 payını 26.09.1996 tarih ve 6156 yevmiye nolu akitle kayıtsız şartsız ve bedelsiz olarak davalıya hibe ettiği,mirasbırakan...’ın 26.01.2015 tarihinde öldüğü, davacılarca eldeki davanın 20.11.2018 tarihinde mirasbırakanlarına teban açıldığı anlaşılmaktadır.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VIII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacıların temyiz itirazının reddi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının HMK'nın 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 157,75 TL bakiye onama harcının temyiz eden davacılardan alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.06.2024 tarihinde kesin olarak oy birliği ile karar verildi.