"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2012/356 E., 2016/53 K.
HÜKÜM/KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davasında Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Karar bir kısım davacı vekili ile bir kısım davalılar ve davacı ... mirasçısı ... tarafından duruşma istekli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 23.11.2021 Salı günü duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde, temyiz eden davacılar ... v.d. vekili Avukat ..., davalılar ... v.d. vekili Avukat ... ve dahili davacılar ... v.d. vekili Avukat ... geldiler. Temyiz edilen davalı ... v.d. gelmedi. Gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi. Temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve önceki geri çevirme kararı ile getirtilen evraklarla birlikte Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar; mirasbırakan ...’ın mirasçıları olduklarını, mirasbırakanın bir kısım mallarını diğer mirasçıların pay almalarını önlemek ve kız çocuklarına daha az mal bırakmak amacıyla babadan satın alma şeklinde göstererek kadastro tespiti sırasında oğulları ..., ... ... ve ... üzerine yazdırdığını, davalıların mirasbırakanı yanıltarak hile ve desise ile mallarını aldığını, diğer mirasçılara haber verilmediğini, ...'ın sağlığında kendi üzerine kadastro tespiti gören yerleri ileride dava açılır iptal olur düşüncesi ile 31.03.1972 yılında eşi ...'a tapuda satış göstererek devrettiğini, mirasbırakanın ölümünden sonra tespit gören yerlerin de kendi aralarında taksim edilerek üç erkek kardeş adına tescil edildiğini, adlarına kayıtlı taşınmazların mirasbırakana ait olup davalıların gayrimenkulleri muvazaalı olarak hile ve desise neticesinde kötüniyetle hareket ederek kız çocuklardan mal kaçırmak amacıyla adlarına tescil ettirdiklerini ileri sürerek dava dilekçesinde belirtilen taşınmazlar yönünden tapu kayıtlarının iptali ile müşterek mirasbırakan adına tesciline veya veraset ilamında belirtilen payları oranında adlarına tesciline karar verilmesini istemişler; davacı ..., ...,...’nin yargılama sırasında ölümü ile mirasçıları davaya dahil edilmiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap vermemiş; davalı ... ilk duruşmada, diğer mirasçılardan mal kaçırma olmadığını, taşınmazları kendi parasıyla satın aldığını belirtmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Kayseri 5. Asliye Hukuk Mahkemesi 03.03.2016 tarihli 2012/356 E., 2016/53 K. sayılı kararı ile; davacı ...'ın davasının takip edilmediğinden bu dosyadan tefrikine; 261 ada 5 ve 269 ada 17 parsel sayılı taşınmazlar hibe suretiyle devredildiğinden esastan reddine; 193 ada 7, 193 ada 8, 193 ada 14, 193 ada 15, 212 ada 9, 212 ada 10, 220 ada 10, 220 ada 13, 224 ada 11, 221 ada 1, 221 ada 2, 221 ada 4, 221 ada 5, 221 ada 6, 221 ada 7, 221 ada 8, 221 ada 9, 221 ada 10, 221 ada 11, 219 ada 2, 219 ada 3, 219 ada 4, 219 ada 5, 219 ada 6, 221 ada 3, 212 ada 12, 118 ada 3, 185 ada 1 ve 191 ada 6 parsel sayılı taşınmazlar yönünden 3402 sayılı Kanun'un 12 nci maddesi uyarınca 10 yıllık hak düşürücü süre geçtiğinden davanın reddine; 143 ada 4, 143 ada 5 ve 150 ada 1 parsel sayılı taşınmazların mirasbırakan ...'a ait iken ölümüyle tüm mirasçılarına intikal ettiği, mirasçılar arasında taksim ya da hisse devri yapıldığının iddia edilip ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde bir kısım davacılar (..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ...) vekili ile davacı ... mirasçısı ... vekili ve davalı ... mirasçıları vekili tarafından duruşma istekli temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Bir kısım davacılar vekili temyiz dilekçesinde; mirasçılar arasında hak düşürücü süre ve zamanaşımı olmadığını, taşınmazların tamamının mirasbırakandan geldiğinin açık olduğunu, iddianın ispatlandığını, miras hukuku bakımından miras hakkının korunmasının değerlendirilmediğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... mirasçıları vekili temyiz dilekçesinde; kararın tebliğ edilmediğini, tebliğ edilenlerin de usulsüz olduğunu, dava dilekçesi ve bilirkişi raporlarının da usulüne uygun tebliğ edilmediğini, dava değeri belirlenerek harç tamamlamadan davaya devam edilmemesi gerektiğini, tüm taşınmazlar yönünden hak düşürücü sürenin geçtiğini, davanın kabulüne ilişkin gerekçesinin ne olduğunun anlaşılamadığını, temyiz etmeyen kişiler yönünden kararın kesinleştiğini, muris muvazaası şartlarının oluşmadığını, tüm taşınmazların tapu dayanaklarının getirilmediğini, 261 ada 5 ve 269 ada 17 parsel yönünden de davanın süreden reddi gerektiğini, muris muvazaası davasının süresiz olmadığını mirasbırakan kadastrodan önce öldüğünden hak düşürücü süreye tabi olduğunu, takip edilmeyen dava hakkında açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerektiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3.Davacı ... mirasçısı; annesinin hasta olduğundan davaya müdahalesinin söz konusu olmayacağını, tefrik kararının yerinde olmadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene ve muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 12/3 üncü ve 14 üncü maddeleri.; 01.04.1974 tarih 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı; Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 706 ncı, Türk Borçlar Kanunu'nun 237 nci ve Tapu Kanunu'nun 26 ncı maddeleri.
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın (Anayasa) 141 inci, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 297 nci maddeleri, 07.06.1976 tarihli ve 1976/3-4 Esas, 1976/3 Karar sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı.
3. Değerlendirme
1.Dosya içeriği ve toplanan deliller ve geri çevirme ile getirilen belgelerden; mirasbırakan 1315 doğumlu ...’ın 22.02.1984 tarihinde ölümü ile geride çocukları davacı ..., davalı ..., dava dışı ..., ..., 1999 yılında ölen kızı ...’ın eşi davacı ..., müşterek çocukları davacılar ...,...,... 1989 yılında ölen oğlu ...’in eşi ... ile oğlu davacı ..., 2001 yılında ölen oğlu ...’ın mirasçıları davalılar eşi ... ile çocukları ...,..., 1989 yılında ölen oğlu ...’in mirasçıları davalılar eşi ..., çocukları ..., ..., ...’in mirasçı olarak kaldığı; ... ilçesi, ... köyünde yapılan kadastro çalışmalarında 27 ada 7 parsel sayılı taşınmazın senetsizden ... tarafından adi satış sözleşmesi ile 12.8.1980 tarihinde oğulları ..., ... ve ...’e satıldığından adlarına tespit edildiği, tespitin dava açılmadığından 06.05.1993 tarihinde kesinleştiği, taşınmazın 09.01.1995 imar işlemi ile 220 ada 13 parsel(652,09m2,arsa), 193 ada 7 parsel(388,20m2,arsa),193 ada 8 parsel(388,19m2,arsa),193 ada 14 parsel(499,21m2,arsa), 193 ada 15 parsel(499,21m2,arsa),212 ada 9 parsel(413,94m2,arsa), 212 ada 10 parsel(500m2,arsa), 220 ada 10 parsel(503,74m2,arsa), 224 ada 11 parsel(1.142,23m2,arsa) sayılı taşınmazlara gittiği ve 800/2400’er payın ..., ... ve ... adına tescil edildiği; 27 ada 11, 12, 14 ve 15 parsel sayılı taşınmazların senetsizden 27 ada 6, 9, 11, 12, 14 ve 15 tek parsel iken 1936 yılında 140 ve 141 vergi kaydı ile ... ve diğer iki kişi adına kayıtlı iken...’nın bir kısım payı daha satın aldığı, 1949 yılında aralarında taksim ettikleri 11, 12, 14, 15 parsel sayılı taşınmazların...’ya isabet ettiği, 1972 yılında... tarafından dört parçaya bölünerek 15 parseli ...’a, 14 parseli ...’e, 12 parseli ...’a ve 11 parseli ...’e satarak zilyetliğini devrettiğinden adlarına tespit edildiği, tespitin dava açılmadığından 06.05.1993 kesinleştiği, 11 parselin 221 ada 1(92,41m2, bahçeli kargir ev) olduğu, ...’in 31.05.2010 tarihinde Belediye’nin 331/2400 payını da satın alarak tamamının adına tescil edildiği, 12 parselin imar işlemi ile 221 ada 2 parsel(549,77m2, arsa) ve 15 parselin 212 ada 12 parsel(79m2, arsa) sayılı taşınmaza gittiği ve tamamının ... adına tescil edildiği; 27 ada 13 parsel sayılı taşınmazın 12.03.1970 tarih 49 sıra ve 31.03.1973 tarih 57 sıralı tapu kaydına istinaden ... ve... oğulları ..., ... ve ... adına tapulu olup ... 1973 yılında payını ...’ya satarak devrettiğinden ¼’er payla..., ..., ... ve ... adına tespit edildiği, tespitin dava açılmadığından 06.05.1993 kesinleştiği, tespite dayanak tapu kayıtlarının dosya arasında bulunmadığı, ... ...’ın ölümü ile payının 1993 yılında mirasçılarına intikal ettiği, 09.01.1995 imar işlemi ile 191 ada 6 parsel,(82,13m2,arsa), 219 ada 2 parsel (352,53m2, arsa), 219 ada 3 parsel(400m2,arsa), 219 ada 4 parsel( 412,65m2,arsa), 219 ada 5 parsel(614,46m2,arsa), 219 ada 6 parsel(535,16m2,arsa), 221 ada 4 parsel(737,38m2,arsa), 221 ada 5 parsel(520m2, arsa), 221 ada 6 parsel( 510m2,arsa), 221 ada 7 parsel(516,54m2,arsa), 221 ada 8 parsel(510m2, arsa), 221 ada 9 parsel(415m2, arsa), 221 ada 10 parsel(412m2 arsa), 221 ada 11 parsel(427,86m2, arsa) parsel sayılı taşınmazlara gittiği, 600/2400’er payın mirasbırakan..., davalılar ..., ..., 150/2400’er payın ... mirasçıları ..., ..., ..., ... adına tescil edildiği; 27 ada 7, 8, 12 ve 13 parsellerden geldiği anlaşılan 185 ada 1 parsel(6.325,41m2,arsa) sayılı taşınmazda da davalılar adına pay tescil edildiği; 143 ada 4 parsel sayılı taşınmazın senetsizden, ırsen intikal, taksim ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğinden ½ payla ...(öldüğünden mirasçıları adına iştirak halinde) ve ... adına tespit edildiği, tespitin dava açılmadığından 13.03.1995 kesinleştiği; 143 ada 5 ve 150 ada 1 parsel sayılı taşınmazların senetsizden ırsen intikal, taksim ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğinden ... adına tespit edildiği, tespitin dava açıldığından kesinleşmediği, tescile ilişkin dosyanın veya kararın dosya arasında bulunmadığı, taşınmazların 28.05.1997 tarihinde hükmen ... adına tescil edildiği; 261 ada 5 parsel sayılı taşınmazın 12.03.1970 tarih 44 sıra ve 31.03.1973 tarih 52 sıra nolu tapu kayıtlarına istinaden tamamı ... adına kayıtlı iken ¼ payını uhdesinde bırakarak ¼ payını 1970 yılında ..., ... ve ...’e hibe ettiği, ...’ın payını 1973’te ...’ya satış suretiyle devrettiği, ..., ..., ... adlarına 2/20 pay tespit edildiği, tespitin dava açılmadığından 02.12.1996 tarihinde kesinleştiği; 269 ada 17 parsel sayılı taşımazın ... ve ... adına 1/2’şer payla 12.03.1970 bağış işlemi ile kayıtlı olduğu, geldisi 3 ada 4 parsel sayılı taşınmazın ... adına tespitine ilişkin tespit evrakının olduğu ancak diğer sayfalarının dosyada bulunmadığı; dava dilekçesinde belirtilen 29 ada 31 parsel (...,... ve ... mevkilerindeki dört ayrı taşınmaz), 27 ada 48, 29 ada 32, 27 ada 37, 29 ada 19(... ,... mevkilerinde iki ayrı), 29 ada 40(..., ... mevkilerinde üç ayrı taşınmaz) , 29 ada 41(..., ... mevki 3 ayrı taşınmaz) parsel sayılı taşınmazlara ilişkin kayıtların dosya arasında bulunmadığı ve hakkında hüküm kurulmadığı; davanın hak düşürücü süreden reddine karar verilen 118 ada 3 ve 221 ada 3 parsel sayılı taşınmazların tedavüllü tapu kayıtlarının dosya arasında yer almadığı; diğer taşınmazların tedavüllü tapu kayıtlarının geri çevirme ile dosya arasına alındığı; Mahkemece bilirkişi raporuna itibar edilerek hüküm kurulduğu anlaşılmaktadır.
2.Hemen belirtilmelidir ki; 6100 sayılı Kanun'un 31 inci maddesi uyarınca hakim, davayı aydınlatma ödevi çerçevesinde, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu olduğu durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili görülen hususlar hakkında taraflara açıklama yaptırabilir, soru sorabilir, delil gösterilmesini isteyebilir. Bu durumda, dava dilekçesinde belirtilen tüm taşınmazların dava konusu edilip edilmediği, hangi taşınmazlarda hangi hukuki nedene dayanıldığı, kayıtları bulunmayan ve hakkında hüküm tesis edilmeyen 29 ada 31 parsel (...,...,... ve ... mevkilerindeki dört ayrı taşınmaz), ...,... ada 32, 27 ada 37, 29 ada 19(... ,... mevkilerinde iki ayrı), 29 ada 40(...,...,... mevkilerinde üç ayrı taşınmaz), 29 ada 41(...,...,... mevki 3 ayrı taşınmaz) parsel nolu taşınmazların dava konusu olup olmadığının açıklığa kavuşturulması, dava konusu taşınmazların tam ve eksiksiz tespit edilmesinden sonra araştırma ve inceleme yapılması gerektiği açıktır.
3.Öte yandan; dava konusu 261 ada 5 ve 269 ada 17 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davanın esastan reddine karar verildiği, ancak Anayasa'nın ve 6100 sayılı Kanun’un aradığı anlamda herhangi bir gerekçe oluşturulmadan, kararın hangi sebep ya da sebeplerle verildiğine ilişkin açıklama ve gerekçe içermediği görülmüştür.
4.Diğer taraftan; davacılar vekili Av. ...’ün 31.01.2014 tarihinde istifa ettiği, takip eden duruşma günü vekilin çekildiğine ilişkin ihtar içeren tebligata duruşma tarihinin üstü çizilmek suretiyle davacılara tebliğe çıkarıldığı, 17.04.2014 tarihli(33. Celse) duruşmaya davacıların gelmediği, vekilin geldiği ve tebliğ evraklarının usulsüz olduğundan yeniden tebliğ yapılmasını istediği, çekilme dilekçesinin davacı ...,...’a bila tebliğ edildiği, davacı ...’ya ise adres kapalı olup komşu/kapıcı/yönetici olup olmadığı, nereye gittiği belirtilmeden Tebligat Kanunu 21 inci maddeye göre muhtara usulsüz olarak tebliğ edildiği, davacı ...’ya usulüne uygun tebliğ edildiği, takip eden 10.07.2014(34. celse) tarihli duruşmaya davacıların gelmediği, çekilen vekilin geldiği, davacılar ...,...,...’a takip eden duruşma gününün tebliğ edildiği, çekilme dilekçesinin tebliğ edilmediği, ... ve ... dışındaki davacıların yeni vekile vekalet verdikleri ve vekilin duruşmaları takip ettiği, davacı ... ve ... yönünden usulüne uygun şekilde çekilme dilekçesinin tebliğ edilmediği, ... adına ise yargılama sırasında 20.01.2015 tarihinde Av. ...’in vekaletname sunduğu, duruşmaya katıldığı, bu vekilin de 13.01.2016 tarihinde çekildiği, çekilme dilekçesinin 20.01.2016 tarihinde davacıya tebliğ edildiği, ancak tebliğde usulüne uygun ihtar bulunmadığı, davacı ...(mirasçıları) yönünden iradenin bölünmemesi açısından davanın beraber görülmesinde fayda varken davanın tefrikine karar verildiği tespit edilmiştir.
5.Hal böyle olunca; dava konusu taşınmazların tespiti, bu taşınmazlarda hangi hukuki nedene dayanıldığı, dava konusu edildiği tespit edilir ise 29 ada 31 parsel (...,... ve ... mevkilerindeki sayılı dört ayrı taşınmaz), 27 ada 48, 29 ada 32, 27 ada 37, 29 ada 19(... ..., ... mevkilerinde iki ayrı), 29 ada 40(... mevkilerinde üç ayrı taşınmaz), 29 ada 41(...,...,... mevki 3 ayrı taşınmaz) parsel sayılı taşınmazların ve dava konusu 118 ada 3 ve 221 ada 3 parsel sayılı taşınmazların kadastro tutanağının onaylı örneği ile varsa dayanağını oluşturan kayıtların ve kadastro sonucu oluşan tapu kaydının tesisinden itibaren tüm tedavüllerinin (tapu kütük sayfasının onaylı örneğinin ve ifraza ilişkin tüm bilgi belgelerin), tespiti hükmen kesinleşmiş ise kesinleşme şerhini gösterir şekilde mahkeme ilamı ile Yargıtay ilamının onaylı örneğinin, 143 ada 5 ve 150 ada 1 parsel sayılı taşınmazların hükmen tesciline ilişkin dava dosyalarının dosya arasına alınması; 27 ada 13 parsel sayılı taşınmazın dayanak tapu kayıtlarının temini; 269 ada 17 parsel sayılı taşınmazın kadastro tutanağının onaylı örneği, tespitin kesinleşmesine ilişkin evrakların ve bağış akdinin dosyaya eklenmesi; davacı ...’nın davasının da eldeki dava ile birlikte görülmesi; kadastro öncesi nedene dayalı davalarda ve mirasbırakanın kadastro tespitinden önce öldüğü muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı davalarda davanın 3402 sayılı Kanun'un 12 nci maddesi uyarınca 10 yıllık hak düşürücü süreye tabi olduğu, senetsizden veya tapulu olup mirasbırakan tarafından hibe suretiyle devredilen taşınmazlar yönünden muris muvazaasına ilişkin 01.04.1974 tarih ½ sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının uygulama yeri bulunmadığı gözetilerek süresinde ve şartları oluşan taşınmazlar yönünden mirasbırakana ait olup olmadığı, davacıların hakkı bulunup bulunmadığı, senetsizden taşınmaz edinme koşullarının oluşup oluşmadığı, muris muvazaası iddiası yönünden temliklerin mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı yapılıp yapılmadığı yönünden araştırma ve inceleme yapılması gerekirken, noksan soruşturma ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetsizdir.
6.Kabule göre de, davanın kabulüne karar verilen taşınmazlar yönünden davacıların miras payı oranında iptal tescile karar verilmekle kalan payın davalılar üzerinden bırakılması gerekirken edinme sebebini değiştirecek şekilde davalılar adına da tescil hükmü kurulması doğru olmadığı gibi 143 ada 4 parsel sayılı taşınmazın ½ payının davalı ..., ½ payının davalı ... mirasçıları adına tescil edildiği, Mahkemece sadece davalı ... yönünden kabul edildiği, kalan ½ pay yönünden hüküm tesis edilmediği, ancak bu hususun açıkça temyiz edilmediği de gözetilerek hükümde davalı ... adına olan kaydın iptaline karar verilmesine rağmen kalan pay yönünden davalı ... adına tescile şeklinde hüküm tesisi de isabetsizdir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Bir kısım davacılar vekili ile bir kısım davalılar vekili ve davacı ... mirasçısı ... vekilinin yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 inci maddesi yollaması ile 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 428 inci maddesi gereğince BOZULMASINA, sair hususların şimdilik incelenmesine yer olmadığına,
İstek halinde peşin alınan harçların temyiz edenlere iadesine,
Duruşmanın 23.11.2021 tarihinde yapıldığı göz önünde bulundurularak, duruşma günü yürürlükte olan ve 20.11.2021 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince gelen temyiz eden ... mirasçıları vekili, bir kısım davacılar vekili ve davacı ... mirasçıları vekili için 3.815,00 TL’şer duruşma vekâlet ücretinin karşılıklı alınıp verilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
06.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.