"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/750 E., 2024/143 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Pazar(Rize) 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/335 E., 2022/838 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar; Rize ili, Çamlıhemşin ilçesi, ... köyü, 130 ada 5 parsel sayılı taşınmazın murisleri ..., 130 ada 6 ve 155 ada 11 parsel sayılı taşınmazların ise davalıların murisleri ... ve ... adına tescil edildiğini, 5 ve 6 sayılı parsellerin aslında bir bütün olup ..., ... ve ... aynı hakka sahip oldukları halde, sadece küçük bir parçası olan 5 parsel sayılı taşınmazın ... adına tescil edildiğini, yine 11 parsel sayılı taşınmazda da ..., ... ve ...'nin eşit hak sahibi olmaları gerektiğini, murisleri ...'in anılan taşınmazlarda 1/3 pay sahibi olduğunu ileri sürerek tapu kayıtlarının iptali ile 130 ada 5 ve 6 sayılı parsellerin tek parsele dönüştürülmesini ve bu tek parsel ile 155 ada 11 parsel sayılı taşınmazdaki murisleri ...'in 1/3 payının, payları oranında adlarına tesciline karar verilmesini istemişlerdir.
II. CEVAP
Davalılar; talebin haksız ve mesnetsiz olduğunu belirterek davanın reddini savunmuşlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince ilk kararda; muris ...'nun veraset ilamındaki miras payları oranında tapu iptal tescil istemli olarak mirasçılar tarafından terekeye göre üçüncü kişi konumunda bulunan davalı taraf aleyhine dava açıldığı, tereke mirasçısı davacıların üçüncü kişi konumunda bulunan kişilere karşı miras payına yönelik dava açamayacağı, dava konusu taşınmazın terekeye döndürülmesine yönelik bir talepte de bulunulmadığı, miras payına yönelik açılan davalarda terekeye temsilci atanmasının yahut davaya dahil olmayan mirasçının muvafakatinin alınmasının da davayı dinlenebilir kılmadığı gerekçesiyle aktif husumet ehliyeti yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmiş, kararın davacılar vekili tarafından istinafı üzerine Bölge Adliye Mahkemesince ilk kararda; öncelikle taşınmazda paylı mülkiyet durumu bulunduğunun kesin olarak saptanması gerektiği, HMK'nın 31. maddesinde düzenlenen hakimin davayı aydınlatma görevi kapsamında davacı tarafa süre verilerek çekişmeli taşınmazdaki hissedarlık ilişkisinin hangi hukuki sebepten kaynaklandığının, davacıların murisi ...'na ait olduğu belirtilen 1/3 payın ortak muristen intikal eden miras payı mı, yoksa başka şekillerde iktisap edilen bir pay mı olduğunun, ortak muristen intikal eden miras payı ise hangi muristen ne şekilde intikal ettiğinin açıklamasının istenilmesi, varsa ortak muristen alınan ve davacıların murisi ...'in 1/3 oranında miras payı bulunduğunu gösteren mirasçılık belgesinin dosyaya sunulması, açıklamanın kapsamına göre davacı tarafın aktif dava ehliyetinin bulunup bulunmadığının kesin olarak saptanması, aktif dava ehliyetinde noksanlık bulunması halinde işin esasına girilmeden şimdi olduğu gibi davanın usulden reddine karar verilmesi, aktif dava ehliyetinde noksanlık olmadığının anlaşılması halinde ise tapu maliki davalı ...'nun davada yer almayan diğer mirasçılarını yöntemine uygun şekilde davaya dahil etmek üzere davacı tarafa süre ve imkan tanınması, bundan sonra toplanmış ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre yeniden bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulü ile 6100 sayılı HMK'nın 353/1/a-4 maddesi gereğince İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın yeniden görülmesi için dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir. Bu karar üzerine İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen ikinci kararı ile; tarafların mirasbırakanlarının ortak bir üstsoyunun bulunmadığı, davacılar murisinin üstsoyu ...'un 09.05.1924 tarihinde öldüğü, bu tarihteki miras intikallerinde paylı mülkiyet hükümlerinin uygulandığı dikkate alınarak davacılar vekilinin daha geriye yönelik üstsoy araştırmasının dosya kapsamına herhangi bir etkisinin olmayacağı, davacıların murisi ...'in terekesinin elbirliği mülkiyetine tabi olduğu, davalıların muris ... terekesine göre üçüncü kişi konumunda oldukları, murisin davacılar dışında Ayten Yalçın adında bir mirasçısının bulunduğu, davacıların üçüncü kişi konumunda bulunan davalılara karşı sadece kendi ad ve paylarına ilişkin tescil isteyemeyecekleri, bu şekilde açılan bir davanın diğer mirasçıların muvafakatı ya da terekeye temsilci atanması suretiyle devam ettirilmesinin de mümkün olmadığı gerekçesiyle aktif husumet yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; kararın usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-1 maddesi uyarınca, davacıların istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, yeterli, gerekli araştırma ve incelemeler yapılmadan bu hususa ilişkin talepler reddedilerek karar verildiğini, nüfus kayıtlarının etraflıca araştırılmadığını, delillerin toplanmadığını, eksik araştırma yapıldığını, diğer mirasçıların davaya katılımlarının, muvafakatlarının sağlaması ya da terekeye temsilci tayin ettirilmesi için süre verilmesi, taraf teşkilinin tamamlanması gerektiğini bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; kadastro çalışmaları sonucu Rize ili, Çamlıhemşin ilçesi, ... köyünde bulunan 130 ada 5 parsel sayılı taşınmazın irsen intikal, taksim ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle tarla vasfıyla davacıların murisi ... adına; 130 ada 6 parsel sayılı taşınmazın aynı nedenlerle ve tarla vasfıyla 1/2'şer paylarla ... ve ... adına, 155 ada 11 parsel sayılı taşınmazın ise yine aynı sebeplerle ahşap ev, ahşap odunluk ve tarla vasfıyla 1/2'şer paylarla ... ve ... adına tespit edildiği, beyanlar hanesinde ise "üzerindeki ahşap ev ... oğlu ... ve ... ile ... oğlu ...'na aittir" şerhinin yer aldığı, dava açılmaması üzerine kadastro tespitlerinin kesinleşerek anılan şekilde tescil edildikleri; 1920 doğumlu muris ...'nun 09.10.1996 tarihinde ölümü üzerine mirasçıları olarak davacılar ve dava dışı Ayten Yalçın'ın kaldığı anlaşılmaktadır.
Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacılar vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370/1 hükmü uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 187,80 TL bakiye onama harcının temyiz eden davacılardan alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.03.2025 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.