"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/903 E., 2024/1193 K.
HÜKÜM/KARAR : Yargılamanın iadesi talebinin reddi/ Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Aksaray 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/323 E., 2024/33 K.
Taraflar arasındaki yargılamanın iadesi talepli davanın yargılaması sonunda, İlk Derece Mahkemesince yargılamanın iadesi talebinin reddine karar verilmiştir.
Kararın ... terekesi temsilcisi ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı ... terekesi temsilcisi ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Yargılamanın iadesi talebinde bulunan ..., ... ve ... vekili yargılamanın iadesi talepli dilekçesinde; ... tarafından Aksaray Tapu Müdürlüğüne karşı açılan tapu kaydında düzeltim davası sonucunda 5203 ada 6 ve 7 parsel sayılı taşınmazlarda... oğlu ölü ... olarak geçen kişinin baba adının...olarak düzeltilmesine karar verilip bu kararın kesinleştiğini ancak... oğlu ölü ... olarak bahsi geçen kişinin kendi murisleri ... olduğunu, verilen kararın hatalı olduğunu ileri sürerek yargılamanın iadesi taleplerinin kabulüne, Mahkeme kararının iptali ile ...'ın... olarak düzeltilen baba adının...olarak düzeltilmesini talep etmiş, yargılama sırasında davacılar vekili 02.11.2015 tarihli ıslah dilekçesi ile ...'a husumet yönelterek davanın tapu iptal ve tescil davası olarak görülmesini talep etmiş, yargılama sırasında ... terekesine tereke temsilcisi ... tayin edilmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde, ... tarafından tapu kaydında düzeltim davası açıldığını, Aksaray 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 15.05.2007 tarihli ve 2007/47 Esas, 2007/115 Karar sayılı kararıyla... oğlu ölü ... olarak geçen kişinin baba adının...olarak düzeltilmesine karar verilip bu kararın kesinleştiğini, davacıların yargılamanın iadesi talep etme hakları bulunmadığını belirterek yargılamanın iadesi talebinin reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. Aksaray 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 15.05.2007 tarihli ve 2007/47 Esas, 2007/115 Karar sayılı kararıyla; Aksaray ili ... ilçesi ... Mahallesi 5203 ada 6 ve 7 parsel sayılı taşınmazlarda malik olarak görünen... oğlu ölü ... olarak geçen kişinin baba adının...olarak düzeltilmesine karar verilmiş, tarafların temyiz etmemesi üzerine karar kesinleşmiştir.
2. Aksaray 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 23.03.2023 tarihli ve 2014/747 Esas, 2023/219 Karar sayılı kararıyla, davacıların tapu iptali ve tescil davasının kabulüyle Aksaray ili .... ilçesi .... Mahallesi 5203 ada 16 ve 17 parsel sayılı taşınmazların...oğlu ... adına kayıtlı olan 358/681 hissesinin tapu kaydının iptali ile... oğlu ...'a ait olduğu gerekçesiyle ...'ın veraset ilamındaki payları oranında mirasçıları adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş, Bölge Adliye Mahkemesinin 11.09.2023 tarihli kararıyla, davanın yargılamanın iadesi davası istemiyle açıldığı, bu nedenle tamamen ıslahla tapu iptal ve tescil davası olarak devam edilmesinin mümkün olmadığı, bu durumda ıslah hiç yapılmamış gibi davaya devam edilerek bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle davalı ... ve davalı ... ve diğerleri vekilinin istinaf talebinin kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.
3.İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; yargılamanın iadesi talep eden davacıların Aksaray 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2007/47 Esas sayılı dosyasında taraf olmadığı gibi 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda yargılamanın iadesi talebinde bulunabilecek üçüncü kişilerden de olmadığı gerekçesiyle yargılamanın iadesi talebinin (davanın) reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde ... terekesi temsilcisi ... vekili (davacılar / yargılamanın iadesi talebinde bulunanlar) istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
... terekesi temsilcisi Y..... vekili istinaf dilekçesinde özetle; HMK'nın 375/1-h ve 376. maddeleri uyarınca davacıların yargılamanın iadesi talebinde bulunma hakları olduğunu, yargılamanın iadesini talep ettikleri dava yönünden üçüncü kişi konumunda olmadıklarını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle .... terekesi temsilcisi .... vekilinin istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde ... terekesi temsilcisi ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
... terekesi temsilcisi ....vekili temyiz dilekçesinde özetle, istinaf dilekçesindeki beyanlarını tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, yargılamanın iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
HMK'nın 374, 375, 376 ve 382. maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre .... terekesi temsilcisi ....vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Yargılamanın iadesi, bazı ağır yargılama hatalarından ve noksanlarından dolayı, maddi anlamda kesin hükmün sona ermesini ve daha önce kesin hükme bağlanmış olan bir dava hakkında yeniden yargılama ve inceleme yapılmasını sağlayan olağanüstü bir kanun yoludur. Bu nedenle öncelikle belirtmek gerekir ki, yargılamanın iadesi 6100 sayılı Kanun'un 374. maddesinde de belirtildiği üzere kesin olarak verilen veya kesinleşmiş hükümlere karşı istenilebilir. Dolayısıyla, bir karar henüz kesinleşmemiş ise 6100 sayılı Kanun'un 375. maddesinde sayılan sebeplerden biri mevcut olsa bile hüküm kesinleşmeden önce yargılamanın iadesi yoluna gidilemeyecektir (Hukuk Genel Kurulu'nun 24.01.2024 tarihli ve 2023/7-1145 Esas, 2024/26 Karar sayılı kararı, § 10 ve 13).
3. HMK'nın 376. maddesinde taraflar dışında üçüncü kişilerin hükmün iptalini istemesi durumu düzenlenmiştir. Bu düzenleme; "Davanın taraflarından birisinin alacaklıları veya aleyhine hüküm verilen tarafın yerine geçenler, borçluları veya yerine geçmiş oldukları kimselerin aralarında anlaşarak, kendilerine karşı hile yapmaları nedeniyle hükmün iptalini isteyebilirler". şeklindedir. Üçüncü kişilerin hükmün iptalini isteyebilmesi için bir hükümden zarar görmesi veya zarar görme tehlikesinin bulunması yeterlidir. Bir başka deyişle, yargılamanın iadesine konu teşkil eden davada davacı taraf değilse, o davada verilen karar davacının hukukunu etkileyecekse hükmün iptalini isteyebilir (Hukuk Genel Kurulu'nun 24.01.2024 tarihli ve 2023/7-1145 Esas, 2024/26 Karar sayılı kararı, § 14).
4. Davada verilen karar bir kimsenin hukukunu etkiliyorsa, yani bu karar o kişiye karşı ileri sürülebilecek nitelikteyse, karar nedeniyle zarara uğrayan kişilerden yalnızca "alacaklı" veya "haleflere" yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurma hakkı tanıyıp aynı durumda olan diğer kişiler için böyle bir imkânı kapatmak hem bir anayasal ilke konumundaki eşitlik ilkesine aykırı düşecek, hem de bireyleri etkin hukuki korumadan yoksun bırakarak bir hukuk devletinden beklenen amaç ile örtüşmeyecektir Hukuk Genel Kurulu'nun 24.01.2024 tarihli ve 2023/7-1145 Esas, 2024/26 Karar sayılı kararı, § 15).
5. Bilindiği üzere tapu kaydında düzeltim davaları HMK'nın 382 ve devamı maddelerine göre çekişmesiz yargı işlerinden olup, aynı Kanun'un 388. maddesinde çekişmesiz yargı kararlarının maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmeyip aksi sabit oluncaya kadar geçerli olacağı hükme bağlanmıştır.
6. Bu açıklamalar ışığında somut olay incelendiğinde; tapu kaydında düzeltim davalarının çekişmesiz yargı işi olup Mahkemece verilen hükmün kesin hüküm teşkil etmeyeceği, aksi sabit oluncaya kadar geçerli olduğunun kabulü gerektiği, yargılamanın iadesi talebinde bulunan davacının önceki davadaki kişileri taraf göstererek Asliye Hukuk Mahkemesi'nde açacağı çekişmeli bir dava sonucunda var olduğunu iddia ettiği haklarını iddia ve ispat etmesinin hukuken mümkün bulunduğu, HMK'nın 374 ve devamı maddelerinde düzenlenen "yargılamanın iadesi" koşullarının somut olayda oluşmadığı anlaşılmış olup İlk Derece Mahkemesince ve Bölge Adliye Mahkemesince yargılamanın iadesi talebinde bulunan davacının yargılamanın iadesi talep edilen davada üçüncü kişi olduğu gerekçesiyle talebinin reddine karar verilmesi doğru değildir.
Ne var ki anılan husus yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, sonucu itibarıyla doğru bulunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinin değiştirilerek ve düzeltilerek onanması, 6100 sayılı Kanun’un 370. maddesinin dördüncü fıkrası hükmü gereğidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Tereke temsilcisi vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Tereke temsilcisi vekilinin Bölge Adliye Mahkemesince yapılan değerlendirmeye yönelik temyiz itirazlarının kabulü ile sonucu itibarıyla doğru olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesi (V/C-6) nolu paragrafta gösterildiği şekilde değiştirilerek ve DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
İstek hâlinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.10.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.