"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1068 E., 2024/595 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Batman 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/181 E., 2023/355 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; Batman ili, Merkez ilçe, ... köyünde kain 420 parsel ile Batman çayı arasında kalan, kadastro çalışmaları sırasında tescil harici bırakılan, dava dilekçesi ekinde (G) harfiyle gösterilen 35.163,58 metrekare yüz ölçümlü tapusuz taşınmazın davacı tarafından emek ve masraf sarf edilmek suretiyle imar-ihya edildikten sonra 20 yıldan fazladır nizasız, fasılasız ve malik sıfatıyla kullanıldığını ileri sürerek davacı adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde; 20 yıllık zilyetlik şartının sağlanmadığını, taşınmazın aktif dere yatağı olduğunu, hak düşürücü sürenin geçtiğini belirterek davanın reddini istemiş, TMK'nın 713/6. maddesi uyarınca taşınmazın Hazine adına tescilini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 06.07.2021 tarihli kararı ile; davacı lehine yoğun emek ve masraf sarfı ile imar-ihya olgusunun ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine, dava konusu (A), (B) ve (C) harfli taşınmaz bölümlerinin TMK'nın 713/6. maddesi uyarınca davalı Hazine adına tesciline karar verilmiştir.
IV. KALDIRMA KARARI VE SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Kaldırma Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 06.07.2021 tarihli kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin kararıyla; 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 30. maddesi uyarınca noksan tespit edilen değer üzerinden eksik harcın ikmâl edilmediği gerekçesiyle esasa ilişkin istinaf sebepleri incelenmeksizin İlk Derece Mahkemesinin 06.07.2021 tarihli kararının kaldırılmasına, dosyanın yeniden yargılama yapılmak üzere İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Kaldırma Kararı Sonrasında Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 25.05.2023 tarihli kararı ile; kaldırma kararı doğrultusunda dava tarihinde keşfen tespit olunan dava değeri üzerinden harcın ikmâl edildiği, jeodezi ve fotogrametri bilirkişisi raporuna istinaden dava konusu (A), (B) ve (C) harfli taşınmaz bölümlerinde bütün hâlinde 20 yılı aşkın kullanım olmadığı, kısım kısım kullanım olduğu, imar-ihyanın tamamlanmadığı, dava tarihi itibariyle 20 yıllık zilyetlik süresinin dolmadığı, ziraat bilirkişileri heyet raporunda imar-ihyanın tamamlandığına dair somut, hüküm kurmaya elverişli veri bulunmadığı, zilyetliğin başlangıcına dair mahalli bilirkişi ve tanık beyanlarının soyut olduğu, imar-ihya koşullarının ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine, TMK'nın 713/6. maddesi uyarınca dava konusu taşınmaz bölümlerinin davalı Hazine adına tesciline karar verilmiştir.
V. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından istinaf isteminde bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu taşınmazın öncesinde imar-ihyaya muhtaç tepeler halinde taşlık ve kumluk olduğu, davacının kamyonlar ile toprak taşıyıp kepçe ile düzeltmek suretiyle yaptığı faaliyetin 3402 sayılı Kanun'un 17. maddesi anlamında imar-ihya sayılmayacağı gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; dava konusu taşınmazın davacı tarafından gerek kendisi gerek işçiler tarafından temizlenerek imar-ihya edildiğini, mahalli bilirkişi ve tanık beyanlarına göre 25-30 yıldır davacı tarafından kullanıldığını, jeolog bilirkişi raporunda taşınmazın taşkın riskinin bulunmadığının belirtildiği, 1992 ile 2002 yılları arasındaki hava fotoğraflarının getirtilmesi gerektiğini, (B1) ve (C1) harfi kısımlarda imar-ihyanın 1984 yılında tamamlandığını, (A1) harfli kısmın imar-ihyasının ise 2012 yılından önce bittiğinin bildirildiğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararının ortadan kaldırılmasını, İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararının bozulmasını istemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, kadastro sırasında tescil harici bırakılan tapusuz taşınmazın imar-ihya ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği hukuki nedenlerine dayalı tescil istemine ilişkindir.
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu Batman ili, Merkez ilçe, ... köyünde kain taşınmazın yörede 1956 yılında yapılan kadastro çalışmaları sırasında paftasında Batman Çayı olarak tescil harici bırakılan alanda kaldığı, davacı tarafından imar-ihya ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedenlerine dayalı olarak kendi adına tescil isteminde bulunulduğu anlaşılmaktadır.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370/1. maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 187,80 TL bakiye onama harcının temyiz eden davacıdan alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.03.2025 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.