"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2024/247 E., 2024/860 K.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Şanlıurfa ili, Halfeti ilçesi, ... köyünde bulunan kadastro harici yeri davacının 40 yılı aşkın bir süredir fasılasız ve nizasız malik sıfatı ile imar-ihya ettiğini, fıstık ağaçları dikmek suretiyle kullanmakta olduğunu ileri sürerek taşınmazın davacı adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine temsilcisi; yargılama sırasında davanın reddi ile çekişmeli taşınmazın Hazine adına tescilini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 13.07.2016 tarih ve 2015/260 Esas, 2016/247 Karar sayılı ilamı ile davanın kabulüne, dava konusu taşınmazın davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine temsilcisi temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 27.12.2019 tarih ve 2016/15123 Esas, 2019/9107 Karar sayılı kararıyla; Mahkemece dava konusu taşınmaz bölümleri üzerinde davacı lehine imar-ihya nedeniyle kazanım koşullarının oluşup oluşmadığının yöntemince araştırılmadığı, hava fotoğraflarından yöntemine uygun şekilde ve yeterince yararlanılmadığı, 1985 tarihli hava fotoğrafı üzerinde yapılan inceleme neticesinde taşınmaz bölümlerinde imar-ihyaya dönük tarımsal faaliyetlere ilişkin emarelere rastlanıldığı belirtilmesine rağmen, daha sonra (A), (B) ve (C) harfli taşınmazlar üzerinde herhangi bir tarımsal faaliyet bulunmadığı gibi imar-ihyasının 1999 yılında başladığı ve tarım arazisi vasfı kazandığı da belirtilmiş olduğu halde, taşınmazların niteliği yönünden değerlendirme yapılmayan yetersiz, çelişkili ve soyut içerikli ziraat bilirkişi raporunun hükme esas alındığı, yerel bilirkişi ve tanıkların soyut beyanlarıyla yetinildiği, komşu taşınmazların dayanak kayıtları getirtilerek bilirkişi ve tanık sözleri denetlenmediği, yapılan araştırma ve incelemenin hüküm vermeye yeterli olmadığı belirtilerek çekişmeli taşınmaz bölümlerine komşu olan taşınmazların dayanak belgeleri ile tarihleri açıkça yazılmak suretiyle dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı getirtilip dosya arasına konulduktan sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, 3 kişilik ziraat bilirkişi kurulu, fen bilirkişisi ve jeodezi ve fotogrametri mühendisinin katılımıyla yeniden keşif yapılması ve sonucuna göre karar verilmesi gereğine değinilerek hüküm bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Kanun'da belirlenen koşulların gerçekleşmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar Hazine vekili, Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı vekili ve ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairenin 16.10.2023 tarih ve 2022/5691 Esas, 2023/5493 Karar sayılı kararıyla; tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacının tüm ve davalı Hazinenin aşağıda değinilen husus dışındaki temyiz itirazlarının yerinde olmadığı, tapusuz taşınmazın tescili isteğine ilişkin davalarda TMK'nın 713/6. maddesi uyarınca davalılar ve itiraz edenlerin aynı davada kendi adlarına tescile karar verilmesini isteyebileceği, somut olayda davalılardan Hazine temsilcisinin çekişmeli taşınmaz bölümünün Hazine adına tescilini talep ettiği, Mahkemece davanın reddine karar verilmesine karşın davalı Hazinenin tescil talebi yönünden bir hüküm kurulmadığı, Mahkemece, davalı Hazinenin tescil talebi yönünden bir değerlendirme yapılarak olumlu olumsuz bir karar verilmesi gerekirken bu hususun göz ardı edildiği gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu taşınmazda (A), (B) ve (C) harfiyle gösterilen yerin ... Mahallesi içerisinde kaldığı, dava konusu yerin tapulama harici yerlerden olduğu, Birecik Kadastro Mahkemesi tarafından verilen cevapta ve Yazı İşleri Müdürlüğü tarafından yapılan araştırmada davacı tarafından yahut dava konusu taşınmaz için açılmış bir davanın bulunmadığı, dava konusu taşınmazın mera ve orman kaydının bulunmadığı, kamu hizmetine tahsisli yerlerden olmadığı, Devlet tarafından sulanan arazilerden olmadığı, orman sınırları içerisinde yer almadığı, taşınmazın kadastro paftasının hava ve uydu fotoğrafları ile çakıştırıldığı ve engel bir halin bulunmadığının bildirildiği, bilirkişi raporunda 1985-2021 tarihleri arasındaki hava fotoğraflarının incelenmesi neticesinde usul ve fenne uygun olarak tanzim edilen bilirkişi raporundaki tespite itibar etmek gerektiği kanaatiyle dava konusu (A) harfli taşınmazın konum itibarı ile çevresindeki alanların kullanım durumu incelendiğinde, 1985 tarihinde çekilmiş olan ardışık bindirmeli hava fotoğrafı ile çift resim incelemesi yapıldığı ve bu incelemede 1985 tarihinde (A), (B), (C) harfli parsel üzerinde imar-ihyaya dönük mesken ve tarımsal faaliyete ait emareler görülmediği, 1999 tarihinde çekilmiş olan ardışık bindirmeli hava fotoğrafi ile çift resim incelemesi yapıldığı ve bir incelemede 1999 tarihinde (Al), (C1) harfli parseller üzerinde imar-ihyaya dönük tarımsal faaliyete ait emareler görüldüğü, (A2), (C2), (B) harfli parseller üzerinde imar-ihyaya dönük tarımsal faaliyete ait emareler görülmediği, 2011 tarihinde çekilmiş olan ardışık bindirmeli hava fotoğrafı ile çift resim incelemesi yapıldığı ve bu incelemede 2011 tarihinde (Al), (Cl) harfli parseller üzerinde imar-ihyaya dönük tarımsal faaliyete ait emareler görüldüğü, (A2), (C2), (B) harfli parseller üzerinde imar-ihyaya dönük tarımsal faaliyete ait emareler görülmediği, (A) harfli parselinin uydu ortamında incelenmesinde (A), (B), (C) harfli parseller üzerinde imar-ihyaya dönük tarımsal faaliyete ait emareler görüldüğü, (A) harfli parselin zemininin incelenmesinde (A), (B), (C) harfli parseller üzerinde imar-ihyaya dönük tarımsal faaliyete ait emareler görüldüğü, (A1) ve (C1) harfli taşınmaz üzerinde 10 - 12 yaşlarında antepfıstığı, zeytin fideleri ve bağ omcalarının bulunması öncesinde harman yeri ve kuru tarımdan dolayı emek ve masraf sarf edilerek farıma elverişli hale getirildiği yaklaşık 1999 yılında tarımdan dolayı imar-ihyası tamamlanmış olup dava tarihi 2015 yılı göz önüne alınarak 16 yıldır tarımdan dolayı imar-ihyasının tamamlandığı, ekonomik olarak kullanıldığı, dava konusu (A2), (B), (C2) harfli taşınmaz üzerinde 6 - 8 yaşlarında antepfıstığı, zeytin fideleri ve ve bağ omcalarının bulunması öncesinde harman yeri ve kuru tarımdan dolayı emek ve masraf sarf edilerek tarıma elverişli hale getirildiği, yaklaşık 2013 yılında tarımdan dolayı imar-ihyası tamamlanmış olup dava tarihi olan 2015 yılı göz önüne alındığında 3 yıldır tarımdan dolayı imar-ihyasının tamamlandığı, yasanın aradığı davasız ve aralıksız 20 yıldır zilyetlik koşulunun dava tarihi itibariyle sağlanmadığı gerekçesiyle dava konusu taşınmazın davacı adına tescili talebinin reddine; davalı Hazinenin talebinin kabulü ile fen bilirkişisi ve harita mühendisi tarafından hazırlanan 09.07.2021 havale tarihli bilirkişi raporunda ve ekli krokide (A) parseli üzerinde bulunan A1=20.300,48 m2'lik, A2=26.670,51 m2'lik, B parseli üzerinde bulunan B=10.787,51 m2'lik, C parseli üzerinde bulunan C1=5.858,55 m2'lik, C2=20.437,37 m2'lik tapulama harici olan taşınmazların arazi vasfında Hazine adına kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; ziraatçi bilirkişilerin hazırladığı raporun usul ve yasaya aykırı olduğunu, kendi içinde çelişkili olduğunu mahalli bilirkişi ve tanık beyanlarıyla imar-ihyanın 1985 yılından önce başladığının ve davacının dedesi ve babası zamanında tamamlandığının sabit olduğunu, davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek hükmün bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, tapusuz taşınmazın tescili istemine ilişkindir.
Temyiz olunan nihai kararların bozulması, 6100 sayılı HMK'nın geçici 3/2. maddesinin yollamasıyla, 1086 sayılı HUMK'un uygulanacağı davalar yönünden HUMK'un 428. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Şanlıurfa ili, Halfeti ilçesi, ... Mahallesinde bulunan, 09.07.2021 havale tarihli fen ve harita mühendisi bilirkişi raporunda ve ekli krokide (A) parseli üzerinde bulunan A1=20.300,48 m2'lik, A2=26.670,51 m2'lik, B parseli üzerinde bulunan B=10.787,51 m2'lik, C parseli üzerinde bulunan C1=5.858,55 m2'lik, C2=20.437,37 m2'lik taşınmazlar taşlık ve kayalık olarak tescil harici bırakılmıştır.
Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna ve bozma kararının gerekçelerine uygun olan kararın ONANMASINA,
Alınması gereken 187,80 TL bakiye onama harcının temyiz eden davacıdan alınmasına,
Dosyanın Halfeti 1. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
06.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.