"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/797 E., 2023/1481 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Artvin 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/467 E., 2023/168 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ... vekili dava dilekçesinde özetle; Artvin ili Merkez ilçesi ... köyü 657 ada 1 parsel sayılı davalıya ait taşınmazın sınırları içerisinde tespit ve tescil edilen çekişmeli taşınmaz bölümünün davacıya ait olduğunun köyde herkes tarafından bilindiğini, sözkonusu taşınmazın davacının annesi ... ...'a taksim sonucu düştüğünü ve ölümüyle birlikte mirasçılarına kaldığını, diğer mirasçıların dava konusu taşınmazdaki tüm hisselerini davacıya devrettiklerini ve bu bölümünün davacı adına tapuya tesciline muvaffakat ettiklerine dair beyan dilekçelerinin de ekte sunulduğunu, yine Artvin İli Merkez İlçesi Yukarımaden Köyü 475 ada 3 parsel sayılı taşınmazın davacıya ait olmasına rağmen kadastro çalışmaları sonucunda hatalı şekilde davalı adına tespit ve tescil edildiğini, oysa sözkonusu taşınmazın da davacının babasına ait ve onun zilyetliği altında iken davacı tarafından satın alındığını beyanla dava konusu 657 ada 1 parsel sayılı taşınmazın keşif esnasında sınırları gösterilecek olan bölümünün ve 475 ada 3 parsel sayılı taşınmazın tamamının tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazların babası ...'dan davalıya kaldığını, kadastro sırasında bizzat hazır olarak bu doğrultuda tapuda işlem yapıldığını öne sürerek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; 657 ada 1 parsel sayılı taşınmaz hakkında daha önce verilen karar kesinleştiğinden yeniden karar verilmesine yer olmadığına, 457 ada 3 parsel sayılı taşınmaz yönünden ise yeniden keşif yapılması ve tanık dinlenmesine ilişkin kaldırma kararından sonra yapılan yargılama sonucunda, mahalli bilirkişilerin yaşlarının genç olması ve görgüye dayalı beyanlarının olmaması, davacı tanıklarının samimi olması gerekçesiyle davanın kabulü ile Artvin ili, Merkez ilçesi, Yukarımaden köyünde 475 ada 3 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali davacı adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içerisinde davalı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; mahallinde yapılan keşifte dinlenen ve somut olay hakkında görgüye dayalı bilgisi bulunan davacı tanıklarının beyanlarına göre dava konusu 475 ada 3 parsel sayılı taşınmaz ile komşu dava dışı 475 ada 2 parsel sayılı taşınmazın evveliyatı itibariyle tarafların dedesi kök muris ... ...'a ait iken ölümüyle birlikte mirasçılarına kaldığı, babalarının vefatından sonra 1972 yılında davacının babası ... ile davalının babası ...'ın biraraya gelerek arazileri bölüştükleri, tarafların babalarının kız kardeşlerinin haklarını da bir miktar para vermek suretiyle devraldıkları, böylelikle kök muris ...'ın tüm mirasçılarının rızasıyla taşınmazların taksim edildiği, yapılan taksim sonucunda dava konusu 475 ada 3 parsel sayılı taşınmazın davacının babası ...'a, aradaki tumpla ayrılan komşu dava dışı 475 ada 2 parsel sayılı taşınmazın ise davalının babası ...'a düştüğü, taşınmazların kadastro tespit tarihine kadar devam eden kullanımlarının da bu şekilde olduğu, kadastro çalışmaları sırasında dava dışı 475 ada 2 parsel sayılı taşınmazın taksime uygun şekilde ... mirasçılarından davalının kardeşi ... ... adına tespit edildiği, buna karşılık taksim sonucu davacı tarafa düşen çekişmeli 475 ada 3 parsel sayılı taşınmazın hatalı olarak davalı taraf adına tespit edildiği, dava konusu 657 ada 1 parsel sayılı taşınmazın harita mühendisi bilirkişi raporuna ekli krokide A harfi ile gösterilen kısmının davacı adına tapuya tesciline dair yeniden hüküm kurulması gerekirken bu husus gözardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesinin isabetsiz olduğu belirtilip HMK'nın 353/1-b.(2) maddesi gereğince yeniden hüküm tesis edilmesine karar verilerek;
Davanın kabulüne, dava konusu Artvin ili Merkez ilçesi Yukarımaden köyü 475 ada 3 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline, ... köyü 657 ada 1 parsel sayılı taşınmazın harita mühendisi bilirkişi ... tarafından düzenlenen 28.11.2019 havale tarihli bilirkişi raporuna ekli krokide A harfi ile gösterilen 95,06 m2'lik kısmının tapu kaydının iptali ile aynı ada içerisinde yeni bir parsel numarası verilmek suretiyle davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacı tanıklarının baskı altında yönlendirme ile beyanlarını değiştirdiğini, tanık ...'ın 31.08.2022 tarihinde yapılan keşifteki beyanlarında kadastro çalışmaları yapılırken orada olduğunu, ilk başta taşınmazın kardeşi ...'ın oğlu ... ...'a yazıldığını, sonrasında dilekçe ile itiraz ettiğini lakin dilekçenin işleme konulmadığını beyan ettiğini, kadastro sırasında hazır bulunan tanık ...'ın kendisine ait olduğunu ve sonrasında da kızı olan davacıya sattığını iddia ettiği taşınmazı kendi adına tescil ettirmemesinin hayatın olağan akışına aykırı bulunduğunu, ...'ın kadastro tespitine herhangi bir itirazının bulunmadığını, ayrıca kamu kurumuna dilekçe ile yapılan bir itirazın işleme konulmamasının da hayatın olağan akışıyla bağdaşmadığını, bilgi ve görgüsü bulunan tüm tarafsız mahalli bilirkişilerin çekişmeli taşınmazın davalının babası ...'a ait olduğunu ve davalının annesi Selvi ... tarafından kullanıldığını beyan ettiklerini, tüm bu beyan ve deliller ışığında davacı tarafın iddiasını ispatlayamadığını, dolayısıyla davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesinin hakkaniyete ve hukuka aykırı olduğunu öne sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava; kadastro öncesi irsen intikâl, taksim ve satın almaya dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
1. Kadastro sonucu; Artvin ili Merkez ilçesi ... köyü çalışma alanında bulunan 657 ada 1 parsel sayılı 599,08 m2 yüz ölçümündeki taşınmazın kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği, miras hakkı ve taksime dayanılarak Artvin ili Merkez ilçesi Yukarımaden Köyü çalışma alanında bulunan 475 ada 3 parsel sayılı 497,22 m2 yüzölçümündeki taşınmazın ise kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanılarak davalı ... adına tespit edildiği, 13.10.2011-14.11.2011 tarihleri arasında yapıldığı, askı ilan süreleri içerisinde dava açılmaması üzerine kadastro tespitlerinin kesinleşerek taşınmazların tapuya tescil edildiği anlaşılmıştır.
2. Davacı, dava konusu taşınmazların müşterek muris ...'dan geldiğini ve murisin terekesinin taksim edildikten sonra babasına düştüğünü, babasından da satın aldığını ileri sürerek dava açmış; davalı ise taşınmazların taksim edildiğini, taksim sonucunda babasına babasından da kendisine düştüğünü savunmuştur. İddia ve savunmaya, Mahkemece toplanıp değerlendirilen delillere göre dava konusu taşınmazın tarafların ortak miras bırakanı ...'dan kaldığı ve taksim edildiği yönünde yanlar arasında herhangi bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlık, taksim sonucunda taşınmazın kimin payına düştüğü, kadastro tespit tarihine kadar kim veya kimler tarafından ve ne şekilde kullanıldığı noktasında toplanmaktadır. Mahkemece, mahalli bilirkişilerin yaşlarının genç olması ve görgüye dayalı beyanları olmadığı gerekçesiyle davacı tanıklarının beyanlarına üstünlük tanınarak yazılı şekilde karar verilmiştir. Ne var ki, mahallinde dinlenen yerel bilirkişi ve tanık beyanları, taraflar arasındaki nizayı çözmek için yetersiz ve soyut kalmakta olup ayrıca birbiri ile de çelişmektedir. Öte yandan, davacı tanıklarının kaldırma kararından önce alınan beyanları ile kaldırma kararından sonra alınan beyanları da kendi aralarında çelişmekte olup Mahkemece yapılan araştırma ve soruşturma hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır.
3.Hal böyle olunca; sağlıklı bir sonuca varılabilmesi için Mahkemece mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile bir fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve yapılacak keşifte dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan kök murisin terekesinin ne zaman taksim edildiği, çekişmeli taşınmazın taksimen kime kaldığı ve ne zamandan beri kimin kullanımında ve kullanımın ne şekilde olduğu hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanlar arasında oluşacak çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeye çalışılmalı; fen bilirkişisine, keşfi takibe ve denetlemeye imkan verir ayrıntılı rapor ve kroki düzenlettirilmeli ve bundan sonra toplanmış ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan harcın istek hâlinde temyiz eden davalıya iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.