"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/3226 E., 2024/2887 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ordu 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/7 E., 2024/163 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar; muris ...’ın maliki ve paydaşı olduğu dava konusu 472 ada 116 parselde bulunan 6 nolu bağımsız bölüm ve 437 parsel sayılı taşınmazı kız çocuklarından mal kaçırmak amaçlı ve muvazaalı olarak davalıya temlik ettiğini ileri sürerek davalı adına olan kayıtların iptali ile miras payı oranında adlarına tescile, olmazsa tenkise karar verilmesini istemişlerdir.
II. CEVAP
Davalı; devrin muvazaalı olmadığını, murise baktığını, taşınmazı bedelini ödeyerek satın aldığını, aldığı tarihten itibaren de kullandığını, muristen başka taşınmazlar kaldığını, davacıların da kullanımında olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; murisin mal kaçırmak amaçlı devir yaptığının davacı tarafça ispat edilemediği, devir ivazlı olduğundan tenkis hükümlerinin de uygulanmayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, davacılar vekilinin istinaf isteği istinaf kanun yoluna başvuru için gerekli harçlar ve gider avansı da dâhil olmak üzere tüm giderleri tamamlaması hususunda düzenlenen muhtıra tebliğ edilmesine rağmen süresinde gerekli harç/gider ödemediğinden 6100 sayılı Kanun’un 344. maddesi gereğince istinaf isteminden vazgeçmiş sayılmasına ilişkin 18.10.2024 tarihli ek karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
Mahkemenin yukarıda belirtilen ek kararına karşı davacılar vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesinin 18.10.2024 tarihli kararı ile davacı tarafın istinaf isteminden vazgeçmiş sayılmasına karar verilmesinde ve hükmün fer'ilerinde usul ve esas yönünden yasaya aykırı bir durum bulunmadığından istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 353/(1).b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde; devrin muvazaalı olduğunu, iddianın ispat edildiğini, tanık beyanlarının bu yönde olduğunu, tenkis koşullarının değerlendirilmediğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, olmazsa tenkis istemine ilişkin olup İlk Derece Mahkemesince verilen ek karar çekişme konusu yapılmıştır.
6100 sayılı HMK'nın 344. maddesi şöyledir: ''İstinaf dilekçesi verilirken, istinaf kanun yoluna başvuru için gerekli harçlar ve tebliğ giderleri de dâhil olmak üzere tüm giderler ödenir. Bunların hiç ödenmediği veya eksik ödenmiş olduğu sonradan anlaşılırsa, kararı veren mahkeme tarafından verilecek bir haftalık kesin süre içinde tamamlanması, aksi hâlde başvurudan vazgeçmiş sayılacağı hususu başvurana yazılı olarak bildirilir. Verilen kesin süre içinde harç ve giderler tamamlanmadığı takdirde, mahkeme başvurunun yapılmamış sayılmasına karar verir. Bu karara karşı istinaf yoluna başvurulması hâlinde, 346. maddenin ikinci fıkrası hükmü kıyas yoluyla uygulanır.''
Yargıtayın kararlılık kazanmış uygulamasına göre, muhtırada yapılması gereken işlemlerin neler olduğu açıkça ve ilgili tarafın yanılmasına neden olmayacak biçimde gösterilmeli, bu açıdan ikmal edilecek harç ya da giderin tutarı ve bu tutarın ne şekilde oluştuğu belirtilmelidir.
Bunun yanında, gider avansı miktarı belirlenirken Hukuk Muhakemeleri Kanunu Gider Avansı Tarifesi′nin de dikkate alınması ve ayrıca dosyada harcanmamış avans bulunup bulunmadığının da kontrol edilmesi gerekmektedir.
Temyize konu İlk Derece Mahkemesinin istinaf isteminden vazgeçilmiş sayılmasına ilişkin 18.10.2024 tarihli ek kararının Bölge Adliye Mahkemesince davacının istinaf başvurunun esastan reddine ilişkin kararı olup davanın reddine ilişkin İlk Derece Mahkemesi kararının davacılar vekiline 14.09.2024 tarihinde tebliğ edildiği, vekilin süresinde 30.09.2024 tarihinde harç ödemeksizin kararı istinaf ettiği, İlk Derece Mahkemesince davacılar vekiline 06.10.2024 tarihinde “427,60 TL istinaf maktu karar harcı ve 1.169,40 TL istinaf yoluna başvurma harcı olmak üzere toplam 1.597,00 TL harç ve 1.000,00 TL gider avansının” 1 haftalık kesin süre içinde mahkeme veznesine ödenmesi aksi halde başvurudan vazgeçilmiş sayılmasına ilişkin muhtıra gönderildiği, bilahare muhtıra gerekleri yerine getirilmediğinden ek karar verildiği, ancak muhtıra tarihi itibariyle dosyada davacı tarafça yatırılan 1.324,50 TL gider avansı bulunduğu, kaldı ki gider avansı miktarının ne şekilde hesaplandığına ilişkin hiçbir açıklama gösterilmemiş olmasının da muhtırayı geçersiz kılacağı açıktır.
Hal böyle olunca; davacılar vekiline yapılan usulüne uygun bir ihtarın bulunmadığı gözetilerek, ek kararın kaldırılması suretiyle yeniden muhtıra çıkartılması ve sonucuna göre işlem yapılması gerekirken, geçersiz muhtıraya ve buna dayanılarak oluşturulan ek karara değer verilerek hüküm kurulması doğru değildir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan harcın istek hâlinde temyiz eden davacılara iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.