"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2016/116 E., 2024/176 K.
KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasında görülen hizmet ve prime esas kazanç tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, (Kapatılan) 21. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi ... tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I.DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının, davalı işverene ait işyerinde yanında 12.01.2001 – 31.03.2008 tarihleri arasında eksik bildirilen hizmet sürelerinin tespiti ile aylık net 1.100,00 TL ücretle çalıştığının belirlenmesine karar verilmesini istemiştir.
II.CEVAP
1.Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; iddianın yazılı delillerle ispatlanması gerektiğini belirterek, davanın reddini istemiştir.
2.Davalı şirket vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının çalışmalarının asgari ücret karşılığında fasılalarla olduğunu, davacının çalıştığı günlere ilişkin primlerinin tam olarak yatırıldığını, zamanaşımı itirazlarının olduğunu, Kadıköy 3. İş Mahkemesinin 2008/963 E. - 2010/663 K. sayılı kararının Yargıtay 9. HD'nin 2010/46494 E. - 2013/6205 K. sayılı ilamı ile bozulduğunu, davacının tanık olarak dinletmek istediği ...'in şirket aleyhine davasının olduğunu, hak düşürücü sürenin irdelenmesi gerektiğini belirterek, haksız ve yasal dayanaktan yoksun davanın reddini istemiştir.
III.MAHKEME KARARI
Mahkemenin 17.06.2014 tarih ve 2013/668 E. - 2014/327 K. sayılı kararıyla; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV.BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekillerince temyiz isteminde bulunması üzerine (Kapatılan) 21. Hukuk Dairesinin 18.01.2016 tarih ve 2015/20204 - 2016/121 E.K. sayılı kararı ile somut olayda, tanık beyanları arasında oluşan çelişkilerin giderilmediği, uyuşmazlık konusu dönemi kapsayacak biçimde bildirimi olan bordro tanıklarının resen tespit edilip dinlenmediği, emsal ücret araştırmasının yapılmadığı böylece davacının çalışma olgusunun yeterli ve gerekli bir araştırmayla hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak sağlıklı bir biçimde belirlenmeden sonuca gidildiği görülmekle, yapılacak işin; öncelikle dosyadaki dönem bordrolarından bordro tanıklarını resen tespit edip dinlemek, gerekirse Kurum, vergi idaresi, belediye ve emniyet müdürlüğü gibi kamu kurumları aracılığıyla tespit edilecek komşu işyerlerinin işverenleri veya bu işverenlerin resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlarının beyanlarına başvurmak ve davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek, ücrete yönelik davacı tarafın temyizine gelince, yapılacak keşif ve bilirkişi incelemesi ile işyerinin kapsam ve kapasitesini belirlemek, gerektiğinde işverenin bordrolarında kayıtlı diğer işçilerin beyanına başvurmak, işverenin yaptığı bildirimler ile çalışan işçilerin niteliklerini de karşılaştırarak, işverenin çalıştırdığı işçilerin kıdem ve pozisyonuna göre gerçek ücreti üzerinden bildirilip bildirilmediği üzerinde durmak, davacının asgari ücret ile çalışması olağan olmayan nitelikli bir işçi olup olmadığını, nitelikli bir işte çalıştırılıp çalıştırılmadığını belirlemek, asgari ücretle çalışmasının olağan olmadığı belirlendiği takdirde, işverenin aynı pozisyondaki işçilere ödediği ücretlerin gerçeğe uygun olup olmadığını değerlendirmek, bu bildirimlerin gerçeğe uygun olduğunun belirlenmesi halinde, bu ücretleri esas almak, aksi takdirde benzer işi yapan işyerlerinden, gerektiğinde ilgili meslek odasından emsal ücret araştırması yaparak, tüm deliller birlikte değerlendirilerek elde edilecek sonuca göre karar vermekten ibaret olduğu belirtilerek, eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olarak verilen hüküm bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 13.03.2024 tarih ve 2016/116 E. - 2024/176 K. sayılı kararı ile Yargıtay bozma kararına uyularak yapılan yargılama, toplanan deliller, Kurum kayıtları, tanık beyanları ve denetime açık bilirkişi raporu birlikte değerlendirildiğinde, davanın kısmen kabul kısmen reddi ile davacının davalı işveren nezdinde, I- 2003/3. döneminde 45 gün, günlük 15,26 TL brüt ücretle, 2004/1. döneminde 100 gün, günlük 18,32 TL brüt ücretle,
01.05.2004 - 30.06.2004 tarihleri arasında 50 gün, günlük 18,32 TL brüt ücretle
01.07.2004 - 31.12.2004 tarihleri arasında 135 gün, günlük 14,80 TL brüt ücretle,
01.01.2005 - 31.12.2005 tarihleri arasında 230 gün, günlük 16,29 TL brüt ücretle
01.01.2006 - 31.12.2006 tarihleri arasında 220 gün, günlük 17,70 TL brüt ücretle,
01.01.2007 - 30.06.2007 tarihleri arasında 75 gün, günlük 18,75 TL brüt ücretle,
01.07.2007 - 31.12.2007 tarihleri arasında 25 gün, günlük 19,50 TL brüt ücretle çalıştığının tespitine,
II- Fazlaya ilişkin hizmet tespiti ve sigorta primine esas kazanç tespiti talebinin reddine karar verilmiştir.
V.TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili; kararın eksik incelemeye dayalı olduğunu, ibraz edilen ve inkar dahi edilmeyen imzalı bordro ve yazılı dokümanlar ile davanın ispat edildiğini belirterek, usul ve kanuna aykırı verilen kararın bozulmasını istemiştir.
2.Davalı Kurum vekili; Kurum kayıtlarının aksinin ancak aynı değerde yazılı delil ve belgeler ile ispat edilebileceğini, dinlenen tanıkların Yargıtay'ın aradığı vasıfta tanıklar olmadığını, salt tanık anlatımlarıyla verilen kararın hatalı olduğunu, dava açılmasına sebebiyet vermeyen Kurum aleyhine vekalet ücreti takdirinin usul ve kanuna aykırı olduğunu belirterek, hükmün temyiz incelemesi sonucu bozulmasını istemiştir.
2.Davalı şirket vekili; kararın eksik inceleme ve hatalı değerlendirmeye dayalı olduğunu, bozmaya uyulmasına karar verildiği halde bozma gereklerinin yerine getirilmediğini, tanık beyanlarının çelişkili olduğunu belirterek, hükmün bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının 12.01.2001 – 31.03.2008 tarihleri arasında eksik bildirilen hizmet sürelerinin tespiti ile aylık net 1.100,00 TL ücretle çalıştığının belirlenmesine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3 üncü maddesinin 2 nci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin 7, 8, 9 uncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin 2 nci fıkrası, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 79/10 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
Kurumun, taraf olduğu davalarda, 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumuna İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun'un 36 ncı maddesi uyarınca harçtan muaf olduğu gözetilmeksizin, yargılama giderleri arasında olan peşin harçtan sorumluluğuna hükmedilmesi, usul ve kanuna aykırı olup, bozma nedenidir.
Ne var ki bu konunun düzeltilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hüküm bozulmamalı, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı sayılı geçici 3 üncü maddesinin yollamasıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 438 inci maddesi gereğince düzeltilerek onanmalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Mahkeme hükmünün III fıkrasının C bendinin tamamen silinerek yerine "Davacı tarafça yatırılan 24,30 TL peşin harcın davalı ... Başkanlığı harçtan muaf olduğundan istek halinde davacı tarafa iadesi ile toplam 2.471,55 TL delil ve gider avansından oluşan yargılama giderinin kabul ve red oranına göre takdiren 1.497,51 TL'sinin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsil edilerek davacıya verilmesine, bakiyesinin davacının üzerinde bırakılmasına" yazılmasına ve hükmün bu biçimiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
10.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.