Consülto Yapay Zeka Hukuk Asistanı

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

SAYISI : 2021/6 E., 2024/206 K.

Mahkeme kararı, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi ... tarafından hazırlanan rapor dinlenildikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA

Davacı, 05.10.2011 harç havale tarihli dava dilekçesi ile davalının işyerinde yazılı bir akit olmaksızın 01.07.2006 tarihinde anaokulu öğretmeni olarak işe başladığını, davalı işveren tarafından işyerinin kapatılarak, iş akdine 15.10.2010 tarihinde son verildiğini, sigortasının düzenli olarak işveren tarafından yatırıldığını zannederken, daha sonra yaptığı araştırmada Kurum kayıtlarında görünmediğini ve sigorta primlerinin de yatırılmadığını anladığını iddia ederek davalı işveren bünyesinde 01.07.2006-15.10.2010 tarihleri arasında çalışma sürelerinin tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

II. CEVAP

Davalı Kurum, 27.12.2011 tarihli cevap dilekçesi ile davacının çalışmalarının geçtiğini iddia ettiği 01.07.2006-15.10.2010 tarihleri arasında herhangi bir çalışmasının bulunmadığını, davalı Kurum Beşiktaş Sosyal Güvenlik Merkezi dosyasında işlem gören “Taşocağı Cad. Avni Dilligil Sk. No:8 ...” adresinde kurulu Meltem Boyaklı unvanlı işyerinin 01.09.1986 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamına alındığını, 25.10.1995 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamından çıkartıldığını, davacının çalışmaları bakımından Kurum kayıtlarının esas olduğunu, asgari ücretten daha yüksek bir ücretle çalışıldığı iddiası karşısında HMK’nın 200. maddesi gereğince bu iddianın yazılı deliller ile ispatı gerekeceğini, ücret konusunda dinletilen tanık beyanlarının, çalışıldığı iddia edilen işyerinin kapasite ve niteliği gözetilerek değerlendirilmesi gerektiğini beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı işveren, 21.11.2013 tarihli dilekçesi ile; davacının davalıya ait işyerinde iddia edildiği şekilde bir çalışmasının olmadığını, davacının aile üyelerinden birinin vefatı nedeni ile SGK’dan maaş aldığını beyan ederek davacıdan kendisini sigortasız çalıştırmasını talep ettiğini, bunun üzerine davalı işyerinde sigortasız işçi çalıştırılmayacağını beyan ettiğini ve kendisini yıl sonu müsamereleri gibi işlerinin yoğun olduğu dönemlerde ihtiyaç olması halinde çağırabileceğini ifade ettiğini, bunun üzerine davacının birkaç kez davalıya ait işyerinde ücreti karşılığında davalıya yardımcı olduğunu, davalı işyerinde aylık program dahilinde spor öğretmeni, doktor, müzik öğretmeni, İngilizce öğretmeni gibi sosyal aktiviteler için ihtiyaca göre görevlendirmeler yapıldığını, davacının da bu kapsamda ihtiyaç olduğunda davalı tarafından kendisine haber verilmesi üzerine görevlendirmeyi kabul ederek işyerine geldiğini ve çalıştığı gün karşılığında kendisine ödeme yapıldığını, davacı tanıklarının beyanlarının kendi aralarında ve davacı iddiaları ile çelişkili olduğunu beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

III. MAHKEME KARARI

Mahkemenin 24.02.2015 tarihli kararı ile "Davanın kabulü ile

Davacının,

-15.07.2006-31.12.2006 arası 166 gün, günlük brüt 17,70 TL ücretle,

-01.01.2007-30.06.2007 arası 180 gün, günlük brüt 18,75 TL ücretle,

-01.07.2007-31.12.2007 arası 180 gün, günlük brüt 19,50 TL ücretle,

-01.01.2008-30.06.2008 arası 180 gün, günlük brüt 20,28 TL ücretle,

-01.07.2008-31.12.2008 arası 180 gün, günlük brüt 21,29 TL ücretle,

-01.01.2009-30.06.2009 arası 180 gün, günlük brüt 22,20 TL ücretle,

-01.07.2009-31.12.2009 arası 180 gün, günlük brüt 23,10 TL ücretle,

-01.01.2010-30.06.2010 arası 180 gün, günlük brüt 24,30 TL ücretle,

-01.07.2010-15.10.2010 arası 105 gün, günlük brüt 25,35 TL ücretle davalı işyerinde çalıştığının tespitine" karar verilmiştir.

IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ

A. İlk Bozma Kararı

Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine (Kapatlan) 21. Hukuk Dairesinin 11.02.2016 tarihli kararında; "... Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacı adına davalı işyerinden işe giriş bildirgesinin verilmediği ve hizmet bildiriminde bulunulmadığı anlaşılmaktadır.

Somut olayda; davalının tespit istenen dönemde 15.07.2006-20.10.2010 tarihleri arasında vergi kaydının olduğu, veli olan davacı tanıklarının çalışmayı doğruladığı, Mahkemece bu tanıkların hizmet cetvellerinin dosya arasına alındığı, zabıta araştırması sonucu komşu işyeri tanığı bildirilmediği, davanın konusunun kamu düzenini ilgilendirdiği değerlendirilerek çalışma süresini belirlemek açısından re'sen belirlenecek komşu işyeri tanığı dinlemeden, araştırma genişletilmeden sonuca gidilmesi isabetsiz olmuştur.

Yapılacak iş; davacının tesbitini istediği eksik bildirilen sürelere ilişkin işverence SGK'ya verilmiş dönem bordroları bulunmadığına ve zabıta marifetiyle komşu işyeri tanığı bulunamadığına göre Sosyal Güvenlik Kurumu, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tesbit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak, dinlenen komşu işyeri tanıklarının ekinde işyeri bilgileri bulunan hizmet cetvelini getirtmek, Milli Eğitim Bakanlığından davalı işyerinden tespit döneminde öğretmen olarak çalıştığı bildirilenlerin listesini getirtmek ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde kanıtladıktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.

Kabule göre de davanın talep edilen tarihler göz önüne alındığında aslında kısmen kabul edildiği halde davanın tümden kabulüne karar verilmesi hatalıdır." gerekçesiyle söz konusu karar bozulmuştur.

B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar

Mahkemenin 28.05.2019 tarihli kararı ile "1-Davacının davasının kısmen kabulüne, kısmen reddine,

Davacının davalı işyerinde haftada 2 gün üzerinden kısmi süreli çalıştığı kanaatine varılarak, 01.07.2006-15.10.2010 tarihleri arasında davalı ... unvanlı 1106148.34.12 sicil numaralı işyerinden kuruma prime esas kazanç alt sınırı altında kalmadan asgari ücretle;

15.07.2006-31.12.2006 tarihleri arasında 48 gün ve günlük 17,70 kazançla

01.01.2007-30.06.2007 tarihleri arasında 52 gün ve günlük 18,75 kazançla

01.07.2007-31.12.2007 tarihleri arasında 52 gün ve günlük 19,50 kazançla

01.01.2008-30.06.2008 tarihleri arasında 52 gün ve günlük 20,28 kazançla

01.07.2008-31.12.2008 tarihleri arasında 52 gün ve günlük 21,29 kazançla

01.01.2009-30.06.2009 tarihleri arasında 52 gün ve günlük 22,20 kazançla

01.07.2009-31.12.2009 tarihleri arasında 52 gün ve günlük 23,10 kazançla

01.01.2010-30.06.2010 tarihleri arasında 52 gün ve günlük 24,30 kazançla

01.07.2010-15.10.2010 tarihleri arasında 30 gün ve günlük 25,35kazançla

olmak üzere 442 gün sigortalı bildirimin gerektiğinin tespitine,

Fazlaya ilişkin taleplerinin reddine" karar verilmiştir.

C. İkinci Bozma Kararı

Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairece, "1-Dosyadaki yazılara, hükmün uyulan önceki Yargıtay bozma kararına uygun biçimde verilmiş olmasına, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin yeniden incelenmesine hukukça ve yasaca cevaz bulunmamasına göre davalıların temyiz itirazlarının reddine,

2-Davacının temyiz itirazlarının incelenmesine gelince;

... Somut olayda, davacı adına davalı işyerinden işe giriş bildirgesinin verilmediği ve hizmet bildiriminde bulunulmadığı, davacının uyuşmazlık konusu dönem dışında bildirilen çalışmalarından bazılarının özel eğitim ya da çocuk evi olduğu, davacının tarihi belli olamayan iki aylık tam gün program çizelgesi sunduğu, davalı işyerinin İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı bir Kurum olmadığının bildirildiği, davacı, davalı ve bordro tanığı beyanlarının davacının kaç gün çalıştığını tespiti konusunda yetersiz olduğu, veli olduğunu söyleyen tanık ...’ın aynı zamanda komşu işyeri (profilo) kayıtlı çalışanı olduğu, şu halde eksik inceleme ve araştırma ile sonuca gidildiği anlaşılmaktadır.

Yapılacak iş; davalı işyerinin uyuşmazlık konusu döneme ilişkin bordroları getirtmek, dinlenmeyen tanık varsa davacının haftalık çalışma sürelerine ilişkin ayrıntılı şekilde dinlemek, davacının ihtiyaç halinde haftalık 2-3 gün çalıştığını beyan eden tanık ... ’e davacının sunduğu aylık program çizelgelerini göstererek sormak, kayıtlı davalı işyeri çalışanı tanık Pınar Tunç’a davacının haftalık kaç gün çalıştığını sormak, davalı işyerinin çalışma iznini nerden aldığını belirleyerek ilgili Kurumdan herhangi bir denetim raporu olup olmadığını araştırıp varsa dosya arasına celbetmek ve yine çalışma izninin alındığı bu Kurumda davalı işyerinin çalışanlarına ilişkin belge olup olmadığını sorup varsa dosya arasına celbetmek ve davacının davalı işyerinde haftada kaç gün çalıştığını süpheye yerbırakmayacak şekilde belirleyerek sonucuna sonuca göre karar vermektir." gerekçesiyle söz konusu karar bozulmuştur.

D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Üçüncü Karar

Mahkemenin 25.04.2024 tarihli kararı ile "1-Davacının davasının kısmen kabulüne, kısmen reddine,

Davacının davalı işyerinde haftada 2 gün üzerinden kısmi süreli çalıştığı kanaatine varılarak, 01.07.2006-15.10.2010 tarihleri arasında davalı ... unvanlı 1106148.34.12 sicil numaralı işyerinden Kuruma prime esas kazanç alt sınırı altında kalmadan asgari ücretle;