"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2654 E., 2023/2565 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Samsun 3. İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/192 E., 2022/461 K.
Taraflar arasındaki hizmet tespiti istemi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Kurum vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik ... tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilin 12.04.2010-04.04.2013 tarihleri arasında davalı işyerinde işçi olarak aralıksız ve sürekli çalıştığını, 04.04.2013 tarihinde işten çıkarıldığını, davacı sürekli ve kesintisiz çalışmasına rağmen işverence sigortaya bildirimlerin geç yapıldığını, çalışmaların kesintili olarak bildirildiğiini, davacı işçiyi mağdur ettiğini, işveren ... ... tarafından işte çalıştığı esnada davacıya küfür ettiğini ve işine son verildiğini, maaşını almaya gittiğinde kendisine ibraname imzalatmaya çalıştığını, davalı işverence Tekkeköy Noterliği aracılığıyla 11.04.2013 tarih ve 09145 yevmiye numarası ile ihbarsız ve tazminatsız davacı işçinin iş akdinin feshedildiğini, davacının Samsun Çalışma ve İş Kurumuna başvurması üzerine Kurum tarafından yapılan incelemede davacının davalı işyerinde 02.04.2011-20.11.2011 ile 18.04.2012-22.09.2012 ve 12.12.2012-04.04.2013 tarihleri arasında hizmetinin olduğunun tespit edildiğini, işverence işçiye herhangi bir tebligat gönderilmeden, yazılı savunmasını almadan 4857 sayılı Kanun'un 19, 25, 26. maddelerine aykırı olarak iş akdinin feshedildiğini beyan etmiş, 12.04.2010 tarihinden 04.04.2013 tarihine kadar aralıksız çalışmasının tespit edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının 1017642 iş yeri no.lu işyerinde 5501200833724 sicil numarası ile 06.06.2008 tarihinde çalışmaya başladığını, daha sonraki yıllarda farklı iş yerlerinde çalışmalarının olduğunu, işe giriş ve çıkışlarının davalı işveren tarafından eksiksiz bildirildiğini, davacı yönünden hak düşürücü sürenin geçtiğini, hak düşürücü sürenin işlemesini durduran belgelerin olmadığını, çalışmalarının birden ziyade işe giriş bildirgesine istinaden gerçekleştiğini, çalışmaların bildirim belgelerine eş değerle belge ile ispat edilmesi gerektiğini, tanık sözlerine itibar edilmemesi gerektiğini, tanık sözlerine itibar edilmemesi gerektiğini ve tanık dinletilmesine muvafakatlerinin olmadığını, işe giriş bildirgelerindeki imzanın davacıya ait olduğunu, bu tür davaların kamu düzenine ilişkin olduğu öncelikli olarak işverenin husumete ehil olup olmadığının araştırılması gerektiğini, davacının iddia ettiği dönemde iş yerinin faal olup olmadığının araştırılması gerektiğini, davanın haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu ve davacı tarafın tüm taleplerinin reddini talep etmiştir.
2.Davalı şirket cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile "... 1-Davacının 12.04.2010- 04.07.2010 tarihleri arasındaki talebini geri aldığından dolayı bu tarihler arasındaki talebi hakkında esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına,
Davacının 05.07.2010- 04.04.2013 tarihleri arasındaki talebine yönelik ise davanın kabulü ile davacının iş bu tarihler arasında ... iş yeri sicil numaralı Yılmazlar Orman Ürünleri unvanlı iş yerinde kesintisiz ve sürekli çalıştığının tespitine,.." karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararında; "...Dosyadaki yazılara, hükmün Dairemizce de benimsenmiş bulunan yasal ve hukuksal gerekçeleriyle dayandığı maddi delillere, bu delillerin takdirinde isabetsizlik görülmemesine ve dinlenen tanıklar ve dosya kapsamına göre talep edilen 05.07.2010-04.04.2013 arası dönem yönünden fiili çalışmanın ortaya konmasına göre usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşılan hükme yönelik davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b-1. maddesi gereğince esastan reddine.." karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı Kurum vekili temyiz dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, Kurumun davalı konumundan çıkarılarak davalı yanında fer'i müdahil konumuna getirilmesi gerektiğini, kaldırma kararında belirtilen eksikliklerin giderilmediğini, Ticaret Odası kayıtlarından silinen davalının tasfiye edildiğini, davalı şirketin ihyasının gerektiğini, davanın resmi belgelerle ispatının gerektiğini, hak düşürücü süre itirazlarının değerlendirilmediğini, davacının başka iş yeri sicil numaralı iş yerlerinde kesintili çalışmalarının olduğunu, Kurum aleyhine hüküm kurulmaması ve aleyhine yargılama giderleri ile vekalet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini beyan ederek davanın reddini talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Davaya konu uyuşmazlık, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Kanun'un 79 ve 5510 sayılı Kanun'un 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtayın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı Kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır.
Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.09.1999 gün 1999/21-510-527, 30.06.1999 gün 1999/21-549-555- 03.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Eldeki davada, davacı vekili tarafından yargılama sırasında talebini kısmen daraltmak suretiyle 05.07.2010-04.04.2013 tarihleri arasında çalıştığının tespitini talep etmiş olup Mahkemece bu dönemin kabulüne karar verilmiş ise de davacının işe başlangıç tarihine ilişkin kabulü hatalıdır. Davacının işe giriş ile ilgili net beyanda bulunan tanık ... 10.09.2010 tarihinde işe başlamış olup kendi çalışmasından önceki dönemde davacının çalıştığına ilişkin bilgilerin nereden kaynaklandığına, kendisinden iki ay öncesine kadar davacının işe başladığı bilgisinin açıklığa kavuşturulmadan kabulü hatalı değerlendirmeye dayalıdır.
Ayrıca hizmet tespiti davalarında tespit edilen sürelere ilişkin ne kadar ücretle çalıştığının da hükümle belirlenmesi yasa gereği olup hükümde bu hususta herhangi bir belirleme yapılmaması da hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.11.2024 gününde oy birliğiyle karar verildi.