"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/401 E., 2024/496 K.
KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Diyarbakır 3. İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/593 E., 2023/413 K.
Taraflar arasındaki Kurum işleminin iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Kurum vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi ... tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının dava dışı ... Özel Sağlık Hizmetleri Tic. A.Ş.’de 24.02.2011 - 07.10.2012 tarihleri arasında kesintisiz olarak çalıştığını, davalı Kurum tarafından yapılan denetim sonucunda 01.10.2012 tarih ve 93197/AİR-1 numaralı rapora dayanılarak 24.02.2011 - 07.10.2012 tarihleri arasındaki tüm hizmetlerin iptaline karar verildiğini belirterek 24.02.2011 - 07.10.2012 tarihleri arasındaki çalışma döneminin iptaline ilişkin Kurum işleminin iptaliyle davacının 24.02.2011 - 07.10.2012 tarihleri arasında dava dışı ... Özel Sağlık Hizmetleri Ticaret A.Ş.’de kesintisiz şekilde çalıştığının tespitini talep etmiştir.
II. CEVAP
1- Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde; Kurum kayıtlarında 01.10.2012 tarih 93197/AİR-1 sayılı raporda davacının denetimlerde iş yerinde bulunmadığını, imza föyü defterinde imzasının olmadığını, işyeri hekimi tarafından sunulan personel listesinde isminin bulunmadığını, çalıştığını iddia ettiği tarihlerdeki ödemelerini çoğunlukla şehir dışında bulunan ATMlerden çektiğini bundan dolayı fiili çalışmasının bulunmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
2- Davalı şirket tarafından davaya cevap verilmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne; davacı ...’in 24.02.2011 - 07.10.2012 tarihleri arasında 1029592 işyeri numaralı ... Özel Sağlık Hizmetleri Tic. A.Ş.’de çalıştığının tespiti ile davalı Kurumun 01.10.2012 tarih ve 93197/AİR-1 numaralı müfettiş raporuna dayanarak davacı işçinin 1029592 işyeri numaralı ... Özel Sağlık Hizmetleri Tic. A.Ş.’de 24.02.2011 - 07.10.2012 tarihleri arasındaki çalışmalarının iptaline yönelik işlemin iptaline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Kurum vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı Kurum vekili istinaf dilekçesinde, SGK müfettişleri tarafından hazırlanan raporların, taraf delillerinin, davacıya ait sigorta sicil dosyasının, özlük dosyasının kül halinde tetkiki durumunda verilen karar hukuka aykırı olduğunu, aynı şekilde tanıkların eksik olarak dinlenmesi, SGK müfettişleri tarafından hazırlanan raporların kapsamlı olarak değerlendirilmemesi gibi durumlar karşısında Mahkemece yanlış karar verildiğini, sunulan deliller kapsamlı olarak değerlendirildiğinde davalı tarafından SGK müfettişlerinin raporlarına istinaden, davacıya yönelik olarak ... Özel Sağlık Hizmetleri A.Ş.'de 24.02.2011- 01.10.2012 tarihleri arasındaki çalışmanın iptaline ilişkin verdiği kararın hukuka uygun olduğunu, Mahkeme kararının eksik inceleme ile verildiğini, usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı Kurum vekilinin Diyarbakır 3. İş Mahkemesinin 06.12.2023 tarih ve 2022/593 Esas - 2023/413 Karar sayılı kararına yönelik istinaf başvurusunun, HMK'nın 353/1-b maddesinin (1) numaralı alt bendi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Kurum vekili, istinaf dilekçesi ile benzer nedenlerle eksik incelemeye dayalı kararın bozulmasını istemişlerdir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının davalı şirkete ait işyerinde 24.02.2011 - 07.10.2012 tarihleri arasındaki çalışmalarının gerçek olup olmadığının tespiti ile aksine Kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 506 sayılı Kanun'un 79/10 ve 5510 sayılı Kanun'un 86 ncı maddeleri.
3.Değerlendirme
1. Sahte sigortalılığa dayanan davalar hizmet tespiti içerikli olmakla, davanın yasal dayanağını oluşturan 5510 sayılı Kanun'un 86 ncı maddesinde bu tür hizmet tespiti davalarının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiştir. Kimi ayrık durumlar dışında resmi belge ve yazılı delillerin bulunması sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delil olmaları itibariyle sonuca etkili olurlar. Ne var ki bu tür kanıtların bulunmaması halinde somut bilgilere dayanması inandırıcı olmaları koşuluyla bordro tanıkları veya iş ilişkisini bilen komşu işyeri çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen diğer tanıklarla dahi sonuca gitmek mümkündür. Bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunlu olup Mahkemece, tarafların sunduğu deliller ile yetinilmemeli, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ilgili hükümleri esas alınarak kendiliğinden araştırma ilkesi benimsenmeli, sigortalılığın kabulü ve hüküm altına alınabilmesi için hizmet akdinin ve eylemli çalışmanın varlığı ortaya konulmalıdır.
2. İnceleme konusu davada davacı, Kurum tarafından iptal edilen 24.02.2011 - 07.10.2012 tarihleri arasında davalı işyerinden yapılan bildirimlerinin fiili çalışmaya dayalı olduğunun tespitiyle Kurum işleminin iptalini talep ettiği, Mahkemece yapılan yargılama sonucunda davanın kabulüne karar verilmiş ise de dosyada yer alan bilgi ve belgeler karar vermeye elverişli görünmemektedir.
3. Somut olayda, sahte olduğu kabul edilen dönemde davacının davalı şirket tarafından işletilen Diyaliz Merkezi hastalarını taşıyan serviste şoför olarak çalıştığının iddia edildiği anlaşılmakla somutlaştırma yükümlülüğü gereğince davacının beyanı alınarak uyuşmazlık konusu dönemde hangi adreslerden hangi hastaları aldığı belirlenmeli, tespit edilecek hastalardan yeteri kadarı dinlenmeli, davacının bu süre içerisinde kullandığı araç plakasından davacı adına yazılan trafik cezaları ilgili Emniyet Müdürlüğünden sorulmalı, diğer taraftan davalı işyerinde tüm çalışanlarla ilgili dava konusu dönemdeki puantaj kayıtları celp olunmalı, davalı şirkete ait Diyaliz Merkezinin İl Sağlık Müdürlüğü nezdinde bulunan dosyası ile çalışanlara ait bildirim listeleri istenmeli, bu listelerden tespit olunacak kamu tanıklarının beyanlarına başvurulmalı, dava konusu dönemde davacının 01.08.2012 - 19.10.2012 tarihleri arasında 1132278 sicil numaralı başka bir işyerinden bildiriminin bulunduğu da gözetilerek bu işyerinde davacının gerçek ve fiili çalışmasının olup olmadığı araştırılmalı, ayrıca uyuşmazlık konusu sahtecilik iddiası hakkında düzenlenen Denetmen Raporunda ifadelerine yer verilen bordrolu çalışanlar ..., ... ile ...'nin de kamu tanığı sıfatıyla yeniden ifadelerine başvurulmalı, denetim sırasında düzenlenen tutanaklardaki beyanları sorulmalı, çelişki olması halinde çelişki giderilmeli, buna göre araştırma genişletilmeli ve varılacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
4. Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
VI.KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1-Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.