"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/892 E., 2024/1354 K.
KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Germencik 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
SAYISI : 2021/484 E., 2023/296 K.
Taraflar arasındaki hizmet tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabul kısmen reddine dair karar verilmiştir.
Kararın, davalı ve fer'i müdahil Kurum vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davalı ve fer'i müdahil vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi ... tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili özetle; davalı işverene ait işyerinde 04.05.1983 - 01.07.2017 tarihleri arasında çalıştığını ve Sosyal Güvenlik Kurumuna eksik bildirilen ve bazı aylarda hiç bildirilmeyen çalışmalarının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1-Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, davalı vekili, müvekilinin babasına ait arazilerde tarım işçisi ve ırgat olarak yevmiye karşılığı 10-15 günlük sürelerde çalıştığını, müvekkilinin babasının topraklarını işlemediği için 10 yıl gibi uzunca süre icara verdiğini, topraklar üzerindeki hakkın zaten icar yolu ile başkalarına devredildiğini, müvekkilinin ... Seramik Ltd. Şti. ile herhangi bir bağlantısının olmadığını beyanla, davanın reddini talep etmiştir.
2- Fer'i müdahil Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; hizmet tespiti davaları kamu düzenine ilişkin olduğundan Mahkemece re'sen inceleme ve araştırma yapılarak çalışmanın varlığının hiçbir duraksamaya yer vermeyecek şekilde saptanması gerektiğini belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen reddi ve kısmen kabulüne, ... T.C. Kimlik, ... sigorta sicil numaralı davacı ...'ın ... T.C. Kimlik numaralı ...'ya ait Sosyal Güvenlik Kurumunda tescilsiz ... İli Germencik İlçesinde bulunan muhtelif tarlalarda 04.05.1983-10.02.2015, 16.12.2015-22.07.2016 ve 01.05.2017-19.05.2017 tarihleri arasında toplamda hizmet akdine bağlı olarak asgari ücretle toplam 11824 gün çalıştığının ve bu çalışmasının tümünün Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmediğinin tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine dair karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde, davalı ve fer'i müdahil Kurum vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1-Davalı vekili, müvekkiline ait taşınmazların iktisap tarihlerinin İlk Derece Mahkemesi tarafından değerlendirilmediğini, 04.05.1983 - 10.02.2015, tarihleri arasında müvekkiline ait tarla olmadığının kayıtlarla tescilli olduğunu, davacının çalışmış olduğu tarlaların müvekkilinin ... babası ... 'ya ait olduğunu, ... ... 'nın mirasçılarının dosyaya eklenmesi gerektiğini, müvekkilinin ortağı olduğu ... Seramik Limited Şirketinin tüzel kişiliği olan bir şirket olduğunu beyanla, kararın kaldırılmasını istemiştir.
2-Fer'i müdahil SGK Başkanlığı vekili, dosya kapsamında dinlenen tanık beyanlarında davalı işin mahiyeti gereği işyerindeki çalışmaların sezonluk ve kesintili olduğunun beyan edildiğini, Kurumun resmi kayıtlarının aksini ispat edecek belge niteliğinde delil olmadığını beyanla, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacı adına ... Seramik İnşaat İnşaat Malzemeleri Kömür Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. adına tescilli işyerleri ve 1163291 sicil sayılı ... -... -... işyerinden bildirilen çalışma süreleri dışlanarak davacının, davalıya ait tarlalarda 04.05.1983 ile 19.05.2017 tarihleri arasında çalıştığını tespit eden ve davayı kısmen kabul eden mahkeme kararının yerinde olduğu belirgin olduğu gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi hükmü yerinde görülerek istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde, davalı ve fer' i müdahil Kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ve fer'i müdahil Kurum vekilleri, istinaf kanun yoluna başvuru sebepleri ile gerekçe göstererek, kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hizmet tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 5510 sayılı Kanun'un 86 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1-Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanun'un 79/10 ve 5510 sayılı Kanun'un 86/9 uncu maddeleri olup bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re'sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
2-Eldeki davanın, davacının davalıya ait tarlalarda tarım işçisi olarak çalıştığı iddiası ile açıldığı anlaşılmakla, bu kapsamda davacının hizmet akdi ile mi yoksa 2925 sayılı Kanun kapsamında mı çalıştığı hususu araştırılmalı; şayet hizmet akdi ile çalıştığına kanaat getirilirse, davacının davalı nezdinde hangi sürelerde, hangi iş yerinde, ne iş yaptığı tereddütsüz belirlenerek, hangi tarihler arasında günlük çalışma saat ve nihayetinde çalışma gün sayısı da belirlenerek hizmet tespiti davalarında geçerli olan re'sen araştırma ilkesi gereği yerine getirilmek suretiyle inceleme yapılarak, infaza elverişli şekilde karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.