"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2352 E., 2024/526 K.
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 8. İş Mahkemesi
SAYISI : 2021/342 E., 2022/330 K.
Taraflar arasındaki, davacının yetim aylığına hak kazandığının ve davalı Kuruma borcu bulunmadığının tespiti talepli davadan dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne ve duruşmanın düzenlendiği 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinde sayılı ve sınırlı olarak gösterilen hâllerden hiçbirine uymadığından, temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasına ilişkin isteğin reddine karar verildikten ve Tetkik Hâkimi ... tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, davacının babası ... 'nın 11.03.1965 tarihinde vefatı üzerine annesi ...'ya (vefat tarihi olan) 04.03.1984 tarihine kadar ölüm aylığı bağlandığını, davacının eşinin 08.07.2015 tarihinde vefat etmesi üzerine davacıya eşinden dolayı aylık bağlandığını, davacının Kuruma başvurarak babasından da aylık bağlanması talebinde bulunduğunu, Kurum tarafından talebinin reddedildiğini belirterek, davacının yetim aylığına hak kazandığının ve davalı Kuruma herhangi bir borcu bulunmadığının tespitine, fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak üzere şimdilik 100,00 TL'nin yasal faizi ile ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; 5510 sayılı Kanunun 54/5. maddesinde "Hem eşinden hem de ana ve/veya babasından ölüm aylığına hak kazananlara tercihine göre eşinden ya da ana veya babasından aylık bağlanır" ifadesi bulunduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, "davacının babasından dolayı hak sahipliği sıfatını 01.10.2008 tarihi sonrası, 08.07.2015 tarihinde kocasının ölümüyle kazandığından, hak sahipliği sıfatının kazanıldığı tarihte yürürlükte bulunan mevzuat gereği, 5510 sayılı Kanun'un 54.maddesi kapsamında inceleme yapılmak suretiyle, 5510 sayılı Kanun döneminde vefat eden kocasından dolayı ölüm aylığı almakta olan davacıya aynı zamanda babasından dolayı ölüm aylığı bağlanamayacağı" gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
Davacı vekili İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle, İlk Derece Mahkemesince verilen kararın hukuka aykırı olduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunun gerçeği yansıtmadığını, Mahkemece eksik araştırma ve değerlendirme sonucunda hüküm kurulduğunu belirterek kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, "5510 sayılı Kanun'un 01.10.2008 günü yürürlüğe giren ve “ölüm aylığının hak sahiplerine paylaştırılması” başlığını taşıyan 34 üncü maddesinde, sigortalının evli olmayan, boşanan, dul kalan kızlarına ölüm aylığı bağlanabilmesi, bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmama veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olma koşullarına bağlanmış, “aylık ve gelirlerin birleşmesi” başlıklı 54 üncü maddesinde ise bu Kanuna göre bağlanacak aylık ve gelirlerin birleşmesi durumunda, hem eşinden, hem de ana ve/veya babasından ölüm aylığına hak kazananlara, tercihine göre eşinden ya da ana ve/veya babasından bağlanacak aylığının bağlanacağı hüküm altına alınmıştır.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden; davacının babasına maluliyet toptan ödemesi yapıldığı, 506 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olan eşinin 08.07.2015 tarihinde vefat ettiği, davacıya eşinden dolayı 01.08.2015 tarihinden itibaren 506 sayılı Kanun 4/a maddesi gereği aylık bağlandığı, davacının Kuruma yapmış olduğu başvuru üzerine davacıya ölüm aylığı ve/veya geliri bağlanıp bağlanmayacağı hususunun adı geçenin yurt dışındaki sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi çalışıp çalışmadığına veya bu ülkelerin sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir veya aylık almadığına ve ölüm aylığı yönünden ...ya yapılan maluliyet toptan ödemesinin ihya edilip edilmeyeceğine bağlı bulunduğunun bildirildiği, dava tarihi itibariyle davacının maluliyet toptan ödemesi ihya etmediği, Kurum işlemlerinde hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır.
Dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı" gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Davacı vekili Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle, 506 sayılı Kanun'un 65, 66 ve 68.maddelerine göre aylık bağlama koşulları bulunduğu takdirde ölen sigortalının eşine, çocuklarına, ana ve babasına ölüm sigortasından aylık bağlanacağının hüküm altına alındığını, 68 inci maddesinin VI inci bendinin 06.08.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4958 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile değiştirildiğini ve ölüm aylığı almak için "SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamında -kendi çalışmalarından dolayı olsun ya da olmasın- gelir veya aylık almama’’ şartı getirildiğini, fakat 506 sayılı Kanun'un 68 inci maddesinde 06.08.2003 tarihine kadar kız çocuklarına aylık bağlanma şartları arasında, ‘’SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamında -kendi çalışmalarından dolayı olsun ya da olmasın-gelir veya aylık almama’’ gibi bir şart bulunmadığını, bu nedenle 06.08.2003 tarihinden önce eşi yahut babası ölmüş olan kişilere bu düzenleme uygulanamayacak olup, bu kişilerin babası ve eşi aynı kurumdan emekli olmuş iseler dahi her iki ölüm aylığını da alabileceklerini ileri sürmüş ve kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının yetim aylığına hak kazandığının ve davalı Kuruma herhangi bir borcu bulunmadığının tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 506 sayılı Kanun ile 5510 sayılı Kanun'un ilgili maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, dosyada yer alan tüm bilgi ve belgelerin incelenmesinde davacı vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.