"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 3.Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2151 Esas, 2023/1808 Karar
HÜKÜM : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Çorum 4.Asliye Hukuk Mahkemesi (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla)
SAYISI : 2021/171 E., 2022/371 K.
Taraflar arasındaki menfi tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi. Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip, gereği düşünüldü.
KARAR
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacı şirket ile davalı şirket arasında hazır beton satın alımı konusunda 25.02.2021 tarihinde imalatı tamamlanması koşulu ile hazır beton satın alımı hususunda fiyat teklifi verdiğini ve "beton alımı" hususunda 21.02.2021 günlü mail ile anlaşıldığını, beton alımı karşılığında ... Bağcılar Şubesi tarafından tanzim olunan ... Yenilenebilir Enerji A.Ş.’nin keşidecisi olduğu 250.000,00 TL bedelli, keşide yeri İstanbul, seri numarası Z9195151, 16.03.2021 basım tarihli çek muhataba teslim edildiğini, davalı yanın bedeli dava konusu çek ile ödenen betonu teslim etmemesi nedeni ile taraflar arasında irsaliye ilişkisi doğmadığını, ticari kayıtlara bu alım-satım işlenemediğini, bu nedenle taraflar arasında hukuki bir ilişki işbu davaya kadar doğmadığını, davacı müvekkili çekin veya bedelinin iadesi istemiyle davalı tarafa Bakırköy 18. Noterliğinin 22.04.2021 tarih 5933 yevmiye no'lu ihtarnamesini keşide etmiş tebligat muhatabın Ticaret Sicilde kayıtlı güncel adresine yapılmış tebligatın iade edildiğini ileri sürerek çekin iptali ile müvekkili şirketin davalıya borcu olmadığının tespitine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı taraf ile davalı müvekkili şirket arasında görüşmeler gerçekleştirildiğini, bu görüşmelerde davacı şirketin Eskiören Köyü Merkez Mevkii No: 1 Merkez / Çorum adresine yapılacak biyokütle enerji santrali yapım işi ile alakalı olarak tarafların anlaştığını, bunun üzerine de müvekkilinin gerekli çalışmaları yaparak işe koyulduğunu, davalı şirketin sahibi ...'ın daha önce hisselerini devredene kadar davacı şirketin kurucusu olduğunu, müvekkili işe başladıktan sonra davacı şirketin işi devam ettirmediğini ve müvekkilinin üstlenmiş olduğu işle alakalı harcamaları, bedelleri ödemediğini, bu sebeple de müvekkili tarafından davacı şirkete karşı iki ayrı icra takibi başlatıldığını, bu takiplerden bir tanesinin dayanağı dava konusu edilen çek olduğunu (Çorum İcra Müdürlüğü 2021/16035 E.) her iki icra takibinin konusu biyogaz enerji santrali yapım işi, danışmanlık, müteahhitlik ve işçilik ücreti ile müvekkili tarafından yapılan işin bedelinin ödenmemesi ile alakalı olduğunu, toplam icra takibine konu edilen miktar faiz ve ferileri hariç 565.332,00 TL olduğunu, (315.332,00 + 250.000,00) (Diğer icra dosyası Çorum İcra Müdürlüğü 2021/11555 E.), davacının dilekçesinde beton alımı hususunda anlaşıldığını ancak betonun teslim edilmediğini iddia ettiğini, ekteki fotoğraflardan ve ayrıca Dalgıçlar Hazır Beton A.Ş. ile yapılacak yazışmalar neticesinde iddia edilen hususun gerçeği yansıtmadığının ortaya çıkacağını, davacının müvekkilinin yapmış olduğu işler nedeniyle ödenmesi gereken tutarı ödemediğini, müvekkili şirketin ticari sorunlar yaşamamak için ciro yoluyla çeki elinde bulunduran Dalgıçlar Hazır Beton A.Ş.'ye davacı şirketin şantiyesinde kullanmak üzere almış olduğu beton için ödeme yapmak zorunda kaldığını ve çeki geri aldığını, Dalgıçlar Hazır Beton A.Ş.'ye müzakere yazıldığında ödemelerin davalı şirket tarafından yapıldığı ve beton alımı yapıldığı hususunun ortaya çıkacağını savunarak davanın reddi ile yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacıdan alınmasına karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince, çekin bir ödeme vasıtası olup kural olarak mevcut bir borcun tasfiyesine yönelik olarak verildiğinin kabulü gerektiği, menfi tespit davasında, ispat yükü üzerinde olan davacının bu karinenin aksini, yani dava konusu çeklerin satın alınan mal bedeline karşılık avans olarak verildiğini ve malın da teslim edilmediğini yazılı delille kanıtlaması gerektiği, davacının bu iddiasını ispat etmeye yönelik yazılı delil ibraz edemediği gibi karşı tarafa yemin de teklif etmediği, isticvap da kesin delillerden olmadığından davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince istinaf edilmiştir.
IV. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 207 nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca asıl olan peşin satış olup peşin satışta mal ve bedelin aynı anda ifa edileceği hususunda yasal karine bulunmasına, bu yasal karinenin aksini iddia eden ve ... Bağcılar Şubesine ait 250.000,00 TL bedelli çekin ileride teslimi kararlaştırılan hazır beton bedeline karşılık avans olarak verildiğini ileri süren davacının, kendisine hazır beton teslim edilmediği ve bu nedenle ödemenin bedelsiz kaldığı yolundaki iddiasını kanıtlamakla yükümlü olmasına, davacının avans satış iddiasını ispat edememesi nedeniyle, yerel mahkemece verilen kararda bir isabetsizlik bulunmamasına göre; kanunun olaya uygulanmasında ve gerekçede hata edilmediği, ihtilafın doğru olarak tanımlandığı, dolayısıyla ilk derece mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş, karar davacı vekilince temyiz edilmiştir.
V. TEMYİZ İNCELEMESİ
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, çekin bedelsiz kaldığı iddiasına dayalı menfi tespit istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 72 nci maddesi.
3. Değerlendirme
Yapılan yargılama ve saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kuralları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre yapılan istinaf başvurusunun 6100 sayılı Kanun'un 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine ilişkin kararın usul ve yasaya uygun olduğu kanısına varıldığından Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA, aynı Kanun'un 372 nci maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine, 27.11.2024 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.