"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2022/584 Esas, 2023/430 Karar
HÜKÜM : Ret-Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen itirazın iptali davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın davalı S.S. 42 No.lu Birecik Birlik Minibüsçüler Mot. Taş. Koop. yönünden reddine, davalı ... yönünden kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ...’in maliki ve diğer davalı Birecik Birlik Minibüsçüler Mot. Taş. Koop.’nin işleteni olduğu aracın ...’in sevk ve idaresinde seyir halinde iken başka bir araç ile çarpışması sonucu ölümlü bir trafik kazasının meydana geldiğini, olayda sürücü ...'in tam ve asli kusurlu bulunduğunu, kooperatife ait aracın kaza tarihinde Bireysel Koltuk Sigortası olmadığı için kaza sonucu vefat eden ... mirasçılarına ve ... ... mirasçılarına ödemeler yapıldığını, yapılan ödemeler sebebiyle davalılar hakkında başlatılan icra takibine davalıların itiraz ettiğini ileri sürerek, aracın işleteni davalı kooperatif için itiraz edilen 200.000,00 TL yönünden ve aracın maliki davalı ... için de itiraz edilen 40.000,00 TL yönünden itirazın iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı S.S. 42 No.lu Birecik Birlik Minibüsçüler Mot. Taş. Koop. (Gören Birecik Birlik) vekili cevap dilekçesinde; olayın müvekkili kooperatifin çalışma alanı ve çalışma saatleri dışında gerçekleştiğini, işleten olarak kabul edilemeyeceklerini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2.Davalı ... cevap dilekçesinde; haksız ve hukuki mesnetten yoksun davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 07.12.2017 tarih, 2014/2215 E. ve 2017/1266 K. sayılı kararıyla; davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 07.10.2020 tarih, 2019/1020 E. ve 2020/802 K. sayılı kararıyla; davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizin 07.06.2022 tarih, 2021/399 E. ve 2022/4549 K. sayılı kararıyla somut olayda davalı kooperatifin işleten olduğu ileri sürüldüğüne göre bu hüküm ve kooperatif faaliyeti kapsamında, davalı kooperatifin işleten olup olmadığı ve yapılan araştırmada araç üzerinde kooperatifin ünvanı yazıyorsa işleten sayılacağından, söz konusu araç üzerinde kooperatif ünvanının bulunup bulunmadığı araştırılmadan yazılı şekilde karar verilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosya kapsamında kazaya ilişkin görsel bir belge bulunmadığı, davalı kooperatifin kazaya konu taşıma işini organize ettiği ve araç üzerinde kooperatifin ünvanı bulunduğuna ilişkin delil bulunamadığı, kazanın davalı kooperatifin taşıma güzergahı ve taşıma saatleri dışında gerçekleştiği, yapılan taşımanın şahsi bir taşıma işi olduğu bu nedenle davalı kooperatife sorumluluk atfedilemeyeceği, kazanın gerçekleşmesinde sürücü ...'in tam kusurlu olduğu, talep edilen miktar ve hesaplamaya doğrudan bir itiraz olmadığı, rücu ile talep edilen ödemelerin yapıldığı ve davalı ...'den talep edilen miktarın 40.000,00 TL'lik kısım için olduğu nazara alındığında, davalı ... açısından davanın kabulüne karar vermek ve ayrıca talebin yargılamayı gerektirmesi nedeniyle icra inkâr tazminatı talebinin reddine karar vermek gerektiği gerekçesiyle davalı kooperatif açısından reddine, kötü niyet tazminatı talebinin reddine, davalı ... açısından davanın kabulü ile 40.000,00 TL asıl alacak ve takip tarihine kadar işlemiş 350,00 TL yasal faiz açısından itirazın iptali ile takibin belirtilen miktarlar ile kaldığı yerden devamına, icra inkar tazminatı talebinin reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; işleten konumunda olan davalı kooperatifin aracın verdiği zarardan sorumlu ve aracın güzergah dışına çıkmasını engellemekle mükellef olduğunu, işletenin kendi kusurunun olmadığını ispatla yükümlü bulunduğu, somut olayda davalı kooperatifin sorumluluğu kalkmayacağını, aracın güzergah dışına çıkmasının davalı kooperatif adına taşıma yapılmadığı anlamına gelmeyeceğini, bozma sonrasında yapılan yargılama herhangi bir görüntü kaydının bulunmamasının da sorumluluğa etki etmeyeceğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, zorunlu sorumluluk sigortasının yapılmaması nedeniyle ... tarafından yapılan ödemeden doğan rücuen tazminat istemine ilişkin açılan davada davalı kooperatifin işleten sıfatı ile sorumlu olup olmadığı noktasında toplanmıştır.
2. İlgili Hukuk
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 3 üncü maddesi ile 85 inci maddesinin birinci fıkrası.
3. Değerlendirme
Dairemizce 07.06.2022 tarih, 2021/399 E. ve 2022/4549 K. sayılı bozma ilamında işletenin sorumluluğunun şartları belirtilmiş olup buna ilaveten de diğer şartlar olmasa bile kooperatif logosunu taşıyan araçların sebep olduğu kazalardan da zarar görene karşı kooperatifin de araç işleteni sayılacağına işaret edilmiştir.
Somut olayda ise davalı kooperatif kazaya uğrayan aracın kooperatife belirlenen güzergahta ve belirlenen saatlerde çalıştığını açıkça kabul etmektedir. Bu durumda kooperatifin logosunun ayrıca araç üzerinde olmaması onun işleten sıfatını ortadan kaldırmaz. Her ne kadar kaza kooperatifin belirlediği güzergah ve çalışma saati dışında meydana gelmiş ise de bu durum işleten sıfatını taşıyan kooperatifi sorumluluktan kurtarmaz; ancak iç ilişkide sonuç doğurur. O halde davalı kooperatifin işleten sıfatının varlığı gözetilerek karar verilmesi gerekirken; yazılı gerekçe ile bozma ilamına farklı anlam yüklenerek kooperatif hakkındaki davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın bu nedenlerle bozulması gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
02.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.