"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1709 Esas, 2024/139 Karar
HÜKÜM : Davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 6. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2019/581 E., 2021/251 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
KARAR
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı idarenin 2018/330325 numaralı ihalesi ile 5 kalem kimyevi gübre ürünlerinin alınacağını bildirmesi üzerine müvekkili şirketin ihaleye teklif vererek katıldığını, ihale teklif tarihinden sonra ülkede yaşanan ekonomik dalgalanmalar, ithalata getirilen kısıtlamalar ile akreditif açılışlarının yapılamaması sonucu beklenmedik durumların ortaya çıktığını, mücbir sebepler nedeni ile müvekkilinin 2 kalem gübreyi teslim edemeyeceğini davalı Kuruma bildirdiğini, davalı idarenin mücbir sebep halini kabul ederek müvekkili şirketin ihale konusu 3 kalem kimyevi gübreyi temin etmesini kabul ederek sözleşmeyi ilgili 3 kalem gübre üzerinden yaptıklarını, müvekkilinin ihale konusu tüm teminat mektuplarını davalı tarafından rızaen iade ettiğini, davalı idarenin, müvekkili şirketin uhdesinde kalan ihale konusu diğer 2 kalem kimyevi gübre için sözleşme imzalamaya gelmediğinden bahisle, Altınova Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğündeki alacağının 1.088.118,20 TL bedellik kısmına geçici teminat yerine bloke koyduğunu, müvekkile ait tüm teminat mektuplarını iade etmişken geçici teminatı irat olarak kaydetme işlemi yerine müvekkili şirketin alacağına kesinti yaparak bloke işlemi uygulamasının hiçbir hukuki dayanağının bulunmadığını ileri sürerek davalı idare tarafından bloke konulan 1.088.118,20 TL'nin, bloke tarihinden ödeme tarihine kadar işleyecek olan ticari kredilere uygulanan avans faizi ile birlikte tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının 5 kalem gübreden 3 kalem gübre alım işinin sözleşmesini imzaladığını, 2 kalem gübre alım işi için yasal süresi içinde sözleşme imzalamaya gelmediğini, davacı şirket tarafından 2 kalem sözleşmeyi imzalamaması için belirtilen durumların mücbir sebep sayılamayacağını, davacı şirketin bu yükümlülüğünü yerine getirmediğini, bu nedenle Kamu İhale Kanunu 44. maddesi gereğince, müvekkili idarenin, sözleşmesi imzalanan ve teslim edilen gübre bedellerinden, sözleşmesi imzalanmayan 2 kalem kimyevi gübre alım işi için firmanın vermiş olduğu teklifin %3'üne tekabül eden 1.088.118,20 TL geçici teminat tutarını irat kaydettiğini, geçici teminat bedelinin irat kaydedilmesinin yasaya ve idari şartnameye uygun olduğunu, davacı şirket tarafından Ankara 8. İdare Mahkemesinde irat kaydedilen 1.088.118,20 TL geçici teminat bedelinin tahsili talepli dava açıldığını, mahkemece davacı tarafından idari başvuru yollarını tüketmesi gerektiği yönünde karar verildiğini, bu kararın kesinleştiğini, davacının idari başvuru yollarını tüketmeksizin alacak davası açmasının kabul edilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ihalenin 07.08.2018 tarihinde, davalı idare tarafından sözleşmeye davetin ise 10.09.2018 tarihinde, ihaleden 34 gün sonra yapıldığı, bu süreçte 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu 10. maddesinde belirtilen mücbir sebep hallerinden hiçbirisinin bulunmadığı, Kurum tarafından da belirlenen mücbir sebep halinin de olmadığı, davacının ihaleye katılırken, ihalenin konusunu ve şartlarını bildiği, tacir olan davacının basiretli davranarak, ihale konusu malzemenin ithaline yönelik şartları araştırması, 34 günlük sürede meydana gelebilecek kur artışını hesaplayarak teklif vermesi gerektiği, bu sebeple davacının sözleşmeyi imzalamamasına dayanak olarak ileri sürdüğü mücbir sebep gerekçelerinin yerinde görülmediği, ihaleye ilişkin İdari Şartnamenin 29. maddesinde, ''geçici teminatın, ihale üzerinde bırakılanın kesin teminatı verip, sözleşmeyi imzalaması halinde iade edileceği, 41.4. maddesinde ise mücbir sebep halleri dışında ihale üzerinde bırakılan isteklinin sözleşmeyi imzalamaması halinde geçici teminatın gelir kaydedileceğinin'' düzenlendiği, davacı sözleşmeyi imzalamadığından, mücbir sebep hali de ispatlanamadığından, davalı idare tarafından teminatın gelir kaydedilmesinde hukuka aykırılık görülmediği, davacının alacağının bulunduğu Altınova Tarım İşletmesi Müdürlüğünün, davalıya bağlı işletme olduğu, bu sebeple davacının, başka yerde bulunan alacağına el konulduğu iddiasının yerinde bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm, davacı vekilince istinaf edilmiştir.
IV. İSTİNAF
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş, hüküm, davacı vekilince temyiz edilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Dava ve Hukuki Nitelendirme
Dava, teminat bedelinin iadesi istemine ilişkindir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Yapılan yargılama ve saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kuralları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre yapılan istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 353/1-b(1) hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine ilişkin kararın usul ve yasaya uygun olduğu kanısına varıldığından Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. SONUÇ: Yukarda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın HMK'nın 370/1 hükmü uyarınca ONANMASINA, aynı Kanun'un 372. maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine, 04.03.2025 tarihinde kesin olarak oy birliğiyle karar verildi.