"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/782 Esas, 2023/302 Karar
HÜKÜM : Kısmen kabul
Taraflar arasında görülen davada mahkemece verilen kararı onayan Dairenin kararı aleyhinde davalı tarafça karar düzeltme talebinde bulunulmuş olmakla, tüm belgeler okunup, incelendikten sonra gereği konuşulup görüşüldü:
KARAR
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili ile davalı arasında LPG gaz alımı konusunda bayilik anlaşması olduğunu, davalıdan müvekkilinin gaz alımı yaptığını, anlaşma süresince müvekkilinin aldığı gaz bedelini ödediğini ve borcu bulunmadığını, müvekkilinin Yapı Kredi Bankası'na ait boş çeki davalı şirkete yaklaşık beş yıl önce teminat olarak verdiğini, sözleşme süresi 20 gün önce bittiğinden müvekkilinin başka bir firma ile anlaşma imzaladığını, bu anlaşma akabinde herhangi bir zarar olmamasına rağmen, sırf müvekkilini yeni anlaşmadan caydırmak için davalının çeki anlaşmaya aykırı doldurarak bankaya ibraz ettiğini ileri sürerek davalı şirkete borçlu olmadığının tespiti ile çekin iptaline kararı verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece bozma ilamına uyularak davacı şirkete ait 2010 yılı yevmiye defterinin kapanış yevmiye kaydında 28.12.2010 çek keşide tarihi itibari ile 312.440,00 TL tutarlı bir çek kaydında rastlanmadığı, dolayısıyla dava konusu çekin birbirini teyit edecek şekilde her iki tarafın ticari defterlerinde kayıtlı olmadığı, çek keşide tarihi itibari ile ve yıl sonu kapanış tarih itibari ile 312.440,00 TL borç kaydının davacının ticari defterlerinde olmadığı, davalı şirketin dava konusu çek bedeli kadar alacağı yevmiye defterine kayıt ettiği ancak çeki alınan çekler hesabına kaydetmediği, dayanak belge olmaksızın 31.12.2010 tarihinde davacıya 312.440,00 TL'lik mal satıldığı, buna karşılık davacının bu bedel kadar borçlandırıldığına dair davalı defterindeki kayıttan dolayı davalının satış kaydından KDV hesap kaydı yapmadığı, davalı şirket tarafından kendi defterlerine çek bedeli kadar davacı şirket hesabına alacak kaydı yapılmış olmakla birlikte bu miktar mal satıldığının, teslim edildiğinin, fatura kesildiğinin ortaya konulamadığı ve tespit edilemediği, böylece borçlandırmaya esas teşkil eden satışın gerçek bir işleme dayanmadığı, tarafların ticari defter kayıtlarının da birbirini doğrulamadığı, davanın taraflarının aynı zamanda davaya konu senedin keşidecisi ve lehtarı oldukları, bu nedenle temel ilişkinin tarafları arasında gerek biçimsel soyutluk gerekse temel ilişkiden kaynaklanan kişisel def'ilerin senedi iyi niyetle devralan üçüncü kişilere karşı ileri sürülüp sürülemeyeceği ile ilgili olan maddi soyutluktan söz edilemeyeceğinden ve davacı şirketin taraflar arasındaki alışverişten dolayı borçlu olmadığı tespit edildiğinden davacı şirketin borçlu olmadığına ve senedin bedelsiz olduğuna dair kişisel def'ileri öne sürebileceğinden davacı şirketin dava konusu çekten dolayı davalıya borçlu olmadığının anlaşıldığı, çek iptali davasının çekin hamili tarafından açılabileceği, davacının keşideci olduğu, hamil sıfatı taşımadığı, çekin keşidecisinin çekin iptali davasını açmakta hukuki yararının bulunmadığı gerekçeleri ile davanın kabulüne davacının 312.440,00 TL bedelli 28.12.2010 keşide tarihli çekten ötürü davalıya borçlu olmadığının tespitine, çek iptali isteminin reddine karar verilmiş, hüküm davalı tarafça temyiz edilmiş, Dairemizin 22.04.2024 tarihli, 2023/5879 E. ve 2024/3152 K. sayılı kararı ile onanmasına karar verilmiş, Dairemiz ilamına karşı davalı tarafça karar düzeltme yoluna başvurulmuştur.
IV. KARAR DÜZELTME İNCELEMESİ
A.Dava ve Hukuki Nitelendirme
Dava, taraflar arasındaki bayilik sözleşmesi sırasında teminat olarak verildiği belirtilen çekten dolayı borçlu olunmadığının tespiti ile çek iptali taleplerine ilişkindir.
B.Değerlendirme ve Gerekçe
Dosyadaki yazılara, mahkeme kararında belirtilip Yargıtay ilamında benimsenen gerektirici sebeplere göre, davalının 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (HUMK) 440. maddesinde sayılan hallerden hiçbirini ihtiva etmeyen karar düzeltme itirazlarının reddi gerekir.
V. SONUÇ: Davalının karar düzeltme itirazlarının HUMK'un 442. maddesi gereğince REDDİNE, aşağıda yazılı bakiye 391,60 TL karar düzeltme ret harcının ve 3506 sayılı Yasa ile değiştirilen HUMK'un 442/3 hükmü uyarınca takdiren 3.605,00 TL para cezasının karar düzeltme isteyenden alınarak Hazine'ye gelir kaydedilmesine, 14.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.