"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2022/618 Esas, 2022/1071 Karar
HÜKÜM : Her iki birleşen davanın da reddine
İlk Derece Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
KARAR
I. DAVA
1.Birleşen Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/1097 E. sayılı dava dosyasında davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili şirketin dava dışı ... Elektrik ve Güvenlik Sist. San. Tic. Ltd. Şti. ile 08.11.2013 tarihinde ... Konaklama Merkezi Başkanlığı Çadırkent Tesisi Elekrik Güçlendirme Yapım İşi ile ilgili olarak taşeron sözleşmesi imzaladığını, bu sözleşme gereği yapacakları işten alacağı malzemelerden dolayı 9 adet çeki ... Şirketi'ne teslim ettiğini, bu şirketin davaya konu çekleri ... Aydınlatma'ya teslim ettiğini, ancak müvekkili şirketin çekin karşılığı olan malzemeleri bu şirketten teslim almadığını, malı teslim edecek olan ... Aydınlatma Ltd. Şti.'nin yetkililerinin ticari işletmesini fiilen kapatarak ortadan kaybolduğunu, Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/1874 E. sayılı dosyası ile çek iptali ve menfi tespit talepli dava açıldığını, söz konusu çekler hakkında tedbir kararı verildiğini, hakkında tebdir kararı verilen dava konusu çeklerden ...'a ait 25.04.2014 tarihli, 40.000,00 TL'lik çekin ve Kuveyt Türk Bankası A.Ş.'ye ait 15.02.2014 tarihli 30.000,00 TL'lik çekin davalı ...Ş. tarafından icra takibine konu eldiğini, takip konusu çeklerin ciranta SHM Elektrik şirketince davalı bankaya teminat olarak verildiğini iddia ederek müvekkilinin fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile davalı bankaya 70.000,00 TL borçlu olmadığının tespitine ve davalının %40'dan aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına mahkum edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Birleşen Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/1098 E. sayılı dava dosyasında davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili şirketin dava dışı ... Elektronik ve Güvenlik Sist.San. Tic. Ltd. Şti. ile 08.11.2013 tarihinde ... Konaklama Merkezi Başkanlığı Çadırkent Tesisi Elektrik Güçlendirme Yapım İşi ile ilgili olarak taşeron sözleşmesi imzaladığını, bu sözleşme gereği yapacakları işten ve alacağı malzemelerden dolayı .... Adana Şubesi'ne ait 10.02.2014 tarihli, 50.000,00 TL, 15.02.2014 tarihli 30.000,00 TL, 25.02.2014 tarihli, 40.000,00 TL, 28.02.2014 tarihli, 50.000,00 TL, 05.03.2014 tarihli, 50.000,00 TL bedelli çekler ile ... Adana Şubesi'ne ait 15.03.2014 tarihli, 50.000,00 TL, 20.04.2014 tarihli, 40.000,00 TL, 25.04.2014 tarihli, 40.000,00 TL, 30.04.2014 tarihli, 40.600,00 TL bedelli çekleri Technoteam Şirketi'ne teslim ettiğini, ... Elektronik ve Güvenlik Sist. San. Tic. Ltd.Şti.'nin sözleşme gereği teslim etmesi gereken malzemeleri temin etmek için söz konusu çekleri ... Elektronik ... Aydınlatma Enerji Elektrik Bilgisayar End. Ürn. ve İnş. Mlz. Turz. Oto İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.'ne teslim ettiğini, ancak müvekkili şirketin çekin karşılığı olan malzemeleri bu şirketlerden teslim almadığını, müvekkillerinin borçlu olmadığına ve çeklerin iptaline ilişkin Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/1874 E. sayılı dosyası ile çek iptali ve menfi tespit talepli dava açıldığını ve söz konusu çekler hakkında tedbir kararı verildiğini, Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/1874 E. sayılı dosyasından görülen davada davalı bankayı davaya dahil etmek istediklerini, ancak mahkemece ayrı bir dava açılması gerektiğinden taleplerinin reddedildiğini iddia ederek ....'ye ait 05.03.2014 tarihli, 50.000,00 TL'lik çek ile ....'ye ait 28.02.2014 tarihli, 50.000,00 TL 'lik çek ve 25.02.2014 tarihli, 40.000,00 TL'lik çeklerin iptaline, bu çeklerden dolayı müvekkilinin fazlaya ilişkin haklarının saklı kalmak kaydı ile 140.000,00 TL borçlu olmadığının tespitine, icra takibinden sonra yapılan ödemeler yönünden ise ödenen miktarların istirdadına, davalının %40'dan aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına mahkum edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Birleşen Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/1097 E. sayılı dava dosyasında davalı ...Ş. vekili cevap dilekçesinde; çeklerin düzgün bir ciro silsilesi ile müvekkili bankaya fiziken teslim ve temlik edildiğini, iptal davası açılacak ise sadece müvekkili banka tarafından açılabileceğini, müvekkili bankanın iyi niyetli hamil olduğunu, son cirantalar olan ... Aydınlatma Ltd. Şti. ile S.H.M. Aydınlatma Ltd. Şti'.nin kullandıkları ve ödemedikleri krediler nedeni ile müvekkili bankaya borçlu olmalarından dolayı davaya konu çeklerin bu şirketler tarafından tahsili halinde kredi borçlarına mahsup edilmek üzere beyaz ciro ile ciro edilmek suretiyle müvekkili bankaya teslim edildiğini ve müvekkili bankaya ciro edilmesinin geçerli bir hukuki nedene dayandığını, çeklerdeki ciroların rehin cirosu olduğuna dair iddiaların yazılı delille ispatının gerektiğini, çeklerin teminat olarak verildiği iddiasının dinlenebilmesinin mümkün olmadığını, beyaz cironun temlik cirosu olup temlik cirosu olmasının asıl olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2.Birleşen Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/1098 E. sayılı dava dosyasında davalı ... TA.Ş. vekili cevap dilekçesinde; müvekkili bankanın davacılar aleyhine bir kısım icra takipleri başlattığını, bahse konu icra dosyalarının davacılardan ... Ltd. Şti. tarafından 17.04.2014 tarihinde ödenerek kapatıldığını, çeklerde ...'ün avalist, ... Ltd. Şti.'nin ise keşideci olduğunu, davanın ... Ltd. Şti. açısından istirdat, ... açısından ise menfi tespit davası olarak görülmesi gerektiğini, davanın zaman aşımına uğradığını, davacı ... açısından icra dosyalarının diğer davacı tarafından ödenmiş olması nedeni ile hukuki yarar bulunmadığını, davacıların müvekkili banka ile görüşüp tamamen rızaya dayalı ödeme yaptıklarını, davacının dava dayanağının sadece çek istihbarat föyü adlı ve tek bir banka tarafından imzalanmış olan bir adi yazılı belge olduğunun açık olduğunu, çekin teminat cirosu olarak alındığı iddiasının gerçek dışı olduğunu ve avalistin de böyle bir dava açma hakkının zaten bulunmadığını savunarak davanın reddi ile tazminat istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince, davaya konu çekler yönünden davalı bankalara yapılan ciroda, teminat cirosu olduğuna ilişkin herhangi bir ibare bulunmadığı, ... Aydınlatma ... Ltd. Şti. tarafından dava konusu çekler davalı bankalara teslim edilirken yapılan cironun, temlik cirosu olduğu kabul edilerek keşideci ile lehtar arasındaki hukuki ilişkiden kaynaklanan şahsi def'ilerin ciro yolu ile hamil olan davalı bankalara karşı ileri sürülebilmesinin çeklerin iktisabında bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olma şartına bağlı olduğu, davalı bankaların, çeklerin iktisabında bile bile borçlunun zararına hareket ettiği yönünde davacıların hiçbir delil ibraz etmediği, davalı bankaların iyi niyetli 3. kişi sıfatıyla ve yetkili hamil olarak çekleri temlik cirosu ile devraldığı anlaşıldığından aksi yöndeki davacılar vekilinin beyanlarına itibar edilmeyerek birleşen dosyalar yönünden davacıların açtığı menfi tespit davalarının reddine karar verilmesi gerektiği, davacıların açtığı davalar nedeni ile birleşen 2015/1097 E. sayılı dava dosyasında davalı Anadolu Bank A.Ş.'nin elinde bulunan 30.000,00 TL ve 40.000,00 TL bedelli ve birleşen 2015/1098 E. sayılı dava dosyasında davalı ...Ş.'nin elinde bulunan 40.000,00 TL, 50.000,00 TL, 50.000,00 TL bedelli çeklerin bankaya ibrazı halinde karşılığı olsa dahi ödeme ve icra takiplerinin yapılmasının tedbir kararı ile yasaklandığı, bu tedbir kararlarının teminatı yatırılmak sureti ile infaz edildiği, birleşen davalara konu bu çeklerin, ibraz edilmesine rağmen tedbir kararı nedeni ile ödeme yapılmamasından dolayı davalı bankaların alacağına ulaşması geciktirildiği için davalı bankalar yararına ve davacılar aleyhine tazminat verilmesi gerektiği gerekçesiyle birleşen Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/1097 E. ve 2015/702 K. sayılı dava dosyası ile birleşen Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/1098 E. ve 2015/760 K. sayılı dava dosyası yönünden verilen kararlarda direnilmesine, birleşen Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/1097 E. ve 2015/702 K. sayılı dava dosyası yönünden, davanın reddine, çek bedellerinin %20'si olan 14.000,00 TL tazminatın davacılardan alınarak davalılara ödenmesine, birleşen Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/1098 E. ve 2015/760 K. sayılı dava dosyası yönünden, davanın reddine, çek bedellerinin %20'si olan 28.000,00 TL tazminatın davacılardan alınarak davalıya ödenmesine karar verilmiş, hüküm, her iki birleşen davada davacılar vekilince temyiz edilmiştir.
IV. TEMYİZ İNCELEMESİ
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu çeklerin davalı bankalar tarafından rehin cirosu ile devralınıp alınmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 72 nci maddesi ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 689 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
6100 sayılı Kanun’un 373 üncü maddesinin beşinci fıkrası gereğince Dairemizce yeniden yapılan incelemede; yapılan yargılama ve saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kuralları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen direnme kararında bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre her iki birleşen davada davacılar vekilinin bütün temyiz itirazları yerinde değildir.
V. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, her iki birleşen davada davacıların temyiz istemlerinin reddi ile İlk Derece Mahkemesince verilen kararın 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci ve 373 üncü maddesinin beşinci fıkraları uyarınca ONANMASINA, aynı Kanun'un 372 nci maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, temyiz harcı peşin alındığından başkaca harç alınmasına mahal olmadığına, 07.11.2024 tarihinde kesin olarak oy çokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY
Çoğunlukla ortaya çıkan uyuşmazlık, Dairemizin bozma kararına yönelik direnme karının yerinde olup olmadığı ve dolayısıyla temyiz incelemesinin dairemizce mi yoksa Hukuk Genel Kurulunca mı yapılması gerektiği noktasında toplanmaktadır.
Dairemizin 20.06.2022 gün ve 2020/4799-5082 sayılı kararında belirtilen bozma sebebi usule, yasaya ve dosya kapsamına uygun olup bu karara yönelik ilk derece mahkemesince verilen direnme kararının temyiz incelemesinin yapılması için dosyanın Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesi gerektiği görüşünde olduğumdan, temyiz incelemesinin Dairemizce yapılması ve sonuç olarak direnme kararının ONANMASI yönündeki sayın çoğunluğun görüşüne katılmamaktayım.