"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki davacı/3.kişi tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Dosyadaki bilgi ve belgelerden ve dava dilekçesinden;
Davacının, Gaziantep İcra Dairesi'nin 2019/94410 E. sayılı dosyasında Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, ... Mah. 6664 Ada, 3 Parselde kayıtlı 123/16675 arsa paylı, D-blok, 4. Kat 16 Numaralı taşınmazın 06/09/2022 tarihinde yapılan ihale neticesinde satışı gerçekleştirildiğini ve taşınmazın davalıya ihale edildiğini, yapılan ihalenin usule ve yasaya aykırı olduğunu, Müvekkili ...'nın, ihaleye konu Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, ... Mah. 6664 Ada, 3 Parselde kayıtlı 123/16675 arsa paylı, D-blok, 4. kat 16 numaralı taşınmazın satışı için 12.07.2017 tarihinde dava dışı müteahhit firma ... ... Gayrimenkul İnş. Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti. ile satış sözleşmesi imzaladığını, İlgili satış sözleşmesi gereğince ödenmesi gereken 183.000 TL satış bedelinin tamamı müvekkili tarafından satıcı müteahhit firmaya ödendiğini, taşınmaz 31.05.2018 tarihinde müvekkiline teslim edildiğini ve müvekkili tarafından taşınmaza ait abonelikler de alındığını, Müvekkili tarafından ilgili satış sözleşmesi gereğince tüm yükümlülükler yerine getirilmemesine rağmen dava dışı satıcı müteahhit firma taşınmazın müvekkiline devrini yapmaktan imtina ettiğini, Müvekkili; taşınmazın 06.06.2018 tarihinde dava dışı müteahhit satıcı firma tarafından muvazaalı bir şekilde dava dışı Ada 27 Gayrimenkul isimli şirkete devredildiğini ve dahası taşınmaz üzerine Türkiye İş Bankası lehine 14.09.2017 tarihli 40504 yevmiye numaralı 15.000.000,00 TL bedelli 1. derece ipotek tesis ettirildiğini tespit ettiğini, Müvekkili taşınmazın devrini alamaması üzerine; söz konusu taşınmazın müvekkili adına tescil edilmesi yanı sıra terditli olarak müvekkili tarafından ödenen satış bedelin iadesi talebi ile dava dışı ... ... Gayrimenkul İnş. Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Ada 27 Gayrimenkul unvanlı şirketler aleyhine Gaziantep 2. Tüketici Mahkemesi'nin 2018/678 Esas sayılı dosyası ile dava açtığını, İlgili tapu iptal ve tescil davasında Mahkeme tarafından tescil talepleri yönünden davanın reddine, taşınmaz bedelinin ödenmesi yönünde ise davanın kısmen kabulüne karar verildiğini, ilgili karara karşı istinaf kanun yoluna başvurulduğunu dosyanın istinaf incelemesi devam ettiğini, Müvekkili tarafından satış bedeli ödenen aynı zamanda zilyeti konumunda bulunan taşınmazın ihale yolu ile satışa çıkarıldığına ilişkin ilgili icra dairesi tarafından müvekkiline hiçbir tebligat yapılmadığını, Müvekkilinin satış bedelinin tamamını ödediği ve zilyetliğine sahip olduğu taşınmazın tescilini alamaması nedeni ile tapu iptal ve tescil davası açtığını, bu dava derdest iken taşınmazın ihale yolu ile satışının gerçekleşmesi müvekkilinin menfaatinin açıkça ihlal edilmesine neden olduğunu, anılan sebeplerle davanın kabulüne karar verilerek yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yüklenmesini talep ve dava edildiği anlaşılmıştır.
İlk derece mahkemesince 16.09.2022 tarihli tensip tutanağının 12 numaralı ara kararı ile davacının İİK. nun 134. maddesine 7343 sayılı Kanunun 27. maddesi ile eklenen 3. fıkrasında sayılanlar dışında olduğu kabul edilerek, davacıya " 12.477,53 TL. eksik nispi harcı yatırması için 2 haftalık kesin süre verilmesine, aksi taktirde Harçlar Kanununun 30. maddesi ve HMK. 150. madde uyarınca dosyanın işlemden kaldırılacağı " şeklindeki ara kararının oluşturulduğu,
Davacının süresinde ara kararında belirtilen 12.477,53 TL. nispi harcı ve teminatı yatırdığı,
İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonunda;
"1- Davanın aktif husumet yokluğundanREDDİNE,
2- İhale bedeli olan 720.100,00 TL. nin % 5' i oranında para cezasının davacıdan alınarak hazineye irat kaydına,
3- Alınması gereken 49.190,03 TL. harçtan peşin alınan 80,70 TL. harcın ve 12.477,53 TL. tamamlama harcının mahsubu ile 36.631,80 TL. harcın davacıdan alınarak hazineye irat kaydına, " karar vermiştir.
Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince davacının istinaf sebepleri yerinde görülmediğinden istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin ve Bölge Adliye Mahkemesinin, ihaleye konu taşınmazı satış sözleşmesi ile satın alan davacının İİK. nun 134. maddesine 7343 sayılı Kanunun 27. maddesi ile eklenen 3. fıkrasında sayılanlar dışında olduğu kabul edilerek davanın nispi harca tabi olduğuna ilişkin gerekçe ve kararları yerindedir.
İİK. nın 7343 sayılı Kanunun 27. maddesi ile değişik 134. maddesine göre ihalenin feshi talebinin 30.11.2021 tarihinden sonra, kanunda belirtilen istisnai taraflar dışında kalan gerçek ya da tüzel kişiler tarafından yapılması halinde ihale bedeli üzerinden nispi harca tabi olduğu ve nispi harcın yarısının peşin yatırılacağı tartışmasızdır.
Aynı şekilde ihale bedelinin % 5' i oranında teminat yatırılması da şarttır.
Ancak; İlk Derece Mahkemesi tensip zaptında dava açılırken alınacak harcın oranı ve miktarını hatalı belirlemiştir.
Şöyle ki;
İİK. nun değ. 134/3. maddesine göre alınacak nispi harç ihale bedeline göre hesaplanacak miktarın yarısıdır.
Dava açılırken alınacak nispi harç, 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca çıkarılan Yargı Harçları Tarifesindeki oran üzerinden belirlenen miktardır.
Bu oran dava açılış tarihi itibarı ile binde 68,31 olup, normal hukuk davalarında bu orana göre belirlenen miktarın 1/4' ü peşin harç olarak alınır.
Kanun koyucu normal hukuk davalarında peşin alınacak harç oranını 1/4, ihalenin feshi davalarında ise 1/2 olarak belirlemiştir.
Mahkeme ise ihale bedeli üzerinden belirlenen binde 68,31 oranındaki nispi harcın 1/2 sini peşin alması gerekirken 1/4 ünün 1/2 sini hesaplamıştır. Bu hesap tarzı hatalıdır.
Somut davada yatırtılması gereken peşin harç, 720.100,00 TL. ihale bedeli üzerinden binde 68,31 oranı ile hesaplanan 49.190,31 TL nispi harcın 1/2 si olan 24.595,01 TL.'dir.
Mahkemece nispi harcın 1/2 si yerine 1/4' ünün 1/2 si alınarak davaya devam edilmesi hatalı olup, noksan peşin harç tamamlatılarak yargılama yapılması için Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılması, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması gerekmiştir.
Harcı yatırılmayan/tamamlanmayan davaya devam edilemeyeceğinden, harç yatırılmadan/tamamlanmadan hiç bir usulü işlem yapılamayacağından, yapılacak iş, peşin alınması gereken24.595,01 TL. den dava açılırken yatırılan 80,70 TL. ile yargılama sırasında yatırtılan 12.477,53 TL. nin mahsubu ile noksan kalan 12.036,78 TL. peşin harcı tamamlatmak üzere Harçlar Kanunu'nun 30. maddesine göre işlem yaparak sonuca gitmektir.
Davanın yürütülmesi için zorunlu olan peşin harcın hüküm ile tamamlatılması usule aykırıdır.
Ayrıca, Harçlar Kanunu'nun 30. maddesine göre verilecek süre 2 hafta olmayıp, bir daha ki celseye kadardır.
SONUÇ :
Yukarıda yazılı nedenlerle, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi'nin 22.03.2024 tarih ve 2024/30 E. 2024/602 K. sayılı kararının 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nın 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nın 373/1. maddeleri uyarınca KALDIRILMASINA,
Gaziantep 5. İcra Hukuk Mahkemesinin 21.11.2023 tarih ve 2023/423 E. 2023/494 K. sayılı kararının re'sen BOZULMASINA, bozma nedenine göre şikayetçinin esasa ilişkin temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 09.10.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.