"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Çeke dayalı kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile ilamsız icra takibinde, borçlunun, dayanak çekin süresinde bankaya ibraz edilmediği ve karşılıksızdır işlemi yapılmadığı nedeniyle kambiyo vasfını taşımadığını ileri sürerek ödeme emrinin iptalini talep ettiği, İlk Derece Mahkemesince; şikayetin reddine karar verildiği, kararın borçlu tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince; istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına ve yeniden hüküm kurularak, davanın kabulü ile taleple bağlı kalınarak ödeme emrinin iptaline karar verildiği anlaşılmıştır.
İİK'nın 170/a maddesi uyarınca, icra mahkemesi, müddetinde yapılan şikayet ve itiraz dolayısıyla, usulü dairesinde kendisine intikal eden işlerde takibin müstenidi olan kambiyo senedinin bu vasfı haiz olmadığı veya alacaklının kambiyo hukuku mucibince takip hakkına sahip bulunmadığı hususlarını gerek talep üzerine gerek resen nazara alarak bu fasla göre yapılan takibi iptal edebilir.
Takibe konu çekin düzenlenme tarihinde yürürlükte olan 6102 Sayılı TTK'nın 808/1. maddesine göre, çekin süresinde muhatap bankaya ibraz edildiğinin, ibraz günü de gösterilmek suretiyle çekin üzerine yazılmış olan tarihli bir beyanla tespiti zorunlu olup, ibraz hususunun belge üzerine yazılan bu şerh ile kanıtlanması gerekmektedir. Süresinde ibraz edilen çekin ödenmediğinin, aynı Kanunun 808/2. maddesi gereğince, muhatap tarafından, ibraz günü de gösterilmek suretiyle "çekin üzerine yazılmış olan tarihli bir beyanla" belirlenmesi halinde hamilin, cirantalar, keşideci ve diğer çek borçlularına karşı başvurma hakkı bulunmaktadır. Aksi takdirde, alacaklı müracaat hakkını kaybeder.
TTK'nın 809/1. maddesine göre de; çekin, ibraz süresi içinde muhatap bankaya ibrazı, protesto veya buna denk işlemle belirlendiği takdirde, yasal şekilde ibraz edildiğinin kabulü gerekir.
Somut olayda, takip dayanağı 30.07.2022 düzenlenme tarihli çek, 03.08.2022 tarihinde muhatap banka Denizbank A.Ş.’nin 3. Cadde Bahçeşehir şubesine ibraz edilmiş, arkasına ibraz yerine geçebilecek "iş bu çek tahhüt bedeli olan 3600 TL Denizbank A.Ş. tarafından tarafıma ödenmiştir" şerhi konularak alacaklı hamil ve muhatap banka tarafından imzalanmış olup, bahsi geçen şerh, bankanın süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için karşılığının bulunmaması halinde ödemekle yükümlü olduğu tutarın ödendiğine dair açıklamayı ve ibraz
tarihini de taşıdığından çekin üzerine yazılmış olan tarihli bir beyanla çekin karşılığının olmadığı ve süresinde muhatap bankaya ibraz edildiğinin kabulü gerekir.
O halde, Bölge Adliye Mahkemesince, yukarıda yazılı gerekçe ile şikayetin reddine karar verilmesi gerekirken, şikayetin kabulü yönünde hüküm tesisi isabetsiz olup Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:
Alacaklının temyiz itirazlarının kabulü ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesinin 05.07.2024 tarih ve 2023/1221 E. - 2024/2059 K. sayılı kararının yukarıda yazılı nedenlerle, 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nun 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nun 373/2. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 16.01.2025 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.
Dr. ...'in Karşı Oy Yazısı:
TTK 808 maddesine göre “ (1) Zamanında ibraz edilmiş olan çekin ödenmemiş olduğu ve ödememe hali:
a-) Resmi bir belge, “protesto” ile
b-) Muhatap tarafından, ibraz günü de gösterilmek suretiyle, çekin üzerine yazılmış olan tarihli bir beyanla,
c-) Bir takas odasının çek zamanında teslim edildiği halde ödenmediğini tespit eden tarihli bir beyanıyla, sabit bulunduğu takdirde hamil: cirantalar, düzenleyen ve diğer çek borçlularına karşı başvurma haklarını kullanabilir.
Somut olayda takibe konu çek arkasında "iş bu çek taahhüt bedeli olan 3600 TL Denizbank AŞ tarafından tarafına ödenmiştir. 03.08.2022 15.40" ibaresi ile Denizbank AŞ ait kaşe ve imzanın bulunduğu görülmekte olup TTK’nın 808. maddesi (b) bendine uygun bir ibraz bulunmamaktadır. Anılan hükme göre çekin bankaya ibraz edildiğinde karşılığı bulunup bulunmadığı, ödeme sebebi yazılmamıştır. Bu nedenle çek arkasında yazılı ibarenin geçerli bir bankaya ibraz şerhi olduğundan söz edilemez.
Alacaklı TTK’nın 808 maddesi uyarınca borçluya karşı müracaat hakkını kaybeder. Süresinde geçerli bir ibraz şerhi olmayan çek, çek niteliği ortadan kalktığı için bu husus İİK’nun 170/a-2 maddesi uyarınca kendiliğinden mahkeme göz önüne alınarak takibin iptaline karar verilmesi gerektiği görüşündeyim.
İİK’nun İİK 170/a maddesinin ikinci fıkrası, icra mahkemesine süresinde yapılan şikayet ve itirazlarda takibe bağlı olmaksızın mahkemece kendiliğinden uygulaması gereken bir hüküm olduğundan, Bölge Adliye Mahkemesinin takiple bağlı kalınarak geçerli bir çek ibraz şerhi bulunmadığı nedeniyle ödeme emrinin iptaline kararı vermesini de doğru bulmuyorum.
Çoğunluğun çek arkasındaki ibareyi geçerli bir ibraz şerhi kabul ederek şikayetin reddi yönündeki bozma görüşüne katılamıyorum. 16.01.2025