"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı İlk Derece Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki davalı/alacaklılar tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Sair temyiz itirazları yerinde değil ise de;
Borçlular hakkında, Ankara 30. İcra Müdürlüğünün 2016/19992 (2021/17023) Esas sayılı dosyasında başlatılan genel haciz yolu ile ilamsız icra takibinin, Asliye Hukuk Mahkemesince verilen itirazın iptali kararı gereğince devamı sırasında borçluların İcra Mahkemesine yaptıkları başvuru ile; söz konusu icra takibinin borçlusu olan ... A.Ş. tarafından takibin alacaklısı olan ... A.Ş. hakkında İstanbul Anadolu 12. İcra Müdürlüğünün 2019/17394 Esas sayılı dosyasında başlatılan ilamsız takibinin de icra hukuk mahkemesinin itirazın kaldırılması kararı gereğince devam ettiğini ve bu dosyadaki alacak tutarının, şikayete konu takip dosyasındaki borçtan fazla olduğunu ileri sürerek, alacaklı olunan takip dosyasındaki alacağın, Ankara 30. İcra Müdürlüğünün 2016/19992 Esas (2021/17023) sayılı takip dosyasındaki borç ile takas ve mahsubunu talep ettikleri, İlk Derece Mahkemesince istemin reddine hükmedildiği, kararın borçlular tarafından istinaf edilmesi sonucunda Bölge Adliye Mahkemesince, her iki takipte tarafların aynı olmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği bu kararın temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 30.05.2024 tarihli, 2024/665 E.-2024/5580 K. sayılı ilamı ile takas mahsuba konu Ankara 30. İcra Müdürlüğünün 2016/19992 Esas (2021/17023) sayılı dosyasında takip borçlusu olan ... Telekomünikasyon Paz.San. ve Tic.A.Ş.'nin İstanbul Anadolu 12. İcra Dairesinin 2019/17394 Esas sayılı dosyasında alacaklı konumunda; Ankara 30. İcra Müdürlüğünün 2016/19992 Esas (2021/17023) sayılı dosyasında takip alacaklısı olan ... Plastik Makineleri A.Ş.’nin ise İstanbul Anadolu 12. İcra Müdürlüğünün 2019/17394 Esas sayılı dosyasında borçlu konumunda yer aldığı, Ankara 30. İcra Müdürlüğünün 2016/19992 Esas (2021/17023) sayılı dosyasında bu tarafların yanında alacaklı olarak ...'ın; borçlu olarak da ...'nin yer almasının her iki ilamda alacaklı ve borçlu konumunda yer alan şikayetçi ...A.Ş.’nin takas-mahsup talebinin esasının incelemesine engel teşkil etmeyeceği görülmekle borçlu şirketin takas mahsup talebinin esasının incelenerek oluşacak sonuca göre karar verilmesi için Bölge Adliye Mahkemesi kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verildiği, İlk Derece mahkemesince, bozma ilamına eylemli uyularak yapılan yargılama neticesinde aldırılan bilirkişi raporu doğrultusunda şikayetin kabulü ile; Ankara 30. İcra Müdürlüğünün 2021/17023(1. Genel İcra Müdürlüğünün 2023/52373) sayılı takip dosyasının İstanbul Anadolu 12. İcra Müdürlüğünün 2019/17394 Esas sayılı takip dosyası ile takas ve mahsubuna, Ankara 30. İcra Müdürlüğünün 2021/17023 (1. Genel İcra Müdürlüğünün 2023/52373) sayılı dosyasının icra vekalet ücreti yönünden devamına karar verildiği, kararın alacaklılar tarafından temyiz edildiği görülmüştür.
Mahkemesince, bozmaya uyulup, uyulmadığına ilişkin ara karar oluşturulmadan doğrudan bozma ilamı doğrultusunda tensiben işlem yapılarak bozma kararına uygun şekilde karar verilmesi karşısında "Mahkemenin bozma kararına eylemli uyduğu" kabul edildiğinden, bu usuli hata sonuca etkili görülmemiştir.
Borçluların icra mahkemesine başvurusu, İİK'nin 71/1. maddesine dayalı takibin kesinleşmesinden sonraki döneme ilişkin takas/mahsuba dayalı itfa itirazıdır.
Takas hakkı, doğduğu tarihten itibaren kullanılabilen ve karşı tarafa ulaştığı anda geriye yönelik olarak hukuksal sonuç meydana getiren ve yenilik doğuran, alacağı ve borcu küçük alacak oranında karşılıklı olarak ortadan kaldıran bir haktır.
HGK'nin 12.10.1994 tarihli ve 1994/251-593 sayılı kararında da benimsendiği üzere dar yetkili icra mahkemesinin yargılama usulü gözönünde tutulduğunda takip hukuku bakımından takas ve mahsup iddiası kural olarak;
1-Takasa konu alacağın İİK'nin 68. maddesindeki belgelere dayalı bulunması,
2-Bu alacakla ilgili olarak icra takibinin yapılmış ve takibin kesinleşmiş olması,
3-Alacağın ilama bağlanması hallerinde nazara alınabilir.
Bir alacağın ilama bağlanmış olması halinde, takas ve mahsuba konu edileceği tartışmasız olup, takas ve mahsup yapılabilmesi için ilamın kesinleşmesi de zorunlu değildir. İlama dayalı takas itirazı, icra mahkemesinde her zaman ileri sürülebilir.
Dosyada mevcut bilirkişi raporunun incelenmesinde; İstanbul Anadolu 12. İcra Müdürlüğünün 2019/17394 Esas sayılı takip dosyasında takas mahsuba konu asıl alacaklar toplamı 2.765.245,00 TL olduğu halde (asıl alacak 2.304.000,00 TL + Yargılama Gideri 445.00 TL+İcra İnkar Tazminatı 460.800.00 TL= 2.765.245,00 TL) mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda hesap hatası yapılarak takas mahsuba konu asıl alacaklar toplamının 4.608.445,00 TL olarak tespit edildiği, Ankara 30. İcra Müdürlüğünün 2021/17023 Esas sayılı takip dosyasında takas mahsuba konu asıl alacaklar toplamı 328.499,63 TL olduğu halde (asıl alacak 270.000,00 TL+Yargılama Gideri 151.73 TL+İcra İnkar Tazminatı 54.000.00 TL+harç 4.347,90 TL=328.499,63 TL ) mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda hesap hatası yapılarak takas mahsuba konu asıl alacaklar toplamının 270.000,00 TL olarak tespit edildiği görülmektedir. Yine hükme esas alınan bilirkişi raporunda; Ankara 30. İcra Müdürlüğünün 2021/17023 E. sayılı dosyasının sadece icra vekalet ücreti yönünden ayakta olduğu tespiti de hatalı olup, anılan dosya kapsamında 27.350,00 TL ilam vekalet ücreti ve faizi de bulunmakta olup mahkemece takibin icra vekalet ücreti ile ilam vekalet ücreti yönünden devamına karar verilmesi gerekirken sadece icra vekalet ücreti yönünden takibin devamına karar verilmesi de doğru görülmemiştir.
Bu durumda, hükme esas alınan bilirkişi raporunda; takas mahsup talep eden borçlunun sorumlu olduğu miktarın tamamının hesaplamaya dahil edilmediği, raporun takas-mahsup için yeterli ve hüküm kurmaya elverişli olmadığı görülmektedir.
O halde, İlk Derece Mahkemesince; yukarıdaki açıklamalar ışığında, hesap işlerinde uzman bilirkişi marifetiyle Yargıtay denetimine elverişli ve tarafların itirazlarını karşılar nitelikte rapor alınarak, şikayetçilerin borçlu olduğu Ankara 30. İcra Müdürlüğünün 2021/17023 Esas sayılı takip dosyasındaki alacak miktarının tamamı, takas hakkının doğduğu tarih esas alınarak, hesaplandıktan sonra İstanbul Anadolu 12. İcra Müdürlüğünün 2019/17394 Esas sayılı dosyasındaki alacaktan takas mahsup işleminin şartları dahilinde tereddüte mahal vermeyecek şekilde mahsubu ile takas ve mahsuptan sonra bakiye alacak bulunup bulunmadığı saptanarak sonuca gidilmesi gerekirken, yetersiz ve hatalı bilirkişi raporu esas alınarak eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ:
Alacaklıların temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nın 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nın 373/1. maddesi uyarınca, Ankara 4. İcra Hukuk Mahkemesinin 12.11.2024 tarih ve 2024/413 E.-2024/648 K. sayılı kararının BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 18.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.