"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/829 E., 2022/1393 K.
KARAR : Davacı mirasçısının istinaf başvurusunun reddi, davalının istinaf başvurusunun kabulü ile gerekçenin düzeltilmesi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Denizli l. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2021/297 E., 2021/545 K.
Taraflar arasındaki ipoteğin kaldırılması ve aile konutu şerhi konulması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince her iki davanın reddine karar verilmiştir. Kararın davacı mirasçısı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Gönderme kararı sonrasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince dava konusuz kaldığından esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararın davacı mirasçısı vekili ile davalı banka vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı bankanın istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesinin düzeltilmesine, davacı mirasçısının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı mirasçısı vekili tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Denizli ili, Merkezefendi ilçesi, Gümüşçay Mahallesi, ... Sırtı mevkii, 304 ada, 14 parselde kayıtlı 198,00 m2 yüz ölçümlü zemin bir katlı dubleks şeklindeki aile konutu niteliğindeki meskenin üzerindeki ipoteğin kaldırılmasına, taşınmazın üzerine alie konutu şerhi düşülmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı banka vekili süresinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; davanın kötü niyetli olarak açıldığını, davacı kadının ipotek tesis edilmesine açık muvafakatının olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
A. İlk Derece Mahkemesinin Birinci Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 08.12.2020 tarih ve 2018/711 Esas, 2020/537 Karar sayılı kararı ile davalı banka tarafından sunulan muvafakat belgesindeki imzanın davacıya ait olduğunun Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu Başkanlığı'nın 20.03.2020 tarihli raporunda tespit edilmesi dikkate alındığında ipoteğin kurulması için davacının açık rızasının bulunduğunun anlaşıldığı; dava konusu taşınmaza ilişkin davalı vekilince sunulan cevap dilekçesine ekli belgelerde; Denizli 1.İcra Müdürlüğü'nün 2018/3037 Esas sayılı kıymet takdir tutanağında taşınmazın davacının gelini tarafından gezdirildiği, yine bilirkişiler tarafından sunulan gayrimenkul kıymet takdir raporunda dava konusu taşınmazda davacının oğlunun oturduğu yönündeki tespitte bulunulduğu, gayrimenkul değerleme raporunda yine dava konusu taşınmazın kullanım durumunun kiracı olarak belirtildiği, yine Denizli 1. İcra Müdürlüğü'nün 2018/3037 Esas sayılı dosyasında kira bedelinin icra dosyasını ödenmesi hususundaki yazının davacının oğlu Alaittin'e tebliğ edildiği, bu ihtara herhangi bir itirazda bulunulmadığı; tüm bu hususlar hep birlikte değerlendirildiğinde taşınmazın aile konutu olmadığı kanaatine varıldığı belirtilerek davacının ipoteğin kaldırılması ve aile konutu şerhi konulmasına ilişkin davalarının ayrı ayrı reddine karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesinin Gönderme Kararı
1.İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı mirasçısı vekili tamamı yönünden istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. Bölge Adliye Mahkemesinin 07.07.2021 tarih ve 2021/1139 Esas, 2021/1643 Karar sayılı kararı ile dava açıldıktan sonra vefat eden davacının vefatından sonra yargılamaya devam edilebilmesi için İlk Derece Mahkemesince, mirasçıların tamamının davaya katılımının sağlanması, bunun mümkün olmaması halinde tüm mirasçılardan izin alınması veya terekeye temsilci atanması yoluyla taraf teşkilinin sağlanması konusunda davacı vekiline süre tanınarak, taraf teşkili sağlandıktan sonra karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulmasının usul ve yasaya aykırı olduğu; kabule göre de evlilik ölüm ile sona erdiğine göre dava konusu taşınmazın aile konutu olma niteliğini kaybettiği gözetilerek konusuz kalan dava hakkında "Karar verilmesine yer olmadığına" şeklinde karar verilip, davanın açıldığı tarih itibariyle tarafların haklılık durumları dikkate alınarak yargılama gideri ve vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken yazılı şekilde "davanın reddine" karar verilmesinin ... görülmediği belirtilerek davacı mirasçısı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesinin Son Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dinlenen tanık beyanları ve tüm dosya kapsamına göre; davalı banka tarafından sunulan muvafakat belgesindeki imzanın davacıya ait olduğunun Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu Başkanlığı'nın 20.03.2020 tarihli raporunda tespit edilmesi dikkate alındığında ipoteğin kurulması için davacının açık rızasının bulunduğu; dava konusu taşınmaza ilişkin davalı vekilince sunulan cevap dilekçesine ekli belgelerde; Denizli 1.İcra Müdürlüğü'nün 2018/3037 Esas sayılı kıymet takdir tutanağında taşınmazın davacının gelini tarafından gezdirildiği, yine bilirkişiler tarafından sunulan gayrimenkul kıymet takdir raporunda dava konusu taşınmazda davacının oğlunun oturduğu yönündeki tespitte bulunulduğu, gayrimenkul değerleme raporunda yine dava konusu taşınmazın kullanım durumunun kiracı olarak belirtildiği, Denizli 1. İcra Müdürlüğü'nün 2018/3037 Esas sayılı dosyasında kira bedelinin icra dosyasını ödenmesi hususundaki yazının davacının oğlu Alaittin'e tebliğ edildiği, bu ihtara herhangi bir itirazda bulunulmadığı, davacının dava açmakta haklı olduğu belirtilerek; davacı kadının 30.06.2020 tarihinde ölümü ile konusuz kalan davanını esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına; aile konutu şerhi konulması davası yönünden alınması gereken 59,30 TL harçtan peşin alınan 54,40 TL harcın mahsubu ile bakiye kalan 4,90 TL harcın davacıdan alınarak hazineye irat kaydına, davalının kendisini vekille temsil ettirdiği anlaşıldığından karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 4.080,00 TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı bankaya verilmesine, davalı banka tarafından yapılan toplam 239,20 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı bankaya verilmesine; ipoteğin kaldırılması davası yönünden alınması gereken maktu red harcı 59,30 TL harcın, peşin alınan 35,90 TL ile ıslah harcı olan 3.586,27 TL harcın toplamı olan 3.622,17 TL'den mahsubu ile bakiye 3.562,87 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine, davalının kendisini vekille temsil ettirdiği anlaşıldığından karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifes uyarınca 23.150,00 TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı bankaya verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı mirasçısı vekili ile davalı banka vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı mirasçısı vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporuna itirazlarının dikkate alınmadığını, raporun hüküm kurmaya elverişli olmadığını, verilen kararın hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğunu; davanın konusuz kalması halinde dava tarihi itibariyle tarafların haklılık durumları gözetilerek yargılama giderleri ve vekâlet ücretine hükmedileceği hususu dikkate alındığında bu konudaki incelemenin eksiksiz ve yetersiz kaldığını belirterek kararın tamamı yönünden istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2.Davalı banka vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesinin bütünü ve hüküm kısmı bir bütün olarak değerlendirildiğinde davacının davasında haksız olduğu kanaatine varılmasına rağmen gerekçede sehven yazılan son cümlede maddî hata yapıldığını belirterek; gerekçenin düzeltilmesi yönünden istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İlk Derece Mahkemesinin kabulünde olduğu gibi, davaya konu evin ipotek verilmesine davacı ...'nin muvafakatinin bulunduğu, bu sebeple davacının dava açmakta haklı olmadığı, bu sebeple İlk Derece Mahkemesinin "davacının dava açmakta haklı olduğuna" dair belirlemesinin yazım hatası niteliğinde olduğu belirtilerek davalı bankanın istinaf başvurusunun kabulüyle İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesinin düzeltilmesine, davacı mirasçısının ise istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı mirasçısı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı mirasçısı vekili; müvekkilinin istinaf başvurusunun esastan reddinin hatalı olduğunu belirterek istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının tamamı yönünden bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davanın kabulünün gerekip gerekmediği, davacının ölümü nedeniyle davanın konusuz kalması, davanın açıldığı tarih itibarıyla davacının dava açmakta haklı olup olmadığı, vekâlet ücretleri ve yargılama giderleri noktasında toplanmaktadır. Dava ipoteğin kaldırılması ve aile konutu şerhi konulması istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 194 üncü maddesi, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 323 üncü maddesi, 326 ncı maddesi, 331 nci maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 6 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı mirasçısı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Yapılan yargılama ve toplanan delillere göre dava konusu taşınmazın dava tarihi itibari aile konutu niteliğinde olduğu anlaşılmaktadır. Gerçekleşen bu durum karşısında aile konutu şerhi davasının açıldığı tarih itibarıyla davacı eşin dava açmakta haklı olduğu göz önüne alınarak aile konutu şerhi konulması davası yönünden; kendini vekil ile temsil ettiren davacı mirasçısı yararına yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca vekâlet ücretine hükmedilmesi ve davalı bankanın yapmış olduğu yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılması gerekirken, yanılgılı değerlendirme sonucu aile konutu şerhi konulması davasında davalı banka yararına yargılama giderleri ve vekâlet ücretine hükmedilmesi ... olmayıp, bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının aile konutu şerhi davasındaki vekâlet ücreti ve yargılama giderleri yönünden davacı mirasçısı yararına BOZULMASINA,
2.Davacı mirasçısının sair temyiz itirazlarının reddi ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozma kapsamı dışında kalan temyize konu bölümlerinin 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA
Peşin alınan harcın istek halinde yatırana iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.