"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1615 E., 2022/2567 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kısmen kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurmu
İLK DERECE MAHKEMESİ : Doğubayazıt 2. Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi
SAYISI : 2021/222 E., 2022/165 K.
Taraflar arasındaki velâyetin değiştirilmesi, mümkün olmadığı takdirde çocukla kişisel ilişkinin düzenlenmesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; tarafların birlikte yaşadıklarını, bu birlikteliklerinden 05.12.2017 doğumlu bir ortak çocukları olduğunu, davacı erkeğin tanıma senedi ile çocuğu tanıdığını, nüfus kaydında baba hanesinde davacı erkeğin isminin yazılı olduğu ancak çocuğun velâyetinin davalı anneye ait olduğunu, taraflar arasındaki ilişkinin 2019 yılında sona erdiğini ve çocukla davacı baba arasındaki irtibatın kesildiğini, davacı babasının çocukla hiçbir şekilde görüştürülmediğini iddia ederek ortak çocuk Muhammet Celil Tanrıkulu'nun ... yararı da dikkate alınarak velâyetin davalı anneden alınarak davacı babaya verilmesine, bu mümkün olmazsa velâyetin, ortak velâyet olarak düzenlenmesine, bunun da mümkün olmaması halinde davacı baba ile çocuk arasında kişisel ilişki düzenlenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; tarafların 2011 yılından 2020 yılına kadar birlikte yaşadıklarını, bu birlikteliklerinden ortak çocukları olduğunu, davacı erkeğin, davalı kadınla birlikteyken resmi evlilik yaptığını ve bu durumu davalı kadından gizlediğini, fiile birliktelik sırasında erkeğin, sürekli olarak tehdit ve hakaret ettiğini, fiziksel şiddet uyguladığını, ortak çocukların ihtiyaçlarını tek başına karşıladığını, davacının, maddî ve manevî olarak çocuklarla ilgilenmediğini, davalı kadının 12.06.2021 tarihinde evlendiğini, eşinin Almanya'da çalıştığını ve kendisinin de Almanya'ya gideceğini, davacı ile olan ilişkisinden dünyaya gelen çocukların da kendisi ile birlikte geleceklerini, davacı erkeğin velâyet görevini üstlenebilecek niteliklere sahip olmadığını iddia ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile yargılama sırasında, davalı annenin sık sık yer değiştirdiği, velâyeti talep edilen çocuğun davalı anne tarafından yurt dışına çıkarılacağı, çocuğun yurt dışına çıkarılması halinde babadan uzaklaşacağı, ruhsal gelişiminin olumsuz etkileneceği ve çocukta onarılması güç psikolojik sorunlar yaşanacağı, velâyet düzenlemesinde; anne ve babanın tercihlerinden önce çocuğun bedeni, fikri ve ahlaki gelişiminin önem ve öncelik taşıdığı, çocukla ana ve baba yararının çatışması halinde, çocuğun yararına üstünlük tanınması gerektiği, çocukların bu konulardaki ... yararını belirlerken; çocuk yetişkin biri olmuş olsaydı, kendisini ilgilendiren bir olayda, kendi yararı için ne gibi bir karar verebilecekti ise o şekilde karar vermeye özen gösterilmesi gerektiği, işbu davada da davacı babanın öncelikle çocuğun velâyetinin tarafına verilmesini talep ettiği, çocuğun ... süredir anne yanında kaldığı, kurulu bir düzeninin bulunduğu yasal olarak velâyetin anneden alınmasını gerektiren delil bulunmadığı anlaşıldığından davacı erkeğin velâyetin münhasıran kendisine verilmesi gerektiği yönündeki talebinin çocuğun ... yararı da dikkate alınarak reddine, ancak davacı babanın ortak velâyet konusundaki talebinin ise adından da anlaşılacağı üzere bir tür ortaklık durumunun olduğu, birlikte velâyetin özünü, ebeveynlerin çocuğa ilişkin önemli konulardaki kararları beraber vermelerini oluşturduğu, bu ortaklığın, velâyet altındaki çocuğun anne ve babasının, velâyet hak ve yetkileri kapsamına giren konularda birlikte ve ortak karar almaları durumunu ifade ettiği, ortak çocuğun davalı annenin ikinci evliliğini yapması sebebiyle yurt dışına götürüleceği, yurt dışında yaşaması halinde davacı baba ile ilişkilerinin olumsuz etkileneceği, davalı kadının çalışmaması ve ikinci evliliğini yapması sebebiyle çocukla ilgili kararlarda yetersiz kalabileceği, çocuğun yurt dışına kaçırılması olaylarının sıkça yaşandığı ülkemizde çocuğun farazi düşüncesinin de babası ile ... süre ayrı kalmamak ve kendisi hakkında verilen yetkileri annesi ve babasının birlikte kullanmasını istemek şeklinde olabileceği kanaati ile çocuk Muhammed Celil'in ortak velâyetinin davalı anne yanında kalmak suretiyle davacı babaya verilmesine, ayrıca mevcut dosyada çocuk ile davacı baba arasında kişisel ilişki kurulmamasını gerektirecek güvenliğini ve huzurunu tehlikeye sokacak bir durumun bulunmadığı, eğitimi, yetiştirilmesi ve kişisel ilişki kurulmasını zedeleyecek bir halde söz konusu olmadığından alınan sosyal inceleme raporları ile de çocukla davacı baba arasında kişisel ilişki kurulmasının çocuğun psikolojik açıdan yararına olacağı görüşü verildiği dikkate alınarak çocuk ile davacı baba arasında yatılı olmayacak şekilde kişisel ilişki kurulmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekillerince istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesi tarafından çocukla baba arasında kurulan kişisel ilişkinin hatalı kurulduğu, baba ile çocuğun ayrı şehirlerde yaşadığı ve yatılı olmayacak şekilde kişisel ilişki kurulmasının usul ve yasaya aykırı olduğu, babalık duygusunu tatmine elverişli olmadığı, kişisel ilişki süresinin daha ... kurulması gerektiği belirtilerek; kişisel ilişki yönünden istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesi tarafından çocuğun ... yararı gözetilmeden karar verildiği, eksik inceleme ile karar verildiği, ekonomik ve sosyal durum araştırmalarının yeterli olmadığı, çocuğun fiili olarak sürekli olarak annesi yanında kaldığı, maddî ve manevî olarak davalı annenin ilgilendiği, kadının ikinci kez evlendiğini ve Almanya'da yaşayacağını, ancak işbu dava sebebiyle eşinin yanına gidemediğini, taraflar arasında sağlıklı bir iletişimin olmadığı, yatılı olarak kişisel ilişki kurulmaması gerektiği, ortak velâyet ve kişisel ilişki yönünden verilen kararın hatalı olduğu belirtilerek; hükmün tamamı yönünden istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı annenin çocuğa karşı velâyet görevini savsakladığına, gereken ilgiyi göstermediğine ve davacı babanın çocukla kişisel ilişkisini engellediğine ilişkin dosya kapsamında yeterli delil bulunmadığı, dosya kapsamında toplanan delillerin, velâyetin değiştirilmesi şartlarının oluştuğunu kabule yeterli olmadığı, velâyet sahibi annenin evlenmesinin tek başına velâyetin değiştirilmesini gerektirmeyeceği, gerek davalı annenin gerekse eşinin çocuğa kötü muamelede bulunduğuna dair somut bir iddianın da olmadığı, çocuğun yaşı, anne sevgi ve şefkatine muhtaç olması, kardeşlerin birlikteliği ilkesi ve velâyetin değiştirilmesini gerektirir bir durumun dosya kapsamından ispatlanamadığı gerekçesiyle davalı kadın vekilinin ortak velâyete ilişkin istinaf itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesince davalı anne üzerindeki velâyetin kaldırılarak ortak velâyete hükmedilmesi yönündeki hükmün kaldırılmasına ve davacı erkeğin ortak velâyete ilişkin talebinin reddine, kişisel ilişki yönündeki istinaf itirazlarının incelenmesinde ise velâyeti kendinde bulunmayan baba ile çocuk arasında yeterli şekilde kişisel ilişki tesisi, aralarındaki sevginin ve iletişimin kurulması, davacı açısından çocuk sevgisinin tadılması ve özlem giderilmesi, ... açısından da bir sevgi ortamında büyümesi ve gelişmesini sağlayacağı gibi hısımlık bağlarının da kuvvetlenmesini tesis edeceği, dosya kapsamından baba ile çocuk arasında yatılı şekilde kişisel ilişki kurulmasına engel teşkil edecek delilin bulunmadığı ve çocuğun ... yararı da dikkate alınarak davacı vekilinin kişisel ilişki yönündeki istinaf itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesinin kişisel ilişki kurulmasına yönelik hükmünün kaldırılmasına, ortak çocukla baba arasında her ayın birinci ve üçüncü haftası Cumartesi günü saat 10.00'dan aynı gün akşam saat 18.00’e kadar, dini bayramların ikinci günü saat 10.00'dan üçüncü günü saat 18.00‘e kadar, çocuğun tek yıllarda doğum günlerinde sabah saat 10.00'dan akşam saat 18.00’e kadar, her yıl babalar gününde sabah saat 10.00’dan akşam saat 18.00’e kadar, okul çağında sömestri tatilinin ilk Pazartesi günü saat 10.00’dan ilk Pazar günü akşam saat 18.00’e kadar, her yıl 1 Temmuz saat 10.00’dan 31 Temmuz akşam saat 18.00 e kadar yatılı olacak şekilde kişisel ilişki kurulmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf başvurusunun kısmen kabul kararının hatalı olduğunu belirterek istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçelerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının kişisel ilişki yönünden bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ortak çocuk ile baba arasında tesis edilen kişisel ilişkinin usule, yasaya ve çocuğun ... yararına uygun olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 370 ... maddesi, 371 nci maddesi. 4721 sayılı Kanun'un 182 nci maddesi, 183 üncü maddesi, 323 üncü maddesi, 324 üncü maddesinin birinci fıkrası, Birleşmiş milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'nin 3 üncü 12 nci maddesi, Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi'nin 1 ..., 3 üncü ve 6 ncı maddesi, 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu'nun 4 üncü maddesinin (b) bendi
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen ..., tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.