"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi
SAYISI : 2021/248 E., 2022/361 K.
KARAR : Kısmen kabul kısmen ret
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen ziynet ve çeyiz eşyası alacağı davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi'nin esastan ret kararının ortadan kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm altına alınan ziynet ve çeyiz eşyalarının cins, nitelik, miktar ve değerlerinin ayrı ayrı belirtilmesi gerektiği ve kadının üç adet bileziği yanına aldığını belirtmesine rağmen kabul edilen miktar içinde bu bileziklerin de bulunduğu gerekçesi ile bozulmasına, davalı vekilinin sair istinaf sebeplerinin şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı kadın vekili dava dilekçesinde özetle; erkeğin söz vermesine rağmen bağımsız konut sağlamadığını, kadının eğitimine destek olmadığını, ailesinin müdahalesine engel olmadığını, kadın tarafından bağımsız konut konusu açılınca erkeğin ve ailesinin zamanla konuyu kapatmaya çalıştıklarını, en sonunda erkeğin babasının "ev falan yok, aldığım evi de satacağım, ... da bir yere gidemez, seni de artık istemiyoruz" diyerek konuyu kapattığını ve kadına adeta kapıyı gösterdiğini, kadının da "beni istemiyorsanız babamın evine götürün" dediğini, bunun üzerine erkeğin 14.01.2016 da kadını babaevine bıraktığını, bu tarihten sonra tarafların ayrı yaşamaya başladığını, kadının yapılan çeyiz senedinde belirtilen eşyalardan yanına 3 bilezik aldığını, diğerlerini almadığını, almasına da izin verilmediğini belirterek bu eşya ve ziynetlerin aynen iadesine, olmadığı takdirde bedelleri olan şimdilik 5.000,00TL ve sonra da ıslah ile 61.200,00TL ziynet eşyası ve 20.750,00TL çeyiz eşyası bedeli olmak üzere toplam 81.950,00 TL'nin kadına ödenmesine, bu alacaklar yönünden dava tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı erkek asıl cevap dilekçesinde özetle; kadının annesinin yanına gezmeye gideceğini belirttiğinden erkek tarafından annesinin yanına bırakıldığını, sonra defalarca eve dön çağrısına rağmen kadının eve dönmediğini, köyde erkeğin ailesiyle yaşamak istemediğini belirttiğini, kadının çeyiz senedindeki ziynet eşyalarını alıp götürdüğünü, "bunlar benim garantim" dediğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 27.11.2020 tarihli ve 2018/24 Esas, 2020/340 Karar sayılı kararıyla; " ... Dosya kapsamında yer alan çeyiz senedinde belirtilen ziynet ve çeyizlerin şahitler huzurunda imza karşılığında davalıya teslim edildiği ve davalının söz konusu çeyiz senedine ve içeriğine bir itirazının olmadığı, davalı vekilinin her ne kadar cevap dilekçesinde ziynetlerin davacı kadın tarafından evden ayrılırken yanında götürüldüğü beyan edilmiş ise de, tarafların boşanmasından sonra söz konusu ziynetlerin ve eşyaların davacı tarafa iade edildiğinin usulüne uygun bir şekilde ispatlanamadığı bu haliyle ziynetlerin ve çeyizlerin davalıda bulunduğu..." gerekçesi ile davanın kabulü ile 61.200,00 TL ziynet eşyası ve 20.750,00 TL çeyiz eşyası alacağı toplam 81.950,00 TL'nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, miktarın 5.000,00TL' sine dava tarihinden kalan miktara ise ıslah tarihinden itibaren yasal faiz uygulanmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı erkek vekili kadın ve kadının tanıklarının sadece bir bileziğin davalı tarafta kaldığını belirtmesine rağmen diğer ziynet eşyalarının da kabulü edildiğini, ziynet eşyalarının davalı tarafta olduğunun ispatlanamadığını, çeyiz eşyaları yönünden net bir açıklama yapılmadan karar verildiği, dava tefrik edildikten sonra bilirkişi incelemesi yapılmadığı, kararın kaldırılması gerektiği belirtilerek davanın kabulü yönünden istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 11.03.2021 tarihli ve 2021/307 Esas, 2021/312 Karar sayılı kararıyla; alacağın resmi senet niteliğindeki çeyiz senedine dayandığını, bunun aksinin aynı nitelikte bir belge ile ispat edilemediğini, bu nedenle davanın kabulü kararının doğru olduğunu belirterek davalının istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı erkek vekili, davacı kadının ve tanıkların kadının bir bileziği alamadığını, diğer ziynet eşyalarını aldığını kabul ettikleri halde bilezik dışında başka ziynetlere de hükmedildiğini, çeyiz eşyaları teslim edildiği halde bu konuda net bir açıklama yapılmadan karar verildiğini, dava tefrik edildikten sonra bilirkişi raporu alınmadığını, boşanma davasında kadının çeyiz talebi olmadığı ve çeyiz senedinin iptalini talep ettiği zabıtlara geçtiği halde bunlar hakkında yeniden talepte bulunması nedeniyle bu taleplerden feragat etmiş kabul edilmesi gerektiğini belirterek davanın kabulü yönünden temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairenin 28.06.2021 tarihli kararı ile İlk Derece Mahkemesince hüküm altına alınan ziynet ve çeyiz eşyalarının cins, nitelik, miktar ve değerlerinin ne olduğunun denetime elverişli olacak şekilde gösterilmediği, davacı kadının 11.04.2017 tarihli dilekçesinde üç tane bileziği yanına alabildiğini, kalanları alamadığını belirtmesine rağmen bu üç bileziği de kapsar şekilde talep aşılarak hüküm kurulduğu gerekçesi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına, davalının sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; verilen ilk kararın davacı kadın tarafından istinaf edilmemesi ile davalı erkek yararına usuli müktesep hak oluştuğunu, ziynet alacağı yönünden yapılan incelemede tanık beyanları ve bilirkişi raporundan davalı tarafta kalan takı setinin 1 adet kolye, küpe ve bileklikten oluşan 22 ayar toplam 200 gram ağırlığında olduğu, diğer ziynetlerin davacı kadının yanında götürmediği hususunun kanıtlanmadığı, bilirkişi raporuna göre çeyiz eşyalarının dava tarihi itibariyle değerinin 20.750,00 TL olduğu, tanık beyanlarına göre çeyizin tamamının davacı kadın tarafından getirilmediği çeyizin ortaklaşa oluşturulduğunun anlaşıldığı gerekçesi ile davanın kısmen kabul kısmen reddine, davacının ziynet talebi yönünden 1 adet kolye, küpe ve bileklikten oluşan 22 ayar toplam 200 gram ağırlığında takı setinin davalı erkekten alınarak davacı kadına aynen iadesine, çeyiz eşyası talebi yönünden 10.375,00 TL'nin 5.000,00 TL'lik kısmına dava tarihinden itibaren, bakiye 5.375,00 TL'lik kısmına ıslah tarihi olan 19.03.2019 tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı erkekten alınarak davacı kadına ödenmesine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı kadın vekili temyiz dilekçesinde özetle; davanın ziynet yönünden kısmen kabulünün yerinde olmadığını, tanıkların beyanı dikkate alındığında tam kabul edilmesi gerektiğini, çeyiz eşyası talebinin de tam kabul edilmesi gerektiğini, kabul edilen 200 gram altın üzerinden nispi olarak vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken maktu ücrete hükmedilmesinin usul ve kanuna aykırı bulunduğunu belirterek ziynet ve çeyiz eşyası taleplerinin kısmen kabulü ile vekâlet ücreti yönünden kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı erkek vekili temyiz dilekçesinde özetle; tanıkların dinlenmemesi nedeni ile savunma hakkının kısıtlandığını, tanıkların kadının sadece bir bileziğinin eksik olduğunu belirtmelerine karşın daha fazlasına karar verildiğini, bilirkişi raporunun yeterli olmadığını, çeyiz eşyası talebinin ve ziynetlerin erkekte olduğunun ispat edilemediğini, bozma gereğinin yerine getirilmediğini, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini belirterek davanın kabulü yönünden kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kadın tarafından açılan ziynet ve çeyiz eşyası alacağı davasının ispatlanıp ispatlanamadığı, davanın kabul şartlarının oluşup oluşmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Kanun'un 1 inci, 2 nci, 6 ncı maddesi, 220 nci ve 226 ncı maddesi, 6100 sayılı Kanun'un 190 ıncı, 194 üncü, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 inci maddesinin birinci fıkrası ve 371 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olduğu anlaşılmakla; taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.Taraflar arasında görülen ziynet ve çeyiz eşyası alacağı davasında İlk Derece Mahkemesince ilk kararda davanın kabulüne 61.200,00 TL ziynet eşyası ve 20.750,00 TL çeyiz eşyası alacağı toplamı olan 81.950,00 TL'nin yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş; davalı erkeğin istinaf kanun yoluna başvurusu üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir. Karar, davalı erkek tarafından temyiz edilmiştir. Dairemizce karar, ziynet ve çeyiz eşyalarının cins, miktar, nitelik ve değerlerinin açıkça kararda belirtilmemesi ve davacı kadının evden ayrılırken yanına aldığını belirttiği 3 adet bileziği de dahil ederek kabul kararı verilmesinin doğru olmadığı gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir. Bozma sonrası İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabul kısmen reddine, ziynet talebi yönünden 1 adet kolye, küpe ve bileklikten oluşan 22 ayar toplam 200 gram ağırlığındaki takı setinin davalı erkekten alınarak davacı kadına aynen iadesine, çeyiz eşyası talebi yönünden ise 10.375,00 TL'nin yasal faizi ile birlikte davalı erkekten tahsiline karar verilmiştir. Hüküm, taraflarca temyiz edilmiştir.Bozma kararından sonra İlk Derece Mahkemesince çeyiz senedinde yazılı olan toplam 400 gram ziynet eşyasından 200 gram 'bilezik set takımı kolye ve küpe' talebinin aynen iadesine karar verilmiştir. Her ne kadar davacı kadın dava dilekçesinde aynen iade talebinde bulunmuş ise de İlk Derece Mahkemesince verilen ilk kararda aynen iadeye hükmedilmeyip 61.200,00TL ziynet eşyası ve 20.750,00TL çeyiz eşyası toplam bedeli olan 81.950,00TL'nin davalıdan tahsiline karar verilmiştir. Davacı kadının bu karara karşı istinafı bulunmadığına göre davalı erkek yararına bu miktarlar yönünden usuli müktesep hakkın oluştuğunun kabulü gerekir. Bununla birlikte, çeyiz senedi, davacının tanık beyanları ve dosya münderecatı dikkate alındığında 3 bilezik dışındaki ziynet eşyalarının davalıda kaldığının kabulü gerekir. Bu durumda mahkemece çeyiz senedindeki toplam 400 gram altının bedelinin 61.200,00TL olduğunun kabulü ile bu miktardan dava tarihinde 3 bileziğe isabet eden miktarın hesaplanıp toplam altın bedelinden düşümü ile bakiye kalan miktara hükmedilmesi gerekirken usuli müktesep hakkı ihlâl edecek şekilde ziynet eşyalarının aynen iadesine ve davanın kısmen kabulüne hükmedilmesi doğru görülmemiş ve bozmayı gerektirmiştir.
3.Çeyiz eşyası alacağına yönelik ise İlk Derece Mahkemesince çeyiz senedindeki eşyaların taraflarca ortaklaşa oluşturulduğu gerekçesi ile talep edilen miktarın yarısı olan 10.375,00TL'nin yasal faizi ile birlikte kabulüne karar verilmiş ise de çeyiz senedindeki yazılı eşyaların tamamının davacı kadına ait olduğu ve tam kabule karar verilmesi gerektiği halde yarısının davalı erkeğe ait olduğu belirtilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş ve bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda (2) ve (3) numaralı paragrafta belirtildiği üzere her iki taraf yararına BOZULMASINA, (2) ve (3) numaralı paragrafta belirtilen bozma sebebine göre davacı kadın vekilinin vekâlet ücretine yönelik temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına,
2.Yukarıda (1) numaralı paragrafta belirtildiği üzere her iki taraf vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi ile bozma kapsamı dışında kalan yönlerden usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Peşin alınan harcın istek halinde yatıranlara geri verilmesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,05.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.