"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/719 E., 2023/922 K.
KARAR : Başvurunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 25. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2021/68 E., 2022/72 K.
Taraflar arasındaki boşanan kadının kocasının soyadını kullanmaya izin davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı kadın vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı kadın vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı kadın vekili dava ve cevaba cevap dilekçesinde özetle; tarafların boşandıklarını, kadının ziraat yüksek mühendisi olduğunu, hali hazırda Amerika'da yaşadığını, 1988 yılından bu yana iş yaşamında ve çevresinde "..." soyismi ile tanındığını, her türlü sertifika ve kimlik belgelerinde bu soyadının bulunduğunu, işlerinin aksamaması için kadının söz konusu soy ismi kullanmaya devam etmekte menfaati olduğunu, kadının, boşandığı eşinin "..." olan soyadını kullanmasına izin verilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı erkek vekili cevap dilekçesinde özetle; tarafların anlaşmalı olarak boşanmalarına karşın aralarında hala problemlerin devam ettiğini, erkeğin GATA'da profesör olarak çalıştığını bu nedenle kadının erkeğin saygın kimliğinden yararlanmaya çalıştığını, soy isminin kullanılmasına muvafakatinin olmadığını, sunulan belgelerin kadının Türkiye'ye dönmeyeceği de göz önüne alınarak kullanılmasının da mümkün olmadığını, kadının gerek Amerika'da gerekse de Türkiye'de herhangi bir iş kolunda çalışmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; tarafların 22.08.1988 tarihinde evlendikleri, Broward İdari Bölgesi Florida da Yerleşik Yedinci Adli Mahkemesi'nin 28.02.2019 tarihli ve FMCE 19-000615 sayılı kararı ile boşandıkları, ... 7. Aile Mahkemesi'nin 2019/1441 Esas ve 2020/569 Karar sayılı kararı ile tanıma ve tenfizine karar verildiği, delillerinin toplandığı, tanıkların dinlendiği, kadının emekli olduğu, yurtdışında fiilen çalıştığının ispat edilemediği, kadının erkeğin soyadını kullanmasının kendisi için menfaati olduğunu ispat edemediği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı kadın vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı kadın vekili istinaf dilekçesinde özetle; dayanılan deliller göz önüne alınarak İlk Derece Mahkemesince verilen kararın kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini belirterek istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesinin de kabulünde olduğu üzere, kadının boşandığı erkeğin soyadını kullanmasının kendisinin menfaatine olduğunu ispat edemediği, erkeğin de kadının kendisinin soyadını kullanmasına muvafakatinin olmadığı, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 173 üncü maddesi koşullarının oluşmadığı, bu itibarla kadının talebinin reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile davacı kadının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içindedavacı kadın vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı kadın vekili temyiz dilekçesinde özetle;dayanılan deliller göz önüne alınarak İlk Derece Mahkemesince verilen kararın kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini belirterek kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının 4721 sayılı Kanun'un 173 üncü maddesinin ikinci fıkrasına dayalı olarak açılan boşandığı kocasının soyadını kullanmasına izin verilmesi istemli davasının kabulü koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 190 ıncı, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 inci, 371 inci maddeleri. 4721 sayılı Kanun'un 173 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1.Boşanan kadının kişisel durumu 4721 sayılı Kanun’un 173 üncü maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu düzenleme, “Boşanma hâlinde kadın, evlenme ile kazandığı kişisel durumunu korur; ancak, evlenmeden önceki soyadını yeniden alır. Kadının, boşandığı kocasının soyadını kullanmakta menfaati bulunduğu ve bunun kocaya bir zarar vermeyeceği ispatlanırsa, istemi üzerine hâkim, kocasının soyadını taşımasına izin verir. Koca, koşulların değişmesi hâlinde bu iznin kaldırılmasını isteyebilir” şeklinde olup, bu düzenlemeye göre kadının boşandığı kocasının soyadını kullanabilmesi için menfaati bulunmalı ve bu durum kocaya zarar vermemelidir.
2.Somut uyuşmazlıkta, tarafların 22.08.1988 yılında evlendikleri ve 28.02.2019 tarihinde Florida Yerleşik Yedinci Adli Mahkemesi'nin kararı ile boşandıkları, bu kararın tanıma ve tenfizine karar verildiği, tarafların evli kaldıkları süre ve davacı kadının tanık beyanları göz önüne alındığında kadının boşandığı erkeğin soyadını kullanmasında menfaati olduğu anlaşıldığından 4721 sayılı Kanun’un 173 üncü maddesindeki koşullar
oluşmuştur. Açıklanan nedenlerle, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın bu nedenle bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.