"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/95 E., 2022/2367 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Pazarcık 2. Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi
SAYISI : 2020/85 E., 2021/386 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil ile aile konutu şerhi konulması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı kadın ile davalı ...'in evli olduklarını, dava konusu taşınmazın tapuda davalı eş adına tescil edildiğini ve taraflarca aile konutu olarak kullanıldığını, diğer davalı ...'ın ise davalı eşin yeğeni olduğunu ve davacı kadından mal kaçırmak amacıyla dava konusu taşınmazın davalı ...'a devredildiğini, ancak davacı kadının açık rızasının alınmadığını ve devir işleminin geçersiz olduğunu iddia ederek davanın kabulü ile dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile taşınmazın davalı eş adına tescilini ve dava konusu taşınmaz üzerine aile konutu şerhi konulmasını talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; davanın haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, dava konusu taşınmazın borçlarını ödeyebilmek için satıldığını, mal kaçırma gibi bir durumun olmadığını, davacı kadının satış işleminden bilgi sahibi olduğunu, taraflar arasında derdest olan bir boşanma dosyasının olduğunu iddia ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; davanın haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, davalı ...'in amcası olduğunu ve borçlandığını, borcunu ödeyebilmek amacıyla dava konusu taşınmazı satışa çıkardığını, 60.000,00 TL karşılığında dava konusu taşınmazı satın aldığını, satış bedelinin yarısını peşin, yarısını ise üç ay sonra ödemek üzere anlaştıklarını, güvence olarak da davalı ...'e vekâletname verdiğini, dava konusu taşınmazı satın aldığı tarihte taşınmaz üzerinde aile konutu şerhi bulunmadığını, mal kaçırmak gibi bir amaçları olmadığını iddia ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tüm dosya kapsamı bir arada değerlendirildiğinde; dava konusu taşınmazın aile konutu olduğu ve taşınmazın devri ile ilgili davacı kadının açık rızası alınmadığı gerekçesiyle davanın kabulü ile dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davalı eş ... adına tapuda kayıt ve tesciline, dava konusu taşınmaz üzerine aile konutu şerhi konulmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya aykırı olduğu, dava konusu taşınmazın borçların ödenebilmesi amacıyla satıldığı, davacı kadından mal kaçırmak gibi bir amacın olmadığı, davacı kadının devir işleminden bilgi sahibi olduğu, tarafla arasındaki evlilik birliğinin fiilen sona erdiğini, taşınmazın aile konutu olmadığı, eksik inceleme ile karar verildiği ve davanın reddine karar verilmesi gerektiği belirtilerek; hükmün tamamı yönünden istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; toplanan deliller ve dosya kapsamına göre; İlk Derece Mahkemesinin kabulünde olduğu üzere davaya konu taşınmazın satışı sırasında aile konutu olduğu, davacı eşin satış sırasında rızasının alınmadığı, nüfus kayıtlarına göre evliliğin devam ettiği, İlk Derece Mahkemesi kararında usule ve esasa ilişkin herhangi bir aykırılığın bulunmadığı, delillerin değerlendirilmesinde, kanunun olaya uygulanmasında ve gerekçede hata edilmediği gerekçesiyle davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; Bölge Adliye Mahkemesi tarafından istinaf başvurusunun esastan reddine dair verilen kararın hatalı olduğu, istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ile hükmün tamamı yönünden temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1.Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, tapu iptal ve tescil, aile konutu şerhi konulması istemine ilişkindir. Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın aile konutu olup olmadığı, davacı kadının açık rızasının alındığının ispatlanıp ispatlanmadığı, yargılamanın devamı sırasında tarafların boşanmaları nedeniyle davanın konusuz kalıp kalmadığı, davanın kabulüne karar verilmesinin dosya kapsamına uygun olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 190 ıncı, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri; 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 6 ncı ve 194 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
Dava, tapu iptali ve tescil ile aile konutu şerhi konulması istemine ilişkindir. Aile konutunun, hak sahibi eş tarafından devri ve konut üzerindeki hakların sınırlandırılması, diğer eşin açık rızasına bağlıdır. Bu rıza alınmadan konutla ilgili yapılan tasarruf işlemi geçersizdir. Bu geçersizliği, rızası gereken eş konutun bu vasfını devam ettirmesi koşuluyla evlilik birliği süresince ileri sürebilir. Evlilik, boşanma yahut da iptal kararıyla sona ermiş ise 4721 sayılı Kanun'un 194 üncü maddesinin "Aile Konutuna" sağladığı koruma da sona erer, diğer eşin rızası alınmadan yapılan tasarruf işlemi yapıldığı andan itibaren geçerlilik kazanır. Toplanan delillerden, tarafların yargılama sırasında 19.07.2022 tarihinde kesinleşen kararla boşandıkları anlaşılmaktadır. Evlilik boşanma ile sona erdiğine göre dava konusu taşınmaz aile konutu olma niteliğini kaybetmiştir. Bu husus gözetilerek konusuz kalan dava hakkında "Karar verilmesine yer olmadığına" dair karar vermek ve yargılama giderleri ile vekâlet ücretini, dava tarihi itibariyle tarafların haklılık durumları dikkate alınarak, tayin ve takdir etmek gerekirken davanın kabulüne karar verilmesi doğru olmamış, hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2.İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,08.05.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.