"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 18. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2161 E., 2024/183 K.
KARAR : Başvurunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : İzmir 8. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2023/150 E., 2023/404 K.
Taraflar arasındaki mutat meskene iade davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı baba vekili ve ... tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı baba vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.... 28.02.2023 tarihli davaname ile özetle; davaya konu çocukların 23.07.2022 tarihinde anneleri tarafından tatil amaçlı ülkemize getirildikleri, dönüş tarihi olarak kararlaştırılan 05.09.2022 tarihinden itibaren babanın rızası hilafına ülkemizde alıkonulmakta oldukları, çocukların mutat meskeni olduğu belirtilen Hollanda`ya iade edilmesi hususunda bir karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı baba 02.06.2023 tarihli beyan dilekçesinde özetle; velâyet dosyasının bekletici mesele yapılamayacağını, annenin çocukları babaya göstermediğini, davalı annenin 23.07.2022 tarihinde kaçırdığını, 04.09.2022 tarihinde Hollanda`ya dönmesi gerekirken dönmediğini, 11.09.2022 tarihinde babanın başvuru yaptığını, 28.09.2022 tarihinde annenin şikayetçi olduğunu, çocuklara karşı cinsel istismar iddialarının doğru olmadığını, Savcılık tarafından takipsizlik kararı verildiğini, çocukların iade edilmemesi halinde ciddi zarara uğrayacakları, alınan raporların yetersiz olduğunu, annenin evlilik yapmak için Türkiye`ye geldiğini, çocukların mutat meskenlerinin Hollanda olduğunu belirterek iade kararı verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı anne vekili 30.03.2023 tarihli beyan dilekçesi ile; çocukların velâyetlerinin anneye verilmesi gerektiğini, hem Hollanda`da alınan sosyal inceleme raporu ile hem de Türkiye`de alınan sosyal inceleme raporunda çocukların cinsel istismarı konusunda şüpheler olduğunu belirtmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ortak çocukların sosyal hizmet uzmanı ile yaptıkları görüşmelerde anneleri ile birlikte kalmak istediklerine dair beyanları ve "çocukların yaşı, devam eden eğitimleri sebebiyle ortak çocukların velâyetinin davalı annede kalmasında bir sakınca görülmemiştir. Ortak çocukların anne yanında fiziki veya psikolojik bir tehlikeye maruz kalabileceğine dair herhangi bir risk faktörüne ya da risk emaresine rastlanmamıştır. Ayrıca başka bir şekilde müsamaha edilemeyecek bir duruma düşeceği yönünde ciddi bir riske ya da risk emaresine de rastlanmamıştır." şeklindeki psikolojik danışman / adli destek görevlisi tarafından verilen rapor ve ayrıca çocukların psikososyal ve fiziksel açıdan anne sevgi ve ilgisine ihtiyaç duyacak yaşta oldukları, yetişme çağında annenin sevgi ve şefkatinden mahrum kalacak olmanın çocukları fiziki ve psikolojik tehlikeye maruz bırakabileceği, çocuklar ile anne babanın yarışan menfaatleri arasında dengenin kurulması, çocukların yüksek yarar ve menfaati gerekçeleri ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı baba vekili ve ... istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1...., çocukların mutat meskenlerinin Hollanda olduğunu, çocukların Hollanda ülkesine iade edilmemelerinin sözleşme ve kanuna aykırılık teşkil ettiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davacı baba vekili; delillerinin değerlendirilmediğini, alınan raporların yetersiz olduğunu, velâyete ilişkin rapor alındığını, velâyet dosyasının bekletici mesele yapılamayacağını, davacının davalı ve çocukları tatil için Türkiye`ye gönderdiğini, bu şekilde izin verdiğini ancak annenin planının çocukları kaçırmak için getirdiğini, annenin cinsel istismar iddiasında bulunduğunu, Savcılık tarafından takipsizlik kararı verildiğini, Hollanda mahkemelerince ikamet değişikliğinin reddi ve velâyetin babaya verilmesi kararlarının dosyaya gönderildiğini, davalı annenin 23.07.2022 tarihinde kaçırdığını, 04.09.2022 tarihinde Hollanda`ya dönmesi gerekirken dönmediğini, 11.09.2022 tarihinde babanın başvuru yaptığını, 28.09.2022 tarihinde annenin şikayetçi olduğunu, çocukların iade edilmemesi halinde ciddi zarara uğrayacakları, alınan raporların yetersiz olduğunu, çocukların anne tarafından yönlendirildiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; anne ile çocukların tatil amaçlı ve başvurucu babanın da onayı ile yurda geldikleri dolayısıyla gayrı kanuni şekilde getirildikleri hususunun sözkonusu olmadığı, çocukların evrensel gözetilmesi gereken üstün yararları gereğince Sözleşmenin 13/1-b maddesinde belirlenen mutad meskene iadenin reddi şartlarının gerçekleştiği, davanın esasıyla ilgili hükme etki edecek tüm delillerin dava dosyası içerisinde bulunduğu, kanunun olaya uygulanmasında hata yapılmadığı, yeterli, denetime açık, hükme elverişli, dosya içeriğine uygun gerekçe ile belirtilen şekilde karar verilmesinde usul ve yasaya aykırılık olmadığı gerekçesi ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı baba vekili temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı baba vekili; Bölge Adliye Mahkemesi ve İlk Derece Mahkemesi gerekçelerinin birbirinden farklı olduğunu, iki gerekçenin de hukuka aykırı olduğunu, davacı babanın yaz tatili için çocukları Türkiye`ye gönderdiğini ancak annenin tatil için değil çocukları kaçırmak için Hollanda`dan yerleşim değişikliği kararı almadan ayrıldığını, annenin cinsel istismar iddiasında bulunduğunu, Savcılık tarafından takipsizlik kararı verildiğini, Hollanda mahkemelerince ikamet değişikliğinin reddi ve velayetin babaya verilmesi kararlarının dosyaya gönderildiğini, davalı annenin 23.07.2022 tarihinde kaçırdığını, 04.09.2022 tarihinde Hollanda`ya dönmesi gerekirken dönmediğini, 11.09.2022 tarihinde babanın başvuru yaptığını, 28.09.2022 tarihinde annenin şikayetçi olduğunu, çocukların iade edilmemesi halinde ciddi zarara uğrayacakları, alınan raporların yetersiz olduğunu, çocukların anne tarafından yönlendirildiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, çocukların mutat meskenleri oldukları ileri sürülen Hollanda ülkesine iadelerine karar verilip verilmeyeceği noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 5717 sayılı Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yön ve Kapsamına Dair Kanun'un (5717 sayılı Kanun) 7 nci, 9 uncu ve 24 üncü maddeleri, 1980 tarihli Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yönlerine Dair Lahey Sözleşmesinin 12 nci, 13 üncü maddeleri.
3.Değerlendirme
1.Dava, Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesi hükümlerine göre, çocuğun mutat meskeninin bulunduğu ülkeye iadesi isteğine ilişkindir. Sözleşme'nin hükümlerine bakıldığında, asıl olanın çocuğun mutat meskene iadesi olduğu (Sözleşmenin 12 nci maddesinin birinci fıkrası), iadeden kaçınma nedenlerinin ise Sözleşme'nin 12 nci maddesinin ikinci fıkrası, 13 üncü ve 20 nci maddelerinde açıklandığı görülmektedir. Buna göre, taraf bir devlet, diğer iadeden kaçınma nedenleri yanında, geri dönmesinin çocuğu fiziki veya psikolojik bir tehlikeye maruz bırakacağı veya başka bir şekilde, müsamaha edilemeyecek bir duruma düşüreceği yolunda ciddi bir risk olduğunu tespit ederse veya çocuğun, geri dönmek istemediğini ve görüşünün göz önünde bulundurulmasının uygun olacağı bir yaşa ve olgunluğa erişmiş bulunduğu gözlenirse geri dönmesini emretmeyi reddedebilir.
2. Toplanan delillerden, davalı anne tarafından çocukların mutat meskenleri olan Hollanda`dan 2022 yaz tatili için Türkiye`ye getirildikleri, Hollanda`ya dönmeleri gerekli zamanda geri dönmedikleri, annenin kanundan doğan koruma hakkını ihlal etmek suretiyle müşterek çocukları haksız olarak alıkoyduğu, davacı babanın sözleşme hükümleri uyarınca çocukların mutat meskene iadesinin temini için Hollanda merkezi makamına başvuruda bulunduğu anlaşılmaktadır. İade isteğinin reddini gerektirecek vahim bir tehlikenin varlığı veya geri dönmenin çocuğun fiziksel ve psikolojik bir tehlikeye maruz bırakacağı ya da başka bir şekilde müsamaha edilemeyecek bir duruma düşüreceğine dair ciddi bir riskin ve sözleşmede kabul edilen diğer iadeden kaçınma sebeplerinin varlığı kanıtlanamamıştır. Sözleşmede küçüğün anne yanında bulunduğu ortama alışması ve yaşı da, iadeden kaçınma sebebi olarak kabul edilmemiştir. Somut koşullar itibari ile çocukların mutat meskenlerine iadesinin çocuklar açısından ciddi bir risk oluşturacağının ortaya konulması gerekmektedir. Bu durumda iade isteğinin reddini gerektirecek sebepler somut olayda mevcut olmayıp, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken davanın reddine karar verilmesi doğru olmamış ve bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının KALDIRILMASINA,
2.İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,18.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.