"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1087 E., 2023/1485 K.
KARAR : Başvurunun kısmen kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurma
İLK DERECE MAHKEMESİ : Konya 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/498 E., 2023/79 K.
Taraflar arasındaki nüfus kaydının düzeltilmesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın anne nüfus kaydının düzeltilmesi talebi yönünden usulden reddine, baba nüfus kaydının düzeltilmesi talebi yönünden ise kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacılar ve davalılar ... ve ... vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen esastan reddi ve kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesinin ilgili hükümlerinin kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar ve davalılar ... ve ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; davacıların kardeşi olan müteveffa ...'ın, 15.05.2021 tarihinde vefat ettiğini, davalılardan ...'ın nüfus kaydında müteveffanın kızı olarak görüldüğünü, gerçekte ise müteveffanın ve eşinin biyolojik kızı olmadığını, müteveffa ile eşinin, sağlık problemleri sebebiyle çocuklarının olmasının biyolojik olarak mümkün olmadığını, davalı ...'ın müteveffanın eşinin doğum yapmadan, geçerli bir belgeye dayanmadan nüfusta kızları olarak kaydedildiğini, davalı ...'ın, anne ve baba hanesinden ... ve ...'ın silinerek nüfus kaydının iptali ile kaydın düzeltilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... ve ... vekili cevap dilekçesinde; müteveffanın vefatından sonra mirasçı olarak eşi ... ve kızları ...'in kaldığını, davacı olarak görünen şahısların ise müteveffanın kardeşleri olduğunu, davalı ...'in şu an 33 yaşında olduğunu, henüz bir kaç aylık bebek iken müteveffa ve ... tarafından evlatlık olarak alındığını, bu durumu da tüm davacıların başından beri bildiğini, 33 yıllık zaman zarfında eşlerin müvekkil ...'i bebekliğinden bu yana büyüttüklerini, ...'in evlatlık olduğunu daha bir kaç yıl önce öğrendiğini, davalının mirasçılık payını ortadan kaldırmak ve müteveffaya mirasçı olmak için bu davayı açtıklarını, davalı ...'in biyolojik anne babasını hiç tanımadığını, diğer davalı ...'ün de ... in biyolojik anne babasını bilmediğini, eşlerin yıllar önce çocukları olmaması nedeni ile ve müteveffanın evlatlık alalım önerisi ile ...'in evlatlık alındığını, ... in nüfus kaydının iptali söz konusu olduğunda kimin nüfusuna kaydedileceği ve anne baba hanesinde kimlerin yazılacağı da ayrı bir sorun oluşturacağını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Diğer davalılar davaya cevap vermemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tanık beyanları ile davacıların davaya konu durumu müteveffa ...'nin sağlığında da bilmelerine rağmen vefatından sonra bu durumu ileri sürmeleri nedeniyle davacıların dürüstlük kuralına aykırı davrandıkları kanaatine varılmış olsa da, işbu davanın niteliği gereği nüfus kayıtlarının tutulması kamu düzenine ilişkin olduğundan davacıların taleplerinin değerlendirilmesi gerektiği, alınan tanık beyanlarıyla ve dosya kapsamıyla davalı ...'in fiilen evlatlık alındığı, kanuni evlat edinme süreci uygulanmadan nüfus kayıtlarında müteveffanın biyolojik çocuğuymuş gibi kaydedildiği görülmüş olup, ATK raporu ile müteveffa ...'nin davalı ...'in babası olmadığı tespit edildiğinden davacıların ...'in babasının ... olmadığına ilişkin taleplerinin kabulüne, bu kabul edilen kısım yönünden nüfus kaydının düzenlenmesinde davalıların bir sorumluluklarının bulunmaması, nüfus kayıtlarının müteveffa ...'nin işlemiyle yanlış tutulması nedeniyle, düzeltme sonucu lehlerine miras hukukları etkilenecek ve külli halef olacak davacıların yargılama giderlerinden sorumlu tutulması gerektiği; ...'in annesinin ... olmadığına ilişkin talep yönünden ise davacıların bu kaydın düzeltilmesinde aktif husumet ehliyetlerinin bulunmadığı gibi hukuki yararlarının mevut olmadığı değerlendirilmekle bu yöndeki taleplerinin usulden reddine, usulden reddedilen bu talep nedeniyle davalılar lehine vekâlet ücreti takdir edilmesi gerektiği gerekçesi ile davalı ...'in anne adının düzeltilmesi talebinde davacıların hukuki yararları bulunmadığından bu talep yönünden davanın usulden reddine, davalı ...'ın, ...'ın kızı olmadığının tespitine, yargılama giderlerinin davacılardan tahsiline, davalılar ... ve ... lehine maktu vekâlet ücretine hükmedilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili ve davalılar ... ve ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; DNA testi ile ...'ün ...'in annesi olmadığı belirlendiğinden bu talebe ilişkin verilen usulden ret kararının hatalı olduğunu, davacılar lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi ve yargılama giderlerinin davacılar üzerine bırakılmasının doğru olmadığını, nüfus kaydının yanlış tutulmasında davalı ...'ün de en başından beri bu yanlışlığı bildiğinin kabulü gerektiğini belirterek davanın usulden reddedilen kısmı, yargılama gideri ve vekâlet ücreti yönünden İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak talepleri doğrultusunda karar verilmesi istemi ile istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. Davalılar ... ve ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın kötü niyetle açıldığını, bu nedenle tümden reddi gerektiğini belirterek davanın kabul edilen kısmı yönünden İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak talepleri doğrultusunda karar verilmesi istemi ile istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacılar muris ...'nin müstakbel mirasçıları olduğundan davalı ...'in annesinin isminin iptali davası yönünden aktif dava ehliyetleri olmadığından davacılar vekilinin buna ilişkin istinafı yerinde olmadığını, Mahkemece ...'in baba isminin iptaline ilişkin davanın kabulüne karar verildiğine göre, kendisini vekille temsil ettiren davacılar lehine davalı ... aleyhine karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince maktu vekâlet ücreti takdiri gerekirken vekâlet ücreti verilmemiş olmasının hatalı olduğunu, alınan ATK raporuyla ...'in babasının ... olmadığı sabit olmakla dava dilekçesinde de ...'in baba hanesindeki nüfus kaydının iptali istenmekte olup nufüs kaydının iptaline kararı verilmeyip sadece tespit kararı ile yetinilmesinin de doğru görülmediği gerekçesi ile davacılar vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yerine yeniden hüküm kurulmasına, davanın kısmen kabulüne, davalı ...'in anne adının düzeltilmesi talebinde davacıların hukuki yararları bulunmadığından bu talep yönünden davanın usulden reddine, davalı ...'ın ...'ın kızı olmadığının tespitine, davalı ...'ın nüfus kaydındaki baba hanesinin iptaline, davacılar lehine maktu vekâlet ücretine, davalı ... lehine maktu vekâlet ücretine, yargılama giderlerinin paylaştırılmasına, davalılar vekilinin istinaf talebinin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili ve davalılar ... ve ... vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf başvurusunun kabul edilmiş olmasına rağmen usuli yönden eksik ve hatalı karar verildiğini, davacılar yönünden usulden reddedilen kısımda davalı ... lehine vekâlet ücreti ve yargılama giderine hükmedilmesinin hatalı olduğunu, davalı ...'ün dava konusu olayı en başından beri bildiğinin kabulü gerektiğini ve dava açılmasına sebebiyet verdiğini, davalı ...'ün taraf olarak gösterilmesinin zorunlu olduğunu belirterek davanın vekâlet ücreti ve yargılama gideri yönünden kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalılar ... ve ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; davanın kötü niyetli olduğu ve tümden reddi gerektiğini, ...'ın vefatına kadar hiç sorun yaşanmazken vefat ile birlikte davacıların ...'in miras payını ortadan kaldırmak istediklerini, ...'in nüfus kaydının iptali halinde anne ve baba hanesine kimlerin yazılacağının ayrı bir sorun oluşturacağını, biyolojik anne ve babanın bilinmediğini belirterek davanın kabul edilen kısmı ile aleyhe hükmedilen yargılama gideri ve vekâlet ücreti yönünden kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, açılan nüfus kaydının düzeltilmesi davasında davalı ...'in baba hanesinden müteveffa ... isminin silinmesi yönündeki talebin kabulünün ve usulden reddedilen kısım yönünden davalı ... lehine hükmedilen ve davalılar aleyhine hükmedilen yargılama gideri ve vekâlet ücretinin dosya kapsamına uygun olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 190 ncı ve 194 üncü maddeleri, 323 üncü ve 326 ncı maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddesi,5450 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu'nun 36 ncı maddesi.
3.Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalılar ... ve ... vekilinin davanın kabul edilen kısmına yönelik temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.Davacılar vekilin tüm, davalılar ... ve ... vekilinin ise aleyhlerine hükmedilen yargılama gideri ve vekâlet ücretine yönelik temyiz itirazlarının incelenmesine gelince;
Dava, nüfus kaydının düzeltilmesi davasıdır. Bu davada tarafların tam anlamıyla serbest tasarruf yetkisi bulunmamakta olup resen araştırma ilkesi geçerlidir.Olayları açıklamak taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve olaya uygun yasal düzenlemelere göre uyuşmazlığı çözmek hakime aittir. Somut olayda, davalı ...'in anne ve babasının nüfus kayıtlarında görünen isimler olmadığı, nüfus kaydında anne ve baba olarak görünen davalı ... ve vefat eden eşinin, gerçeğe aykırı bildirimi ile nüfus kayıtlarının yanlış oluşturulduğu anlaşılmaktadır. Nüfus kütüklerindeki doğru olmayan kayıtların düzeltilmesi için mahkemeden karar alınması zorunludur. Nüfus kayıtları gerçeği yansıtmak zorundadır. Gerçeğin tespit edilebilmesi için DNA incelemesinin yapılması zorunludur. Dosya kapsamında alınan DNA raporlarına göre, davalı ...'in davalı ...'ün ve vefat eden eşi ...'ın biyolojik kızları olmadığı sabittir. Mahkemece, davacıların aktif husumet ehliyetlerinin ve hukuki yararlarının bulunmadığı belirtilerek, anne adının nüfus kaydında düzeltilmesi talebi yönünden usulden ret kararı verilmiş, davalı ...'in ...'nin kızı olmadığının tespitine karar verilmiştir. Tarafların istinaf talepleri üzerine Bölge Adliye Mahkemesince, anne adı yönünden verilen usulden ret kararı doğru bulunarak, İlk Derece Mahkemesince baba adının düzeltilmesi yönünden sadece tespit kararı verilmesinin doğru olmadığı belirtilerek buna ilişkin hüküm kaldırılarak yerine, davalı ...'in ...'nin kızı olmadığının tespiti ile ...'in nüfus kaydındaki baba hanesinin iptaline karar verilmiştir. Her ne kadar, anne adı yönünden davacıların aktif husumet ehliyetlerinin ve hukuki yararlarının bulunmadığı belirtilerek bu yönden usulden ret kararı verilmiş ise de, olay kamu düzenine ilişkin olup nüfus kayıtları gerçeği yansıtmak zorundadır. Aynı kişi yönünden gerçeğe aykırı tutulduğu anlaşılan nüfus kayıtlarının bir kısmının düzeltilip, bir kısmının gerçeğe aykırı şekilde bırakılması düşünülemez. Nüfus kaydında anne olarak görünen davalı ...'ün, davalı ...'in biyolojik annesi olmadığının sabit olması nedeniyle, anne kaydıyla ilgili de kabul kararı verilmesi gerekirken yazılı şekilde usulden ret kararı verilmesi doğru görülmemiş ve bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda (2.) paragrafta belirtildiği üzere anne adının düzeltilmesi talebinin usulden reddi kararı yönünden davacılar yararına BOZULMASINA, bozma nedenine göre davacılar vekili ile davalılar ... ve ... vekilinin yargılama gideri ve vekâlet ücretine yönelik temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına,
2. Yukarıda (1.) paragrafta belirtildiği üzere davalılar ... ve ... vekilinin davanın kabul edilen kısmına yönelik temyiz itirazlarının reddi ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozma kapsamı dışında kalan temyize konu bölümlerinin 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalılara yükletilmesine,
Peşin alınan harcın istek halinde yatıran davacılara iadesine,
Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesi ilgili Hukuk Dairesine gönderilmesine,14.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.