"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi
SAYISI : 2022/154 E., 2023/44 K.
KARAR : Kabul
Taraflar arasında görülen nüfus kaydının düzeltilmesi davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı ... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
...'nın 25.11.2013 tarih, 2012/206 Esas, 2013/2 sayılı davanamesi ile; şüpheliler ..., ..., ... ve ... hakkında Yeşilova Asliye Ceza Mahkemesinde 2011/87 Esas sayılı dosya ile resmi belgede sahtecilik, çocuğun soybağını değiştirme, resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan, aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçlarından dolayı açılan kamu davasında yapılan yargılama neticesinde Tahsin ve ... çiftinin ... isimli çocuklarını bir sözleşmeyle ... ve ... çiftine verdiklerini, ... ve ...'ın ...'i kendi çocuklarıymış gibi nüfusa kayıt ettirdikleri gerekçesiyle mahkum edildiklerini, tüm bu sebeplerle 4721 sayılı Türk Medeni Kanun'un (4721 sayılı Kanun) 318 inci maddesi gereği evlat edinme ilişkisindeki esasa ilişkin noksanlar sebebiyle ... ve ... ile evlatlıkları ... arasındaki evlatlık ilişkisinin kaldırılmasına ve nüfus kayıtlarının düzeltilerek ...'ın öz anne babasının ...-... olarak nüfusa kaydının yapılmasına karar verilmesi kamu adına dava ve talep olunmuştur.
II. CEVAP
Davalılar davaya cevap vermemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 08.09.2015 tarihli kararı ile küçük ...'in soybağını değiştirme ve resmi belgede sahtecilik suçlarından dolayı yapılan yargılamada mahkum olan ve küçük ...'in gerçek babası olduğunu ileri süren ...'ın nüfus kayıtlarının düzeltilmesi için Cumhuriyet Savcılığı'na ihbarda bulunduğu, bunun üzerine Savcılığın hazırladığı davaname ile huzurdaki davanın açıldığı, ancak 5490 sayılı yasa 36-1/a ilgili resmi dairenin göstereceği lüzum üzerine dava açma yetkisi olan Cumhuriyet Savcılığı tarafından gerekli yasal koşullar oluşmadan ve usule aykırı olarak bu davanın kendiliğinden açıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 30.03.2022 tarihli kararıyla "5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu (NHK) m. 36/1-a “Nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davaları, düzeltmeyi isteyen şahıslar ile ilgili resmî dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet savcıları tarafından yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki görevli asliye hukuk mahkemesinde açılır. Kayıt düzeltme davaları nüfus müdürü veya görevlendireceği nüfus memuru huzuru ile görülür ve karara bağlanır.” şeklindedir. Nüfus kayıtları kamu düzenine ilişkin olup, kayıtların doğru ve gerçeği yansıtmalarında kamu yararı bulunmaktadır. Cumhuriyet Savcısının, kamu düzenine açıkça aykırılık bulunan bir nüfus kaydıyla ilgili, kendiliğinden kayıt düzeltme davası açmasına engel bir düzenleme bulunmamaktadır. NHK 36/a maddesi, Cumhuriyet Savcısının sadece nüfus idaresinin göstereceği lüzum üzerine kayıt düzeltme davası açabileceği yönünde dar yorumlamak yasanın amacına uygun düşmez. Kaldı ki; somut olayda, yargılama yapılırken davanın nüfus müdürlüğüne ihbar edildiği nüfus temsilcisinin duruşmalara katılarak eksik hususların giderilmesini talep ettiği, takdiri mahkemeye bıraktığı hususları da gözetildiğinde, davanın 5490 sayılı yasanın 36. maddesinin 1/a bendine göre ilgili resmi dairenin göstereceği lüzum üzerine dava açma yetkisi olan Cumhuriyet Savcılığı tarafından gerekli yasal koşullar oluşmadan ve usule aykırı olarak bu davanın kendiliğinden açıldığı gerekçesiyle reddi doğru olmamıştır. O hâlde mahkemece yapılacak iş, işin esasını inceleyerek sonucu uyarınca bir karar vermekten ibarettir. Bu husus gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş" gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının iddiası, ihbar edenin beyanı, davalıların beyanı, İzmir ATK’nın 24.06.2014 tarihli raporu ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; küçük ...'ın gerçek annesinin ..., gerçek babasının ... olduğu, nüfusta annesi olarak görünen ... ile nüfusta babası olarak görünen ...'ın küçüğün gerçek anne ve babası olmadıkları, bu kişilerin çocuklarının olmaması nedeniyle küçüğün onlara evlatlık olarak verildiği gerekçesiyle davanın kabulü ile küçük ...'ın gerçek annesinin ..., gerçek babasının ... olduğunun tespitine, nüfus kaydında annesi olarak görünen ... ile babası olarak görünen ...'ın iptali ile ...'ın annesi,...'ın babası olarak nüfusa tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili, davacının aktif dava ehliyeti olmadığını Savcılığın dava açma yetkisi olmadığını, Mahkemenin de kabul etme yetkisi olmadığını, davanın ve kararın aile bütünlüğüne zarar verdiğini, davanın usulden reddi gerektiğini ileri sürerek hükmün bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, nüfus kaydının düzeltilmesi istemine ilişkindir. Uyuşmazlık, geçerli bir şekilde evlat edinme işlemi olmaksızın yalan beyanla bir çocuğun soybağı hakkında yanıltıcı bilgi ile oluşturulan fiili birlikteliğin aile olarak sayılmasının mümkün olup olmadığı, nüfus kaydının kamu düzeninden olup olmadığı, kamu adına nüfus kaydının düzeltilmesi davası açılıp açılamayacağı, Mahkemece yeterince araştırma yapılarak karar verilip verilmediği, davanın kabulüne karar verilmesinin isabetli olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu'nun 35 inci, 36 ncı ve 40 ıncı maddeleri; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
3. Değerlendirme
1.Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, Mahkemece bozmaya uygun işlem ve araştırma yapılmış olduğu, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ve bozma kapsamı dışında kalarak kesinleşen yönlerin yeniden incelenmesinin hukuken mümkün bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Adli yardımdan yararlanması sebebiyle başlangıçta alınmamış olan aşağıda yazılı karar ve ilam harcı ile temyiz başvuru harcının davalı ...'ye yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
01.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.