"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen istirdat davasının reddine dair verilen karar hakkında bölge adliye mahkemesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonucunda; davacı tarafın istinaf başvurusunun esastan reddine yönelik olarak verilen kararın, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı; dava dışı ... Ltd. Şti. nin davalıdan olan alacağını temlik aldığını, ... İcra Dairesinin 2016/4308 esas sayılı dosyasında davalının ... Tarım Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi aleyhine takip başlattığını, usulsüz tebligat ile takibin kesinleştiğini, haciz tehdidi altında 81.881,55 TL ödeme yapıldığını, ödeme emrinin usulsüz tebliğ edilmesi nedeniyle ... İcra Hukuk Mahkemesinin 29/12/2016 tarihli ve 407/432 Esas sayılı kararıyla ödeme emrinin tebliğ tarihinin düzeltilmesine karar verildiğini, söz konusu bedelin iadesi için davalıya 20/01/2017 tarihli ihtarname gönderildiğini, buna rağmen davalının ödeme yapmadığını ileri sürerek; dava dışı ... Tarım Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin 2016/4308 sayılı dosyada borçlu olmadığının tespitini, 81.881,55 TL'nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı, davanın süresinde açılmadığını, zamanaşımı itirazında bulunduklarını, müvekkilinin sulama hizmeti verdiğini, temlik edenin sulama suyu ücretini ödemediğini, alacağın tahsili için takip başlatıldığını ve borçulunun haricen dosya borucun ödediğini, davanın haksız olduğunu beyanla davanın reddini dilemiştir.
İlk derece mahkemesince; borç ödendikten sonra açılacak istirdat davasının İİK'nın 72/VII. maddesi uyarınca borcun ödendiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içinde açılması gerektiği, davanın ise bir yıllık hak düşürücü süre dolduktan sonra açıldığı gerekçesiyle, davanın hak düşürücü süreden reddine karar verilmiştir.
İlk derece mahkemesinin kararına karşı, davacı vekilince istinaf yoluna başvurulmuştur.
Bölge adliye mahkemesince; temlik alanın sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı olarak dava açamayacağı, icra dosyasına alacaklı vekilinin alacaklarının haricen tahsil edildiğini 15/12/2016 tarihinde beyan ettiği, davanın ise 21/11/2018 tarihinde açılmış olması nedeniyle bir yıllık hak düşürücü süre dolduğu, ilk derece mahkemesinin kararının yerinde olduğu gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş; karar, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Kural olarak olayları izah taraflara, uyuşmazlığa uygulanacak hukuki kuralları belirlemek ve hukuki nitelemede bulunmak Hakim'e ait bir görevdir (HMK md. 33) Davalı tarafından, dava dışı temlik eden hakkında 29/09/2016 tarihinde icra takibi başlatıldığı, alacaklı vekilinin 15/12/2016 tarihinde alacağı haricen tahsil ettiğini icra dosyasına bildirdiği, ... İcra Hukuk Mahkemesinin 29/12/2016 tarihli kararı ile ödeme emrinin tebliği tarihinin düzeltilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır. Alacakla birlikte dava hakkını takip borçla dava dışı şirketten temlik alan davacının istemi; İİK' nın 72. maddesi kapsamında istirdat değil, sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak istemidir.
Hal böyle olunca ilk derece mahkemesince; temlik sözleşmesiyle davacının dava hakkını kazanmış olduğu gözetilerek, sebepsiz zenginleşme hukuki nitelendirmesine göre inceleme yapılıp karar verilmesi gerekirken, yanılgı değerlendirme ile davanın istirdat davası olarak nitelendirilmesi ve dava açma süresinin dolduğu gerekçesiyle yazılı şekilde reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
İlk derece mahkemesi kararının, yukarıda açıklanan nedenlerle bozulmasına karar verilmiş olduğundan, işbu karara karşı davalı tarafından yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin bölge adliye mahkemesi kararının da kaldırılmasına karar verilmiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle 6100 sayılı HMK'nın 373/1 maddesi uyarınca temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararının KALDIRILMASINA, aynı Kanunun 371. maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi kararının davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, 07/12/2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.