"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 40. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1739 E., 2022/45 K.
DAVA TARİHİ : 16.02.2018
KARAR : Davanın kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 17. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/92 E., 2020/48 K.
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, davacının istinaf başvurusunun esastan reddine, karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle incelemenin duruşmalı olarak yapılması istenilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 14.03.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir
14.03.2023 günü davalıların hazır olmamaları nedeniyle, Cumhurbaşkanlığının 11 Şubat 2023 tarih (mükerrer) 32101 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 120 numaralı "Olağanüstü Hal Kapsamında Yargı Alanında Alınan Tedbirlere İlişkin Kararnamesi" kapsamında verilen 06.02.2023 tarihinden başlamak üzere 06.04.2023 tarihine kadar durma kararına istinaden Yargıtay Birinci Başkanlar Kurulunun 13.02.2023 tarih ve 4 sayılı kararının 4 üncü ve 5 inci maddeleri gereği duruşmanın 23.05.2023 Salı gününe ertelenmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde gelen davacı vekili Avukat ... ile davalılardan ... Gayrimenkul Yapı Malz. Oto Tic. Ltd. Şti. vekili Avukat Gizem Tuğçe Akhan'ın sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00'te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; maliki olduğu 34 ZEK 25 plakalı aracını web sitesi üzerinden satışa çıkardığını, dava dışı ... isimli şahsın eşini aradığını ve aracı almak istediğini belirterek, tarafların aracın satımında anlaştıklarını, aracın noterden satışının dava dışı ... tarafından davalı ... isimli şirket üzerine gerçekleştirildiğini, parayı nakit olarak 13.12.2017 tarihinde ödeyeceğini söylediğini, ancak şikayet tarihine kadar aracın parasının ödenmediğini, eşinin 21.12.2017 tarihinde davalı ... isimli şirketin yetkilisi Gürcan Akyel ile Hacı Nurettin isimli kişilerin, davalı ... isimli şirketin şubesi olduğunu söyledikleri Perpa İş Merkezindeki ofise gittiğini, ofisin kapalı olduğunu, dolandırıldığını anlayınca İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunduğunu, dava konusu aracın diğer davalı ... Gayrimenkul isimli firmaya devrinin gerçekleştirildiğinin öğrenildiğini, savcılık tarafından trafik kaydına tedbir konulduğunu, diğer davalı ... Gayrimenkul isimli şirketin iyiniyetli olduğu iddiasının TTK'nın 18/2 nci maddesi ve TMK'nın 989/2 nci maddesi gereğince dinlenemeyeceğini, aracın elinden rızası dışında çıkmasının sağlanarak, davalılardan ... Gayrimenkul adına trafik siciline tescil edildiğini ileri sürerek, ... plakalı Land Rover marka, 2017 model aracın mülkiyetinin ve aidiyetinin kendisine ait olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili; dava konusu araç gibi bu tip araçların değeri çok yüksek olduğundan kısıtlı ve küçük bir alım-satım piyasası bulunduğunu, bu şekilde bir araç alınmak istendiği takdirde zaten çok seçenek olmadan küçük bir satıcı kitlesiyle karşı karşıya kalındığını, aracın ruhsat sahibi ... şirketi yetkilisi tarafından devir yapıldığını, Beyoğlu 42. Noterliğinin 12.12.2017 tarih ve 14172 yevmiye numaralı araç satış sözleşmesi gereğince, 34 ZEK 25 plakalı aracın 1.015.000,00 TL bedelle satın alındığını, bedelin 889.750,00 TL EFT ile 125.250,00 TL'sinin ise nakden ödendiğini, fatura kesildiğini ve tüm evrakların teslim edildiğini, şirketin aracı satın alan iyi niyetli üçüncü kişi olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. ... davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; araç sahibi davacı ...'ın eşi ...'a aracın satışı için vekaletname verdiği esnada Hacı Nurettin isimli kişinin ...'ı arayarak ...'a da satış işlemi için vekaletname vermesini talep etmesi, işlem anında bu talebin ileri sürülmesi, satış bedelinin gerçekte ödenmemesi ve ... şirketi tarafından satış sözleşmesine göre 1.313.872,00 TL bedelle satın alınan bir aracın aynı gün daha düşük bir bedel olan 1.015.000,00 TL'ye satılması birlikte değerlendirildiğinde davacının davalı ... şirketi çalışanları tarafından iradesinin fesada uğratıldığının anlaşıldığı, davacının iradesi fesada uğratıldığından davalı ... şirketinin emin sıfatı ile zilyet olarak kabul edilemeceği, davalı ... Gayrimenkul şirketinin basiretli bir tacir gibi davranmadığı, aracı alırken aracın ruhsatından aracın aynı gün İstanbul ilinde satın alındığını tespit etme imkanına sahip olduğu, ilk satışta davacının aldatılarak iradesinin fesada uğradığı bu nedenle de aracın rızası dışında elinden çıktığı, aracı daha sonra iktisap eden davalı şirketin aracı kötü niyetli zilyetten aldığı, önceki zilyedin iradesi dışında elinden çıkan taşınır, ne kadar el değiştirirse değiştirsin sonucun değişmeyeceği, davalı ... Gayrimenkul şirketinin kötü niyeti ispatlanamamış ise de TMK’nın 989 uncu maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen açık artırmadan, pazardan veya bu gibi eşyayı satan bir kimseden de iktisap etmeyip, aracı kötü niyetli zilyetten satın alan davalı şirketin aracın mülkiyetini kazanması ve ödediği bedelin iadesini talep etmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle, davanın kabulü ile Beyoğlu 25. Noterliğinin 12.12.2017 tarih 63350 yevmiye nolu ... plakalı 1107555306DT motor nolu, ... şasi nolu aracın ... İnşaat Yapı Malzemeleri Petrol Ürünleri Anonim Şirketine satışına dair araç satış sözleşmesinin iptaline, anılan aracın davacıya ait olduğunun tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı şirket vekili; davacı tarafın dava konusu aracı diğer davalı ... İnşaat Yapı Malzemeleri Petrol Ürünleri Anonim Şirketine güvenerek kendi özgür rızasıyla satarak aracı teslim ettiğini, aracın zilyetliğini emin sıfatı ile diğer davacı ... İnşaat Yapı Malzemeleri Petrol Ürünleri Anonim Şirketine verdiğini, davacı tarafın ...'ne karşı icra takibi başlatmadıkları gibi girişimde de bulunmadıklarını, davacının şikayeti üzerine İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığının kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verdiğini, davacının kendi basiretsizliğinin ve tedbirsizliğinin davalıya yüklenemeyeceğini, 1.000.000,00 TL'den aşkın değerdeki aracın bedelini almadan teslim ettiğini ve üstelik adı geçen davalı şirkette çalışan bir kişiye kendi adına noterde devir yapması için vekaletname dahi verdiğini belirterek, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak hükmün bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı ...'ın eşi ... ile önceden tanıdığına ilişkin kanıt bulunmayan ...'ı 34 ZEK 25 plakalı aracını dilediğine dilediği bedelle satma yetkisi tanıyan vekil tayin etmesine ilişkin Beyoğlu 22 nci Noterliğinin 11.12.2017 gün ve 15158 yevmiye numaralı vekâletnamesi sırasında oluşan rızası, davalı ... adına hareket edenlerin aldatmaları suretiyle elde edildiğinden kandırılmak suretiyle elde edilmiş bir rıza olduğu, davalı ... adına hareket eden kişilerin davacı ... ile adı geçen davacıya vekaleten hareket eden ...'da aracın parasının ödeneceği konusunda inanç oluşturarak, ...'a satış yetkisini tanıyan vekaletnamenin düzenlenmesini sağladıklarını, bu vekaletnameyi kullanarak davaya konu aracı davalı ...'ne satış suretiyle devrettiklerini, davacı ...'da baştan itibaren sözleşmenin kurulması için oluşturulan rıza aldatılmak suretiyle elde edildiğinden, eldeki davanın 6098 sayılı TBK'nın 39 uncu maddesinde öngörülen 1 yıllık, 4721 sayılı TMK'nın 989'uncu maddesinin, birinci fıkrasında öngörülen 5 yıllık süre içerisinde açıldığı da gözetildiğinde davacı ...'ın 6098 sayılı TBK'nın 36 ncı maddesinin 1'inci fıkrası uyarınca dava konusu aracın davalı ... İnşaat Yapı Malzemeleri Petrol Ürünleri A.Ş.'ye devrine ilişkin sözleşme ile bağlı olmadığı, dava konusu aracın zilyetliğinin de rızayla davalı ... İnşaat Yapı Malzemeleri Petrol Ürünleri Anonim Şirketine devrinden söz edilmesine olanak bulunmadığından, davalı ... Gayrimenkul Yapı Malzemeleri Otomotiv İnşaat Taahhüt Ticaret Limited Şirketinin, dava konusu aracı emin sıfatıyla zilyedinden satın almadığı, davalı ... Gayrimenkul Yapı Malzemeleri Otomotiv İnşaat Taahhüt Ticaret Limited Şirketinin 4721 sayılı TMK'nun 988 inci maddesinden yararlanması olanağı bulunmadığı gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf başvurusunda belirttiği nedenlerle temyiz talebinde bulunarak Bölge Adliye Mahkemesinin kararının kaldırılarak ilk derece mahkemesinin kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, taşınır mülkiyetinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 763 üncü maddesi: "Taşınır mülkiyetinin nakli için zilyetliğin devri gerekir. Bir taşınırın zilyetliğini iyiniyetle ve malik olmak üzere devralan kimse, devredenin mülkiyeti devir yetkisi olmasa bile, zilyetlik hükümlerine göre kazanmanın korunduğu hâllerde o şeyin maliki olur. "
Aynı Kanun'un 988 inci maddesi: "Bir taşınırın emin sıfatıyla zilyedinden o şey üzerinde iyiniyetle mülkiyet veya sınırlı aynî hak edinen kimsenin edinimi, zilyedin bu tür tasarruflarda bulunma yetkisi olmasa bile korunur."
Aynı kanunun 989 uncu maddesi: "Taşınırı çalınan, kaybolan ya da iradesi dışında başka herhangi bir şekilde elinden çıkan zilyet, o şeyi elinde bulunduran herkese karşı beş yıl içinde taşınır davası açabilir." şeklinde düzenlemeler yer almaktadır.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 36 ncı maddesi: "Taraflardan biri, diğerinin aldatması sonucu bir sözleşme yapmışsa, yanılması esaslı olmasa bile, sözleşmeyle bağlı değildir. Üçüncü bir kişinin aldatması sonucu bir sözleşme yapan taraf, sözleşmenin yapıldığı sırada karşı tarafın aldatmayı bilmesi veya bilecek durumda olması hâlinde, sözleşmeyle bağlı değildir. "
3. Değerlendirme
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve aracın davacının iradesi sakatlanmak suretiyle zilyetliğinden çıkmış olması nedeniyle davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
8.400,00 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davalı ... Gayrimenkul Yapı Malz. Otomotiv İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti.'den alınıp davacıya verilmesine,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.