"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/2331 E., 2021/3412 K.
KARAR : Davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ...1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/665 E., 2019/102 K.
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacının başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 21.03.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde davacı vekili Avukat ...ile davalı vekilleri Avukat ...ve Avukat...geldiler. Sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00'te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, ... İli ...İlçesi ...Köyü ... Mevkii 420 parsel sayılı 7875 m² taşınmazın 3083 sayılı sulama alanlarında arazi düzenlenmesine dair Tarım Reformu Kanununa dayanılarak toplulaştırma çalışmasına dahil olduğunu, toplulaştırma çalışmalarının bittiğini ve tapu kayıtlarına da işlendiğini beyanla, dava konusu 420 parselde yapılan toplulaştırma neticesinde el konulan 4.262,34 m²'lik kısmın değeri ile adına tescil edilen ...köyü 1500 ada 9 parsel sayılı 5.550,69 m²'lik alanlı taşınmazın değer farkından dolayı şimdilik 50.000,00 TL tazminatın tescil tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı, davada husumetin DSİ Genel Müdürlüğüne yöneltilmesi ve ayrıca mevcut davanın idari yargı yerinde açılması gerektiğinden davanın usulden reddine, mahkemece aksi kanaatte olunması halinde yapılan toplulaştırma işlemlerinin usul ve yasaya uygun olduğunu savunarak davanın esastan reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 29.01.2019 tarihli ve 2018/665 E. ve 2019/102 K. sayılı kararıyla; dava bakımından zarar tazmini istemine yönelik inceleme ve değerlendirmenin usulüne uygun olarak açılacak bir tam yargı davası ile idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği gerekçesiyle davanın usulden reddine karar vermiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; yeterli inceleme ve araştırma yapılıp delillerin tamamı toplanmadan karar verildiğini, yol genişletilmesi amacıyla aynı güzergahta bulunan dava dışı taşınmazların bir kısmından da yol geçtiğini beyanla, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 30.11.2021 tarihli ve 2019/2331 E., 2021/3412 K. sayılı kararıyla; dosya içindeki bilgi ve belgelere göre, dava konusu taşınmazın toplulaştırma alanında bulunduğu ve davalı idare tarafından toplulaştırma kapsamında el atılan yerin karşılığı olarak davacı tarafa başka bir taşınmaz verildiği, davanın konusunun takası yapılan her iki taşınmaz arasındaki bedel farkına ilişkin olduğu ve esas itibariyle davalı kurumun yaptığı toplulaştırma işleminden doğan zararın tazmini isteminden ibaret olduğu anlaşılmakla ilk derece mahkemesince verilen hükmün usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, istinaf nedenlerini tekrar ederek kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, toplulaştırma işlemine dayalı tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Dava şartları" kenar başlıklı 114 üncü maddesi şöyledir:
"(1) Dava şartları şunlardır: a) Türk mahkemelerinin yargı hakkının bulunması. b) Yargı yolunun caiz olması. c) Mahkemenin görevli olması. ç) Yetkinin kesin olduğu hallerde, mahkemenin yetkili bulunması. d) Tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları; kanuni temsilin söz konusu olduğu hallerde, temsilcinin gerekli niteliğe sahip bulunması. e) Dava takip yetkisine sahip olunması. f) Vekil aracılığıyla takip edilen davalarda, vekilin davaya vekalet ehliyetine sahip olması ve usulüne uygun düzenlenmiş bir vekaletnamesinin bulunması. g) Davacının yatırması gereken gider avansının yatırılmış olması. ğ) Teminat gösterilmesine ilişkin kararın gereğinin yerine getirilmesi. h) Davacının, dava açmakta hukuki yararının bulunması. ı) Aynı davanın, daha önceden açılmış ve halen görülmekte olmaması. i) Aynı davanın, daha önceden kesin hükme bağlanmamış olması.
(2) Diğer kanunlarda yer alan dava şartlarına ilişkin hükümler saklıdır."
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Dava şartlarının incelenmesi" kenar başlıklı 115 inci maddesi şöyledir:
"(1) Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler.
(2) Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder.
(3) Dava şartı noksanlığı, mahkemece, davanın esasına girilmesinden önce fark edilmemiş, taraflarca ileri sürülmemiş ve fakat hüküm anında bu noksanlık giderilmişse, başlangıçtaki dava şartı noksanlığından ötürü, dava usulden reddedilemez."
3. Değerlendirme
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre davacının temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince verilen 30.11.2021 tarihli ve 2019/2331 E., 2021/3412 K. sayılı kararın ONANMASINA,
8.400 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya verilmesine,
Aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz eden davacıya yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.