"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 36. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/871 E., 2022/850 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bakırköy 12. Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/83 E., 2021/814 K.
Taraflar arasında birleştirilerek görülen tazminat davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl davanın reddine, birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı/birleşen davada davalı vekili ile davalı/birleşen davada davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı; davacı/birleşen davada davalı vekili tarafından duruşmasız, davalı/birleşen davada davacı vekili tarafından duruşma talepli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 04.04.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde gelen davacı/birleşen davada davalı ... Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili Avukat ... ile davalı/birleşen davada davacı ...Ş. vekili Avukat Aysu Yalçınkaya ve diğer davalı Hinteks Teks. San. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. vekili Avukat ..., ihbar olunan vekili Av.Merve Şen'in sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00'te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacı; maliki bulunduğu taşınmazı 01.10.2012 tarihli sözleşme ile davalı Hinteks Tekstil Ltd. Şti. ne kiraladığını, davalı Hinteks’in kiracı olarak kullandığı taşınmazda 12.03.2015 tarihinde yangın meydana geldiğini ve yangından dolayı taşınmazın zarar gördüğünü, Bakırköy 5.Sulh Hukuk Mahkemisinin 2015/37 D.İş sayılı dosyasında yapılan tespitte işyerindeki zararın 200.200,00 TL’ye giderilebileceğinin tespit edildiğini, meydana gelen zarardan bu işyerini yangına karşı sigortalayan davalı ...Ş. nin de sorumlu olduğunu, meydana gelen yangında binadan kaynaklanan ve binanın maliki olan müvekkiline atfedilecek hiçbir kusur bulunmadığının gerek itfaiye yangın raporu gerekse bilirkişi raporu ile tespit edildiğini ileri sürerek; şimdilik 10.000,00 TL maddi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek reeskont avans faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleşen davada davacı vekili; sigortalısı Hinteks Teks. San. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. nin kiracı olduğu işyerini, işyerim paket sigorta poliçesi ile sigorta teminatı altına aldığını, davalının maliki olduğu binanın, sigortalısı tarafından kiracı sıfatı ile kullanımda olduğu sırada 11.03.2015 tarihinde çıkan yangında sigortalının ev tekstil ürünleri, büro mobilyaları, elektronik ve elektrikli cihazları ile demirbaşlarının yanarak zayi olduğunu ve hasara uğradığını, 12.03.2015 tarihli olay yeri görgü ve tespit tutanağında ilk iki katta tekstil ürünleri satan firma olduğu ve yangının buradan çıkmış olduğu, binanın ön yüzünün isle kaplı olduğu, iki katın tamamen yanmış olduğu ve işyerinde bulunan tekstil ürünlerinin büyük kısmının kullanılamaz hale geldiğinin tespit olunduğunu, itfaiye tarafından düzenlenen yangın raporunun yetersiz olup tam ve detaylı inceleme yapılmadığını, 24.03.2015 tarihli bilirkişi raporunda ise yangının elektrik tesisatından çıktığının rapor edildiği, ekspertizler tarafından yapılan çalışmalar neticesinde dava dışı sigortalıya hasar bedeli olarak toplam 579.067,84 TL'nin ödendiği, davalı malikin davaya konu olan yangının çıkmasından ve oluşan hasardan sorumlu olduğunu ileri sürerek, 579.067,084 TL'nin sigortalıya ödeme tarihinden itibaren (529.067.84 TL 13.05.2015, 50.000,00 TL’nin 19.03.2015 tarihinden itibaren) avans faizi ile tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Asıl davada davalı Hinteks Teks. San. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti.; davacının kendisinin herhangi bir kusurlu hareketinden bahsetmemekle birlikte yangının nasıl meydana geldiği hususunda bilgi de vermediğini, diğer davalı tarafından yaptırılan tespite göre zararın sorumlusunun taşınmazı ayıplı teslim eden davacı olduğunu, binanın deprem öncesinde yapılmış olup elektrik tesisatı ve sistemlerinin de eski olduğunu, tespit dosyasında yokluklarında yapılan zarar tespitine itiraz ettiklerini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı ...; müvekkilinin, diğer davalının kiracı olduğu işyerini sigorta teminatı altına aldığını, yangının bina içindeki elektrik tesisatından çıktığını, davacı malikin hasardan kusursuz sorumlu olduğunu, davacı maliğin taşınmazı kiraya verir iken ayıplı olarak teslim ettiğini ve zaman içerisinde bakım ve kontrollerini de yapmayarak yangının meydana gelmesine sebebiyet verdiğini, zararına katlanması gerektiğini, yokluklarında yapılan tespiti kabul etmediklerini savunarak, davanın reddini istemiştir.
2. Birleşen davada davalı kiraya veren; taşınmazın tamamının kendisine ait olmadığını, davaya husumet yönünden itiraz ettiklerini, yangının kiracının kullanımında iken kira sözleşmesine aykırı davranışından meydana geldiğini, sigortalı olan kiracının kullanımında olan dükkanda meydana gelen yangın nedeniyle dükkanında meydana gelen zarardan kiracı ve bu işyerini yangına karşı sigortalayan davacının sorumlu olduğunu, meydana gelen yangının binanın tesisatından veya binaya ait herhangi bir eksiklikten kaynaklanmamış olmakla birlikte herhangi bir kusuru olmadığını, yangının dava dışı kiracının kullandığı dükkandaki tekstil ürünlerinin yanması sonucunu meydana geldiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; 10.05.2019 tarihli bilirkişi raporunda, yangın kapsamında toplam 580.238,64 TL olarak tespit edilen ve kadri maruf olduğu belirlenen zarardan İncesu Kimya San. Tic. Ltd. Şti. nin sorumlu ve kusurlu olduğunun tespit edildiği, kiracıya atfı kabil bir kusurun tahmil edilmediği, 10.05.2019 tarihli bilirkişi raporunun, diğer raporların aksine ehil bilirkişilerden oluşmuş heyetten alınmış olması, raporun somut ve yerinde tespitleri içermesi, denetimine elverişli olması, TBK 69 uncu maddenin yeterince tartışılması gibi sebeplerle hükme esas alınabileceği belirtilerek; asıl davanın reddine, birleşen davanın kısmen kabulü ile 579.067.084 TL asıl alacağın davalı ... Kimya San. Tic. Ltd. Şti. den alınarak davacıya verilmesine, bu alacağa (529.067.84 TL’sinin 13.05.2015 tarihinden ve 50.000,00 TL’nin 19.03.2015 tarihinden itibaren olmak üzere ) kanuni faiz uygulanmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde asıl ve birleşen dava davacıları ayrı ayrı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı/birleşen davada davalı vekili; bilirkişi raporları arasındaki çelişki giderilmeden, hüküm kurmaya elverişli olmayan bilirkişi raporu hükme esas alınarak karar verilmesinin hatalı olduğunu, dosya kapsamındaki diğer tüm rapor ve tutanaklarla çelişkiler barındıran, gerekçelendirilemeden varsayımlara dayalı olarak yapılan tespitler içeren bilirkişi raporunun hükme esas alınmasının açıkça hukuka aykırılık teşkil ettiği, hakkaniyet ilkesi ile adil yargılanma ilkesinin de ihlaline neden olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı/birleşen davada davacı vekili; avans faizi taleplerinin reddedilerek kanuni faize hükmedildiğini, oysa zarar gören sigortalı ile zarara sebebiyet verenin tacir olup, taşınmazların ticari kullanımı sırasında zararın meydana geldiğini, davada temerrüt faizi olarak avans faizine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; yangının meydana getirdiği hasar ve zarar miktarından davacı/birleşen davada davalı şirketin sorumlu olduğunu tespit eden, gerekçeli dosya içeriğine uygun ve hüküm kurmaya yeterli, denetime elverişli, bilirkişi raporu karara esas alınarak Mahkemece verilen kararda bir hata bulunmadığı, İlk Derece Mahkemesinin kararında esası etkileyen bir usul hatası bulunmadığı, vakıa tespitlerinin tam ve doğru olarak yapıldığı, maddi hukuk normlarının doğru olarak uygulandığı, delillerin değerlendirilmesinde de hatalı bir sonuca varılmadığı gerekçesiyle, tarafların istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı/ birleşen davada davalı vekili ile davalı/birleşen davada davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Taraf vekilleri; istinaf dilekçesinde ileri sürdükleri sebepleri tekrar ederek, kararın bozulmasını talep etmişlerdir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Asıl ve birleşen davada uyuşmazlık, kiralananda meydana gelen yangın nedeniyle uğranılan zararların tazmini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 266 ncı maddesi hükmüne göre; çözümü özel veya teknik bir bilgiyi gerektiren konularda bilirkişi oy ve görüşünün alınması zorunludur. Genel hayat tecrübesi ve kültürünün sonucu olarak herkes gibi hakimin de bildiği konularda bilirkişi dinlenmesine karar verilemeyeceği gibi, hakimlik mesleğinin gereği olarak hakimin hukuki bilgisi ile çözümleyebileceği konularda da bilirkişi dinlenemez. Her halde seçilecek bilirkişinin mesleği itibarıyla konunun uzmanı olması gerekir.
2. Aynı Kanun'un 281 inci maddesinde; tarafların, bilirkişi raporunda eksik gördükleri hususların, bilirkişiye tamamlattırılmasını, belirsizlik gösteren hususlar hakkında ise bilirkişinin açıklama yapmasının sağlanmasını veya yeni bilirkişi atanmasını mahkemeden talep edebilecekleri, mahkeme, bilirkişi raporundaki eksiklik yahut belirsizliğin tamamlanması veya açıklığa kavuşturulmasını sağlamak için, bilirkişiden ek rapor alabileceği, ayrıca gerçeğin ortaya çıkması için gerekli görürse, yeni görevlendireceği bilirkişi aracılığıyla, tekrar inceleme yaptırabileceği açıklanmıştır.
3. Bilirkişiler, raporlarını hazırlarken raporun dayanağı olan somut ve özel nedenleri bilimsel verilere uygun olarak göstermek zorundadır. Bilirkişi raporu aynı zamanda Yargıtay denetimine de elverişli olacak şekilde bilgi ve belgeye dayanan gerekçe ihtiva etmelidir. Ancak bu şekilde hazırlanmış raporun denetimi mümkün olup, hüküm kurmaya dayanak yapılabilir.
4. Bilirkişi raporu kural olarak hâkimi bağlamaz. Hâkim, raporu serbestçe takdir eder. Hâkim, raporu yeterli görmezse, bilirkişiden ek rapor isteyebileceği gibi gerçeğin ortaya çıkması için önceki bilirkişi veya yeniden seçeceği bilirkişi vasıtasıyla yeniden inceleme de yaptırabilir. Bilirkişi raporları arasındaki çelişki varsa hâkim çelişkiyi gidermeden karar veremez.
3. Değerlendirme
1. Yargılama sürecinde alınan bilirkişi raporlarında; yangının çıkış sebebine ilişkin farklı değerlendirmeler yapıldığı, İlk Derece Mahkemesince bilirkişi raporları arasındaki bu çelişki giderilmeden karar verildiği anlaşılmıştır. Hal böyle olunca, İlk Derece Mahkemesince; bilirkişi raporları arasındaki çelişkinin giderilmesi için, yeniden konunun uzmanlarından oluşturulacak bilirkişi kurulundan, davacının itirazlarını karşılar biçimde, önceki bilirkişi raporlarını da irdeleyen ve çelişkiyi giderecek mahiyette, Yargıtay ve taraf denetimine elverişli rapor alınması ve hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken; raporlar arası çelişki giderilmeksizin, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm verilmesi doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.
2. Bozma nedenine göre, tarafların sair temyiz itirazlarının incelenmesine gerek görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2.İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
3. Bozma nedenine göre tarafların sair temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına,
8.400,00 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davalı/karşı davacıdan alınıp, davacı/karşı davalıya verilmesine,
Peşin alınan temyiz harçların istek halinde temyiz edenlere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.