"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/940 E., 2022/1054 K.
KARAR : Davanın esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Samsun 1. Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2021/188 E., 2022/174 K.
Taraflar arasındaki ayıplı mal davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 04.07.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde gelen davalı Kosifler Samsun oto Tic. A.Ş. vekili Av. Alperen ... ile diğer davalı ... Otomotiv İth. ve .... A.Ş. vekili Av. Gizem ...'ın sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00'te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili, davacının 18.11.2019 tarihinde sıfır kilometre BMW marka bir araç satın aldığını, açılır tavandan gelen ses üzerine davacının aracı hem satıcı hem yetkili servis olan davalı Kosifler Samsun Oto Servisine götürdüğünü, şikayetin giderildiğinin belirtilmesi üzerine aracı teslim aldığını fakat aynı şikayet nedeniyle daha sonra aracı tekrar servise götürdüğünü, araçtaki ayıbın giderilemediğini, araçta başka arızaların da meydana geldiğini, aracın üretimden kaynaklı gizli ayıplı olduğunu ileri sürerek ayıpsız misli ile değişimine karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı Kosifler Samsun Oto Tic. A.Ş. vekili, araçta herhangi bir ayıp bulunmadığını, davanın yasal sürelere uyulmadan açıldığını, davacının ücretsiz onarım hakkını kullanmış olduğunu savunarak davanın reddini dilemiştir.
Davalı ... Otomotiv İthalat ve Dağıtım A.Ş. vekili, zamanaşımı itirazında bulunarak dava konusu aracın ithalatçısı olup aracın satışını gerçekleştirmediklerini, bu nedenle davanın kendilerine yöneltilmesinin doğru olmadığını, araçta üretimden kaynaklı bir ayıp bulunmadığını, ayrıca ücretsiz onarım hakkının kullanılması nedeniyle misli ile değişim hakkının kullanılmayacağını savunarak davanın reddini dilemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davanın kabulü ile davacı tarafından 14.11.2019 tarihli fatura ile satın alınan BMW marka, 2019 model, WBA5F5100LFH90997 şase nolu, 55 ANT 55 plakalı ayıplı aracın davalılar tarafından aynı özelliklere sahip ayıpsız misli ile değiştirilerek davacıya verilmesine, Dava konusu otomobilin ayıpsız misli ile değiştirilmesinin mümkün bulunmaması halinde (fatura bedeli olan 395.132,52 TL'den ... olmamak üzere) İİK.'nun 24 üncü maddesi gereğince işlem yapılmasına, dava konusu aracın davacı tarafından davalılara iadesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B.İstinaf Sebepleri
Davalı Kosifler Samsun Oto Tic. A.Ş. vekili istinaf dilekçesinde, önceki savunmalarını da tekrar ederek, hak düşürücü sürelere uyulmadığını, araçta üretimden kaynaklı bir ayıp bulunmadığını, bilirkişi raporlarının hükme esas alınacak yeterlilikte olmadığını belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
Davalı ... Otomotiv İthalat ve Dağıtım A.Ş. vekili istinaf dilekçesinde; önceki savunmalarını tekrarla, yerel mahkeme kararına esas alınan bilirkişi ... ve ek raporlarının bilimsel ve teknik nitelikte bir inceleme ve gerekçeye dayanmadığını, davacı tarafın aracı satın aldığı tarihten itibaren yaklaşık 3 yıla yakın kullandığı dikkate alındığında araca ilişkin menfaatlerinin mahsup edilmesinin hakkaniyete ve hukuka uygun olacağını, husumet ve zamanaşımı itirazlarına yönelik bir değerlendirmenin dahi yapılmadığını, yerel mahkeme kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; hükme esas alınan bilirkişi heyet raporu ve ek bilirkişi heyet raporunun hüküm kurmaya yeter açıklık taşıdığı, eldeki uyuşmazlık yönünden ayıpsız misli ile değişim talebi yönünden satıcı, üretici ve ithalatçı tüketiciye karşı müteselsilen sorumlu oldukları da dikkate alınarak, yerel mahkeme kararında herhangi bir isabetsizlik olmadığı gerekçesiyle davalılar vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... Otomotiv İthalat ve Dağıtım A.Ş. vekili, cevap ve istinaf dilekçesindeki hususları tekrar ederek araçtaki arızanın 40.461,57 TL oranında semen tenziline sebep olacağı yönündeki tespite rağmen misli ile değişim kararı verilmesinin de hatalı olduğunu belirterek bölge adliye mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
Davalı Kosifler Samsun Oto Tic. A.Ş. vekili, cevap ve istinaf dilekçesindeki hususları tekrar ederek, araçtaki durumun bedel iadesi veya misli ile değişim kararı verilmesini gerektirecek nitelikte olmadığını belirterek bölge adliye mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ayıp iddiasına dayalı malın ayıpsız misli ile değişimi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’nun 8 ... maddesi: (1) Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır.
(2) Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanlarında yer ... özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan; muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar da ayıplı olarak kabul edilir.
(3) Sözleşmeye konu olan malın, sözleşmede kararlaştırılan süre içinde teslim edilmemesi veya montajının satıcı tarafından veya onun sorumluluğu altında gerçekleştirildiği durumlarda gereği gibi monte edilmemesi sözleşmeye aykırı ifa olarak değerlendirilir. Malın montajının tüketici tarafından yapılmasının öngörüldüğü hâllerde, montaj talimatındaki yanlışlık veya eksiklik nedeniyle montaj hatalı yapılmışsa, sözleşmeye aykırı ifa söz konusu olur.
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’nun 9 uncu maddesi: (1) Satıcı, malı satış sözleşmesine uygun olarak tüketiciye teslim etmekle yükümlüdür.
(2) Satıcı, kendisinden kaynaklanmayan reklam yoluyla yapılan açıklamalardan haberdar olmadığını ve haberdar olmasının da kendisinden beklenemeyeceğini veya yapılan açıklamanın içeriğinin satış sözleşmesinin akdi anında düzeltilmiş olduğunu veya satış sözleşmesi kurulma kararının bu açıklama ile nedensellik bağı içinde olmadığını ispatladığı takdirde açıklamanın içeriği ile bağlı olmaz.
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’nun 11 ... maddesi:(1) Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;
a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme,
seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
(2) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi hakları üretici veya ithalatçıya karşı da kullanılabilir. Bu fıkradaki hakların yerine getirilmesi konusunda satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur. Üretici veya ithalatçı, malın kendisi tarafından piyasaya sürülmesinden sonra ayıbın doğduğunu ispat ettiği takdirde sorumlu tutulmaz.
(3) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesinin satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirecek olması hâlinde tüketici, sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim haklarından birini kullanabilir. Orantısızlığın tayininde malın ayıpsız değeri, ayıbın önemi ve diğer seçimlik haklara başvurmanın tüketici açısından sorun teşkil ... etmeyeceği gibi hususlar dikkate alınır.
(4) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi haklarından birinin seçilmesi durumunda bu talebin satıcıya, üreticiye veya ithalatçıya yöneltilmesinden itibaren azami otuz iş günü, konut ve tatil amaçlı taşınmazlarda ise altmış iş günü içinde yerine getirilmesi zorunludur. Ancak, bu Kanunun 58 ... maddesi uyarınca çıkarılan yönetmelik eki listede yer ... mallara ilişkin, tüketicinin ücretsiz onarım talebi, yönetmelikte belirlenen azami tamir süresi içinde yerine getirilir. Aksi hâlde tüketici diğer seçimlik haklarını kullanmakta serbesttir.
(5) Tüketicinin sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim hakkını seçtiği durumlarda, ödemiş olduğu bedelin tümü veya bedelden yapılan indirim tutarı derhâl tüketiciye iade edilir.
(6) Seçimlik hakların kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar, tüketicinin seçtiği hakkı yerine getiren tarafça karşılanır. Tüketici bu seçimlik haklarından biri ile birlikte 11.01.2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilir.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına ve özellikle hükme esas alınan bilirkişi raporunda belirtildiği şekilde, bilirkişilerce araç üzerinde keşfen inceleme yapıldığı ve araçtaki ses şikayetine ilişkin olarak araca bağlanan ses ölçüm aleti ile de araçtaki normal dışı sesin tespit edilmiş olmasına göre, davalıların tüm temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2. Re’sen yapılan temyiz incelemesinde ise, ilk derece mahkemesi kararının 2 nci hüküm fıkrasında;
“Dava konusu otomobilin ayıpsız misli ile değiştirilmesinin mümkün bulunmaması halinde (fatura bedeli olan 395.132,52 TL'den ... olmamak üzere) İİK.'nun 24 üncü maddesi gereğince işlem yapılmasına” şeklinde ifade bulunduğu, dava konusu aracın ayıpsız mislinin temin edilememesi durumunun İİK. 24 üncü maddesi gereğince icra aşamasını ilgilendirmesi ve anılan maddenin de hüküm fıkrasında zikredilmiş olması karşısında “(fatura bedeli olan 395.132,52 TL'den ... olmamak üzere)” ifadesinin infaz aşamasında tereddüt oluşturabilecek ve tarafların haklarını kısıtlayabilecek nitelikte olması karşısında bu ifadenin hüküm fıkrasında yazılı olması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 ... maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı vekillerinin tüm temyiz itirazlarının reddine,
2. Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi Kararının hüküm fıkrasının 2 numaralı bendinin çıkarılarak yerine, "dava konusu otomobilin ayıpsız misli ile değiştirilmesinin mümkün bulunmaması halinde İİK.'nun 24 üncü maddesi gereğince işlem yapılmasına,” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edenlere iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.07.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.