"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1232 E., 2022/1709 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 12. Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2018/174 E., 2020/351 K.
Taraflar arasındaki sözleşmenin feshi-alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... ... Bankası A.Ş. vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin başvurusunun reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... ... Bankası A.Ş. vekili tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 10.07.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir..
Belli edilen günde gelen davacı vekili Avukat ... ile davalı vekili Avukat ... ...'in sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00'te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, davalı satıcı şirket ile arasında Ankara, Gölbaşı, 118012 ada, 1 parsel sayılı taşınmazda inşa edilen ONS İncek Residence Projesinde bulunan A Blok, 92 nolu konutun satışı için 22.10.2015 tarihinde Gayrimenkul Satış Sözleşmesi yapıldığını, 400.000 TL konut bedelinin 30.000 TL'lik kısmının davalı satıcı şirket banka hesaplarına nakit olarak yatırıldığını, geriye kalan 370.000 TL'nin ise davalı bankadan konut finansman kredisi kullanarak ödendiğini, projenin tamamlanma tarihinin 30.09.2016 olduğunu, dava tarihi itibariyle projenin tamamlanmadığını, teslim ve dava tarihi arasında inşaatta hiçbir faaliyet bulunmadığı gibi bir ilerleme sağlanmadığını ileri sürerek; sözleşmeden dönülmesi sebebiyle müspet ve menfi zararların tazminine, satış sözleşmesi ve kredi sözleşmesinin hükümsüzlüğüne, yüklenici şirkete ödenen 30.000 TL ile bankaya ödenen 329.251,91 TL, tapu harç ve masrafları olarak ödenen 25.500 TL, ... vergisi ve DASK olarak ödenen 243,26 TL toplamı 384.995,17 TL'nin mevduata uygulanan en yüksek faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini istemiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Ons Tüketim Malları Otomotiv Gıda İnş. Paz. ve Tic. A.Ş.; söz konusu sözleşmeye aykırı bir davranışı olmadığından davada iddia edildiği gibi bir hukuka aykırılık bulunmadığını, imzalanan sözleşme gereği söz konusu taşınmazın 30.09.2016 tarihinde teslim edilmesi gerekirken, 15.07.2016 tarihinden itibaren ilan edilen OHAL nedeniyle teslimde gecikme yaşandığını, OHAL ilanı teslimde gecikmeye sebebiyet verecek bir durum olup, bu hususun imzalanan gayrimenkul satış vaadi sözleşmesinde mücbir sebepler başlığı altında açıkça yazıldığını savunarak davanın redddini istemiştir.
2. Davalı banka; davacıya kendi bulduğu ve belirlediği bir taşınmazın alımı ile ilgili olarak davacının talebi üzerine bankaca sadece konut finansmanı sağlandığını, bu nedenle herhangi bir iddia ve talepten bankanın sorumlu tutulmasının hukuken mümkün olmadığını, Ön Ödemeli Konut Satışları Hakkında Yönetmeliğine göre satıcı tarafından bankaya satış bedelinin iade edilmemesi durumunda, bankanın müşteriye karşı yerine getirmesi gereken bir yükümlülüğü bulunmadığını, dava konusu talep ve iddiaların bir yıllık hak düşürücü süre içinde sürülmediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı ile davalılardan Ons Tüketim Malları Otomotiv Gıda İnşaat Paz. ve Tic. A.Ş. arasında akdedilmiş sözleşmeye göre dairenin satış bedelinin 400,000,00 TL olduğu, dairenin vadedilen teslim tarihinin 30.09.2016 olarak belirlendiği, davacı ile davalılardan ... ... A.Ş. arasında akdedilmiş 09.11.2015 tarihli Konut Finansmanı Kredi Sözleşmesinin incelenmesinden; 370.000,00 TL tutarında konut kredisi kullanıldığı, inşaat başlamadan ya da başlangıç aşamasında kredi verilmesi gibi hususlar bir arada değerlendirildiğinde davalı banka tarafından davalıya kullandırılan konut finansmanı kredisinin bağlı bir kredi, davalı bankanın da somut olayda bağlı kredi veren konumunda olduğu, bankalar henüz inşaatı tamamlanmamış arsa üzerinde bağımsız bölümler üzerinden satılan konutlara (henüz arsa niteliği taşıyan) konut kredisi tahsisi yapmamakta olup, bu tür konutlara ancak yüklenici firmanın bankadaki garantör limiti çerçevesinde konut kredisi kullandırılabileceği, tapu kayıtlarına göre; davacının satın aldığı Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Taşpınar Köyünde, 39.138,00 m² yüzölçümündeki, 118012 ada 1 parselde “arsa” niteliğindeki taşınmazda, 160/156552 arsa paylı, A Blok 8 Kat 92 numaralı bağımsız bölümü 10.11.2015 tarihinde tapuda Ons Tüketim Malları Otomotiv Gıda İnşaat Pazarlama ve Tic. A.Ş.den devraldığı, bu suretle 10.11.2015 tarihinde 370.000 TL'lik konut kredisi kullandığı, satış sözleşmesine göre; taşınmazın 30.09.2016 tarihinde alıcıya taahhüde uygun şekilde teslim edileceği, davalı ... ... Bankası A.Ş. yönünden 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 35/2 nci maddesi bağlamında 1 yıllık hak düşürücü sürenin dolmamış olduğu, dava tarihi 09.07.2018 olup, satış sözleşmesinde teslimin taahhüt edildiği tarih 30.09.2016 olduğundan ve taşınmaz fiilen teslim edilmediğinden davalı bankanın davacının kullandığı 370.000 TL kredisi ile sınırlı sorumlu bulunduğu gerekçesiyle; davanın kısmen kabulüne, 384.952,18 TL bedelin 370.000 TL'sinin davalılardan müştereken ve müteselsilen, 14.952,18 TL'sinin davalı ONS'... alınarak davacıya verilmesine, hükmolunan bedellere 02.07.2018 tarihinden itibaren avans faizi işletilmesine, Ankara İli Gölbaşı İlçesi Taşpınar Mahallesi 11810 ada 1 parselde kayıtlı A Blok A-046 Kapı No:92 nolu bağımsız bölümün tapusunun iptali ile davalı ONS Tüketim Malları Otomotiv Gıda İnşaat Pazarlama ve Ticaret A.Ş. adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı banka vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... ... Bankası A.Ş. vekili istinaf dilekçesinde; taraflar arasında bağlı kredi sözleşmesinin bulunmadığını, davalı lehine hükmedilen vekalet ücretinin yanlış hesaplandığını, müvekkili yönünden 1 yıllık hak düşürücü sürenin geçtiğini, hükme esas alınan bilirkişi raporunun yetersiz olduğunu, teslim süresinin uzatılmasına ilişkin sözleşmenin müvekkilini bağlamadığını belirterek verilen kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; konut satış ve kredi sözleşmesi tarihinde yürürlükte bulunan 6502 sayılı Kanun'un 35 ... maddesine göre ve somut olayda, davacı tüketicinin, davalı bankanın anlaşmalı proje olarak lanse ettiği siteden konut satın almış olduğu, dosyadaki delillere göre (davalılar arasındaki protokol ve kredi sözleşmesi içeriği) kullanılan kredinin bağlı kredi vasfında olduğu, davalı ONS Tüketim Malları ... A.Ş.'nin davacıya gönderdiği yazı ile teslim tarihinin Ekim 2017 tarihi olarak revize edildiği, buna göre davanın, davalı satıcı şirket tarafından konut teslim tarihi olan Ekim 2017 tarihinden itibaren TKHK'da öngörülen 1 yıllık hak düşürücü süre içinde olmak üzere 09.07.2018 tarihinde açıldığı, vekalet ücretinin karar tarihinde yürürlükte olan AAÜT'ne uygun şekilde belirlendiği, alınan bilirkişi raporunun denetime elverişli olduğu gerekçesiyle davalı bankanın istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı banka temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; diğer davalı ve davacının teslim süresinin revize edildiğine ilişkin ... yanlı beyanının bankayı bağlamayacağını, bu nedenle davanın hak düşürücü süre içinde açılmadığını, söz konusu kredinin bağlı kredi niteliğinde olmadığını, davalı lehine hükmedilen vekalet ücretinin hatalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, gayrimenkul satış sözleşmesinin feshedilmesi neticesinde davalı bankanın kullandırdığı kredi nedeniyle ödenen bedelden sorumlu olup olmadığına, davanın hak düşürücü süre içerisinde açılıp açılmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun'un 11 ... maddesinde; "(1) Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme, seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
..........
(5) Tüketicinin sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim hakkını seçtiği durumlarda, ödemiş olduğu bedelin tümü veya bedelden yapılan indirim tutarı derhâl tüketiciye iade edilir.
(6) Seçimlik hakların kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar, tüketicinin seçtiği hakkı yerine getiren tarafça karşılanır. Tüketici bu seçimlik haklarından biri ile birlikte11/1/2011tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilir."
2. Aynı Kanun'un 3 üncü maddesinde; "(k) Tüketici: Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden ... veya tüzel kişiyi,...
ı) Sağlayıcı: Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla tüketiciye hizmet sunan ya da hizmet sunanın adına ya da hesabına hareket eden ... veya tüzel kişiyi,"
3. Aynı Kanun'un 73 üncü maddesinde; "(1)Tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara ilişkin davalarda tüketici mahkemeleri görevlidir."
4. Aynı Kanun'un 35 ... maddesinde; "Bağlı kredi sözleşmesi; konut finansmanı kredisinin münhasıran belirli bir konutun satın alınması durumunda bir sözleşmenin finansmanı için verildiği ve bu iki sözleşmenin objektif açıdan ekonomik bir ... oluşturduğu sözleşmedir.
Bağlı kredilerde, konutun hiç ya da gereği gibi teslim edilmemesi nedeniyle tüketicinin bu Kanunun 11 ... maddesinde belirtilen seçimlik haklarından birini kullanması hâlinde, satıcı ve konut finansmanı kuruluşu müteselsilen sorumludur. Ancak, konut finansmanı kuruluşunun sorumluluğu; konutun teslim edilmemesi durumunda konut satış sözleşmesinde veya bağlı kredi sözleşmesinde belirtilen konut teslim tarihinden, konutun teslim edilmesi durumunda konutun teslim edildiği tarihten itibaren, kullanılan kredi miktarı ile sınırlı olmak üzere bir yıldır." şeklinde düzenlemeler yer almaktadır.
3. Değerlendirme
1. Dosya içerisinde yer ... ve davalılar arasında imzalanan garantörlük sözleşmesi, kullanılan kredinin davalı şirket hesabına aktarılmış olması, inşaatın tamamlanması seviyesi dikkate alındığında kullanılan kredinin bağlı kredi kapsamında olduğu anlaşılmıştır.
2. Davacı ile davalı ONS Tüketim Malzemeleri Otomotiv Gıda Pazarlama ve Tic. A.Ş. arasında düzenlenen Gayrimenkul Satış Sözleşmesinde bağımsız bölümün teslim tarihi 30.09.2016 olarak kararlaştırılmış, ancak davalı firmanın davacıya hitaben yazdığı 16.08.2016 tarihli yazı ile teslim tarihinin Ekim 2017 tarihine ertelediği hususunun bildirildiği anlaşılmaktadır. Her ne kadar davalı bankaca, davalı satıcı şirketin teslim süresinin revize edildiğine ilişkin ... yanlı beyanının bankayı bağlamadığı, bu nedenle davanın banka açısından hak düşürü süre içerisinde açılmadığı ileri sürülmüş ise de; 6502 sayılı TKHK'nın 1 ... maddesinde; "Bu Kanunun amacı; kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı, tüketiciyi aydınlatıcı ve bilinçlendirici önlemleri almak, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konulardaki politikaların oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususları düzenlemektir." şeklindeki düzenleme dikkate alındığında, konutun teslim tarihinin revize edildiğine ilişkin bildirimin davalı bankaya yapılmamış olması tüketici aleyhine sonuç doğuramaz. Kaldı ki, bankaya teslim tarihinin revize edildiğine ilişkin bilgilendirmede bulunmak da davalı satıcı şirketin yükümlülüğündedir. Bu durumda kanunun amacına aykırı olacak şekilde davalı bankaya bildirimin yapılmaması hususu davacı tüketici açısından aleyhe değerlendirilemeyecek olup, konutun teslim tarihi Ekim 2017 olarak kabul edilerek davanın kanunda öngörülen bir yıllık hak düşürücü süre içinde açıldığı tespiti yerinde olmakla davalının sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
3. Davacı dava dilekçesi ile toplam 384.995,17 TL'nin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini istemiş, mahkemece davalı banka yönünden 370.000 TL'nin tahsiline karar verilmiştir. Karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 13 üncü maddesinde; "(1) Bu Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümünde gösterilen hukuki yardımların konusu para veya para ile değerlendirilebiliyor ise avukatlık ücreti, davanın görüldüğü mahkeme için bu Tarifenin ikinci kısmında belirtilen maktu ücretlerin altında kalmamak kaydıyla (7 nci maddenin ikinci fıkrası, 10 uncu maddenin üçüncü fıkrası ile 12 nci maddenin birinci fıkrası, 16 ncı maddenin ikinci fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla) bu Tarifenin üçüncü kısmına göre belirlenir. (2) Ancak, hükmedilen ücret kabul veya reddedilen miktarı geçemez." düzenlemesi yer almakta olup, bu düzenlemeye göre reddedilen kısım için yargılama sırasında kendisini vekille temsil ettiren davalı banka lehine 2.249,27 TL vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken hatalı olarak 42,99 TL vekalet ücretine hükmedilmiş olması, doğru olmayıp bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 ... maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı İstinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, davalı vekilinin vekalet ücretine yönelik temyiz itirazının kabulü ile; İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının 6. bendi hükümden çıkartılarak yerine "Reddedilen miktar yönünden AAÜT gereğince 42,99 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalı Ons Tüketim Malzemeleri Otomotiv Gıda Pazarlama ve Ticaret A.Ş.'ye, 2.249,27 TL vekalet ücretinin ise davacıdan alınarak davalı bankaya verilmesine," ibaresinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
8.400 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalı ... ... Bankası A.Ş.ye verilmesine,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalı ... ... Bankası A.Ş.ye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.07.2023 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.
(Muhalif)
KARŞI OY
Türk hukukunda bağlı tüketici kredilerine dair yasal düzenleme, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 30 uncu maddesinde yer almaktadır. Buna göre; "Bağlı kredi sözleşmesi, tüketici kredisinin münhasıran belirli bir malın veya hizmetin tedarikine ilişkin bir sözleşmenin finansmanı için verildiği ve bu iki sözleşmenin objektif açıdan ekonomik ... oluşturduğu sözleşmeyi ifade eder. Bağlı kredilerde, mal veya hizmet hiç ya da gereği gibi teslim veya ifa edilmez ise satıcı, sağlayıcı ve kredi veren, tüketicinin satış sözleşmesinden dönme veya bedelden indirim hakkını kullanması hâlinde müteselsilen sorumludur." Kanun hükmünden hareketle, bağlı tüketici kredilerinde bankanın kanundan ... bir sorumluluk üstlendiği anlaşılmaktadır. Bu kapsamda, tüketicinin kanunda tanınan birtakım seçimlik haklarını kullanması halinde bankanın satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumluluğu söz konusu olmaktadır. Bankanın müteselsil sorumluluğunun sınırları ise kanun ile belirlenmiş durumdadır. Bankanın sorumluluğu; malın teslim veya hizmetin ifa edilmediği durumlarda satış sözleşmesinde veya bağlı kredi sözleşmesinde belirtilen malın teslim veya hizmetin ifa edilme tarihinden, malın teslim veya hizmetin ifa edildiği durumlarda malın teslim veya hizmetin ifa edildiği tarihten itibaren, kullanılan kredi miktarı ile sınırlı olmak üzere bir yıldır. Anlaşıldığı üzere sorumluluk bir yıl ile sınırlandırılmıştır.
Bankanın sorumluluğu bir yıl ile sınırlandırılmıştır. TBK m.165 “Kanun veya sözleşme ile aksi belirlenmedikçe, borçlulardan biri kendi davranışıyla diğer borçluların durumunu ağırlaştıramaz.” hükmünü içermektedir. Dava konusu olayda davalı bankanın haberi olmadan diğer davalı tarafından teslim süresinin ileri bir tarihe ertelenmesi ve davacının buna ... göstermesi davalı banka açısından bağlayıcı değildir. Banka ilk sözleşme şartlarına göre kredi ... olup, ilk sözleşme şartlarına göre sorumludur. Öyle olunca ilk sözleşme de belirtilen teslim tarihinden itibaren bir yıllık süre başlayacaktır. Dava tarihinden itibaren bu bir yıllık hak düşürücü süre dolduğundan, banka açısından davanın hak düşürücü süre geçtiğinden dolayı retedilmesi ve bu gerekçe ile kararın davalı banka lehine bozulması gerektiğinden değerli çoğunluğun görüşüne katılamıyorum.